Εικοσιεπτά χρόνια πριν, μία ομάδα Αφρικανών δημοσιογράφων, κάνει έκκληση Ελευθεροτυπίας, ζητώντας ανεξάρτητα ΜΜΕ! Στην ιστορία θα μείνει ως Διακύρηξη του Βίντουκ. Δυο χρόνια αργότερα, στις 3 Μαΐου του 1993 θα καθιερωθεί, με πρωτοβουλία της Παγκόσμιας Ένωσης Εφημερίδων (ΠΕΕ) η Παγκόσμια Ημέρα Ελευθεροτυπίας. Κι όμως, η ανάδειξη αυτής της ημέρας φαντάζει τόσο διαχρονική…
Αλλάζουμε αιώνα κι ακόμα ο πλουραλισμός και η πολυφωνία δεν είναι πάντα δεδομένα! Το σημαντικότερο είναι ωστόσο, ότι προάγεται σε κάθε περίπτωση η Δημοκρατία – όλο και κάπου θα βρει κανείς να τεστάρει την αντίθετη άποψη, ακόμα κι αν συχνά η εποχή της προπαγάνδας δεν μοιάζει μακρινή.
Χάρη στην σημερινή ημέρα, έχει ο καθένας το αναφαίρετο δικαίωμα να στηρίζει την θέση που θέλει δημοσίως, με τον τρόπο που τον εκφράζει και για όποιο ζήτημα τον απασχολεί, αρκεί να μην θίγει την προσωπικότητα κανενός. Χάρη στην ημέρα αυτή άλλωστε, έχουμε όλοι εμείς -οι μη δημοσιογράφοι- την ικανότητα να εκφραζόμαστε δημόσια για εκείνους τους δημοσιογράφους που 25 χρόνια αργότερα, ακόμα περιορίζονται, φυλακίζονται, δέχονται απειλές για την έκφραση θέσεων που δεν εξυπηρετούν δογματικά την μία ή την άλλη πλευρά. Παράλληλα, έχουμε όλοι και την δυνατότητα, όσο βομβαρδιζόμαστε από πλήθος διαφορετικών απόψεων, ξεχωριστής ποσότητας και ποιότητας, να φιλτράρουμε και να γινόμαστε κατά το δυνατό λιγότερο δογματικοί, με μόνο στόχο μια όλο και πιο προοδευτική κοινωνία.
ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ…
Αρκετά όμως με το φιλολογικό υπόβαθρο του ζητήματος. Διαβάζοντας αργά χθες βράδυ την σχετική ανακοίνωση της ΕΣΗΕΑ, απομόνωσα το εξής: “Η συρρίκνωση των εργασιακών δικαιωμάτων , υποβαθμίζει το δημοσιογραφικό προϊόν με όλες τις συνέπειες για την πληροφόρηση“.
Αναρωτιόμουν κατά πόσο χρησιμότερο ήταν να δημοσιευτεί ένα τόσο καλοχτενισμένο δημοσίευμα στα πρότυπα του ξύλινου πολιτικού λόγου κι όχι να αναδειχθούν σε πιο μεγάλη έκταση πιο φλέγοντα ζητήματα, βιώνοντας εποχές που η πλειοψηφία των δημοσιογράφων κρίνεται ως πουλημένη και βρώμικη. Άλλωστε εισοδηματικής φύσεως προβλήματα αντιμετωπίζουν όλοι οι κλάδοι ανεξαρτήτως συνδικαλιστικών πρωτοβουλιών ή πλειοψηφίας… Από μόνο του και το γεγονός ότι δεν απαιτείται οπωσδήποτε να έχεις σπουδάσει δημοσιογράφος για να ανήκεις στην ΕΣΗΕΑ συνιστά γεγονός σπουδαίο όσο και επικίνδυνο, το ότι δηλαδή καμιά φορά δεν χρειάζεται καν άδεια άσκησης επαγγέλματος – όπως συμβαίνει σε άλλους κλάδους εργασίας – και έτσι ευτυχώς δίνεται το βήμα να εκφραστεί κανείς αδέσμευτα για όσα επιθυμεί.
Υπενθυμίζω μονάχα, ότι στις βίαιες αυτές εποχές της κεκτημένης ταχύτητας και της βιομηχανοποίησης των πάντων, που βιώνεται στον 21ο αιώνα, δυσκολεύεται συχνά το μάτι και το αυτί να ξεχωρίσει την ποιότητα. Όσο υποκειμενική και αν είναι αυτή, ο σύγχρονος όρος του ”τρας” βρίσκει έδαφος πρόσφορο σε κάθε τομέα. Δυστυχώς έχει και αντίκρισμα ε! Υποδεικνύεται, τα πάντα να κινούνται γοργά και να βγαίνουν και φανταχτερά, ώστε να αντέξουν στο βλέμμα! Κάπως έτσι, παρεισφρέουν ελαττωματικά προϊόντα πάσης φύσεως. Εύκολα ακόμα κι ο σουβλατζής της γειτονιάς που κάποτε ασχολείτο με τον καθένα ξεχωριστά, άφηνε την πίτα να ψηθεί σωστά, πέφτει στην παγίδα της ταχύτητας και δουλεύει παράγοντας τυποποιημένα τα σουβλάκια λες και είναι στο πικ της η χάι σίζον στη Σαντορίνη. 4-5 πίτες ανοιχτές μπροστά του και το φαγητό ίδιο για όλους… ανεξάρτητα πώς το παράγγειλες.
Η ανάγκη όμοια και στο ρεπορτάζ, στην πολιτική, στις συσκευές τεχνολογίας ,στα ρούχα…και σταδιακά στο ίδιο το άτομο! Ο παραλληλισμός; Σαφής…
Ας δίνεται πλέον η ευκαιρία σε όποιον θέλει να γράψει δημόσια, το μέσο όμως πλέον δεν είναι η εφημερίδα κι όπως καλά γνωρίζετε, στον κόσμο του διαδικτύου, είναι όλα πιο εύκολα. Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο χωρώ κι εγώ ο ίδιος συχνά πυκνά στην οθόνη σας, να μοιράζομαι τις σκέψεις μου!
Η ευκαιρία λοιπόν δόθηκε…Αυτό που μένει είναι τι θα πεις, πώς, με τι ταχύτητα και για ποιον. Κι όταν έχεις να ζήσεις από την διαδικασία αυτή στόματα ολόκληρα και οικογένεια, το αντίτιμο αυξάνει ενδόμυχα! Σαφώς κατά αντιστοιχία των καναλιών , υπάρχει μεγάλος αριθμός sites. Το ζήτημα που τίθεται, έγκειται στη δική μας κρίση, εμείς το κοινό αποφασίζουμε τι προτιμάμε. Όμως για να γίνουν όλα αυτά γρήγορα, και να καλυφθεί όλη η ύλη, άλλωστε χωρίς μαζικοποίηση τι νόημα έχει -!-, η πίτα στο σουβλάκι σου θα είναι άψητη, λες και μόλις τις ξεπάγωσε. Θα καθρεφτίζεται μία ιδέα που δεν εξελίχθηκε ορθολογιστικά, μια πρόταση γεμάτη ορθογραφικά, ένας ακόμα δημοσιογράφος που απέκτησε χαρτοφύλακα Υπουργού, μπλοκάκι προπονητή, σπουδή οικονομολόγου κι όλο αυτό επετεύχθη μέσα σε δέκα αράδες… Μα αυτό το έργο κλήθηκε να επιτελέσει;
ΤΑ ΔΙΕΘΝΗ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΚΟΜΑ ΔΙΔΑΣΚΟΥΝ
Η διόλου μακρινή περίπτωση της Τουρκίας, προφανώς δεν μας έκανε να εκτιμήσουμε. Ο αριθμός των δημοσιογράφων και των καλλιτεχνών που ακόμα κρατούνται από το κράτος, καθώς εκφράστηκαν ελεύθερα κι όχι βάσει εντολών, μας προβλημάτισε μόνο για λίγο. Οι 80 νεκροί της τρομοκρατικής επίθεσης τον περασμένο Μάιο στο Αφγανιστάν με τόσους απροστάτευτους δημοσιογράφους μεταξύ τους επίσης…Ας ΈΧΟΥΝ ΝΑ ΤΟΝΊΖΟΥΝ ΣΗΜΕΊΑ ΤΟΥΛΆΧΙΣΤΟΝ, μόλις 3 ημέρες πριν την Παγκόσμια Ημέρα Δημοσιογραφίας οι 8 νεκροί δημοσιογράφοι της Καμπούλ ύστερα από την διπλή φονική επίθεση. Κι όλα αυτά τώρα ε…2018 μ.Χ.
Ε δεν χρειάζεται να παριστάνει κανείς τον ηθικολόγο για να καταλάβει ότι έκαναν την δουλειά τους, υπηρετώντας το χρέος τους να ενημερώσουν, να παραδώσουν ρεπορτάζ. Απλά δεν θα ξαναγγίξουν το στυλό τους να κυνηγήσουν το όνειρό τους!
Όπως και να έχει το ζητούμενο παραμένει το ίδιο. Ακόμα και στον δυτικό κόσμο, όπου τόσες δεκαετίες μας άρεσε να στρέφουμε τον τηλεοπτικό μας φακό η ελευθερία της έκφρασης φιμώθηκε ουκ ολίγες φορές. Ακόμα και στην Ευρώπη λοιπόν τα παραδείγματα ποικίλουν δυστυχώς, ξυπνώντας μνήμες άλλων εποχών!
Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑΣ
Όσο λοιπόν κι αν εξελίσσεται το μέσο πληροφόρησης και οι εποχές αλλάζουν, ουσιώδεις αρχές , μένουν αναλλοίωτες στην κορυφή της ανεξάρτητης δημοσιογραφίας. Μακριά όμως από τα συμφέροντα της μιας ή της άλλης πλευράς, δυστυχώς δεν προβάλλεται εξίσου, μιας και συχνά μοιάζει δύσκολη η κατανόηση της. Η πλειοψηφία του αναγνωστικού κοινού, συνήθισε σε άλλου είδους θεματολογία βλέπεις…
“Κριτικά μυαλά για κρίσιμους καιρούς” τόνιζε πέρσι τέτοια ημέρα η UNESCO στην θεματική της. Ας τα εξασκήσουμε λοιπόν στο μέτρο που ο καθείς αισθάνεται την ανάγκη, ώστε το αναφαίρετο τούτο δικαίωμα της ελευθερίας έκφρασης και Τύπου να μην φιγουράρει μονάχα στο 19ο Άρθρο της Παγκόσμιας Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του ΟΗΕ, αλλά και στις συνειδήσεις μας. Κάτι που θα συμβεί μόνο όταν ανοίξουμε τα μυαλά μας, όταν καταφέρουμε να πιάσουμε με τις κεραίες μας και την άποψη του άλλου, να την σεβαστούμε. Και έτσι να πάμε μαζί να ανακαλύψουμε το παρακάτω, το πιο εξελιγμένο το πιο σύγχρονο. Όχι μόνοι κρυμμένοι πίσω από τις οθόνες μας.
