Ο Ευρωπαϊκός “μύθος” της Jugoplastika

Ο Ευρωπαϊκός "μύθος" της Jugoplastika

Έχουν περάσει αρκετές ομάδες που θα χαρακτηρίζαμε ως “Δυναστείες” στο παγκόσμιο μπάσκετ. Κυρίως στο NBA, μπορούμε να σκεφτούμε εύκολα τους Celtics του Bill Russell, τους Bulls του Michael Jordan, τους San Antonio Spurs των Popovic-Duncan και σία. Στην Ευρώπη θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε έτσι σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό ομάδες όπως τον Παναθηναϊκό του Obradovic, την Maccabi Tel Aviv των αρχών των 00s, την CSKA του Παπαλουκά και εσχάτως τον Ολυμπιακό του Σπανούλη. Όμως όλα αυτά τα παραδείγματα από το Ευρωπαϊκό μπάσκετ ωχριούν μπροστά σε μία ομάδα που αναμφισβήτητα αποτελεί τον μεγαλύτερο “μύθο” του συλλογικού μπάσκετ της “Γηραιάς Ηπείρου”: Την Jugoplastika.

Η ομάδα που έχει καταφέρει το θρυλικό “three-peat” σε Ευρωπαϊκό κύπελλο Πρωταθλητριών (την μετέπειτα Ευρωλίγκα) , κρατώντας την κορυφή της Ευρώπης στα χέρια της για πάνω από 1000 ημέρες, από το 1989 έως το 1991. Mόνο άλλη μία ομάδα, η Λετονική ASK Riga (που διαλύθηκε το 2009), από το 1958 μέχρι το 1960 έχει καταφέρει να πάρει 3 σερί κύπελλα Ευρώπης, όμως μιλάμε για άλλα δεδομένα και δυναμική στο Ευρωπαϊκό μπάσκετ των 50s, που βρισκόταν σε εμβρυακή κατάσταση, με αυτό των 80s-90s. Αρχικά ως Jugoplastika και την τρίτη χρονια ως Pop ’84, η ομάδα από την πόλη του Σπλιτ, των Γιουγκοσλαβικών – νυν Κροατικών – ακτών της Δαλματίας,  κατάφερε να μείνει στην μπασκετική κοινή γνώμη ως η μεγαλύτερη δύναμη που πέρασε από το Ευρωπαϊκό μπάσκετ και ίσως ως η πιο ταλαντούχα φουρνιά παιχτών που βγήκαν από μία ομάδα.

Ο Ευρωπαϊκός "μύθος" της Jugoplastika

Radja και Maljkovic

Όποιον “μπασκετικό” ρωτήσεις σχετικά με το όνομα “Jugoplastika” θα μπορεί σίγουρα να σου αναφέρει κάποιο από τα εξής ονόματα: Toni Kukoc, Dino Radja, Zoran Savic, Zan Tabak, Velimir Perasovic, Dusko Ivanovic, Petar Naumoski, Luka Pavicevic, Goran Sobin,Zoran Sretenovic,Aramis Naglic. Μαζί με την υπόλοιπη “φουρνιά” των νεαρών ταλαντούχων Γιουγκοσλάβων και με “αρχιτέκτονα” στην άκρη του πάγκου τον Bozidar Maljkovic, η Jugoplastika πέρασε σαν “σίφουνας” τα Ευρωπαϊκά γήπεδα με το ταλέντο να ξεχειλίζει, όπως ξεχείλιζε και η ενέργεια από ένα νεανικό ρόστερ με μέσους όρους ηλικίας τα 22 με 23 χρόνια και ουσιαστικά μοναδικό “βετεράνο” τον 30άρη Dusko Ivanovic, εντυπωσιάζοντας τους πάντες καθώς δεν “λύγισε” όχι μόνο από δυνατούς αντιπάλους στο παρκέ, αλλά ούτε κι απ’την “αφαίμαξη” που υπέστη το καλοκαίρι του 1990, όταν οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι πήγαν με το μότο “αν δεν μπορείς να τους κερδίσεις, διάλυσέ τους“, παίρνοντας μακριά από το Σπλιτ τρία απ’τα βασικότερα γρανάζια της των δύο φορές σερί πρωταθλητών Ευρώπης, τον Dino Radja, τον Dusko Ivanovic και τον προπονητή των Γιουγκοσλάβων, τον Bozidar Maljkovic. Η Jugoplastica, που στο μεταξύ είχε μετονομαστεί σε Pop ’84 και είχε φέρει και τον πρώτο Αμερικάνο της ιστορίας της, τον Avie Lester, απάντησε σε αυτό παίρνοντας, με MVP τον Toni Kukoc και ήρωα τον Zoran Savic (των 27 πόντων στον τελικό) , τον τρίτο σερί της τίτλο, κερδίζοντας στον τελικό την Barcelona του… παλιόφιλου Maljkovic!

Παράλληλα, η ομάδα του Σπλιτ κυριαρχούσε και εντός των συνόρων, σε ένα πρωτάθλημα, που μίας και μιλάμε για ενωμένη Γιουγκοσλαβία ξεχείλιζε από ταλέντο. Οι “χρυσοί έφηβοι” του Malkovic βγήκαν πρωταθλητές Γιουγκοσλαβίας από το 1987 έως και το 1991, εκτοπίζοντας στον διάβα τους όχι μόνο την Cibona του Drazen Petrovic αλλά και την Partizan των Djordjevic, Divac, Paspalj, τον Ερυθρό Αστέρα των Zoran, Jovanovic, Radovic, την ΚΚ Zadar των Vrankovic και Komazec αλλά και την Olimpia Λουμπλιάνας του Jure Zdovc. Και αν και την πρωτιά στο Final Four του Μονάχου τη συνδύασε μόνο με το πρωτάθλημα Γιουγκοσλαβίας, αυτά στην Σαραγόσα το 1990 και στο Παρίσι το 1991 τα συνδύασε τόσο με πρωτάθλημα όσο και με κύπελλο, κάνοντας 2 από τις 3 χρονιές του three-peat και “Triple Crown”! Για την ιστορία, στη σχετική λίστα οι Κροάτες βρίσκονται στη 2η θέση, ισοβαθμώντας με Treviso και Παναθηναϊκό, με την Maccabi Tel Aviv να βρίσκεται αρκετά μακριά, έχοντας καταφέρει 6 φορές το εν λόγω κατόρθωμα.

Ο Ευρωπαϊκός "μύθος" της Jugoplastika

Toni Kukoc

Tο τι έγιναν οι πρωταγωνιστές εκείνης της ομάδας από όταν τελείωσε το “παραμύθι” της οριστικά, δηλαδή το καλοκαίρι του 1991, και έπειτα, δείχνει και το πόσο τεράστιο ταλέντο υπήρχε. Ενδεικτικά, μιλώντας για τους πρωταγωνιστές της, ο Toni Kukoc, ως το μεγάλο ταλέντο των Γιουγκοσλάβων, μετά από 2 χρόνια… προθέρμανσης στην Treviso, έλαμψε στον μαγικό κόσμο του NBA. 7 χρόνια και (ένα ακόμα) three-peat με τους Chicago Bulls, 1 χρόνο σε Philadelphia και Atlanta και 4 στο Milwaukee. O Dino Radja, αφού πήγε με “χρυσό” συμβόλαιο στη Virtus Roma και κατέκτησε ένα Κύπελλο Korac, πήγε 3,5 χρόνια στη Βοστόνη και τους Celtics, επέστρεψε στην Ευρώπη και τον Παναθηναϊκό (με τον οποίο κέρδισε 2 πρωταθλήματα και είχε και ένα… ξεχωριστό συμβάν με τον νεαρό τότε Δημήτρη Γιαννακόπουλο), πέρασε και λίγο από τον Ολυμπιακό, ενώ τώρα επέστρεψε στο Σπλιτ και είναι πρόεδρος της KK Split, η οποία δεν είναι άλλη απ’την τότε Jugoplastika. Ο Zan Tabak έκανε κι αυτός το “άλμα” για το NBA, παίρνοντας πρωτάθλημα με τους Houston Rockets στην πρώτη του χρονιά, ενώ πέρασε κι από διάφορες άλλες ομάδες σε ΝΒΑ και Ευρώπη, τόσο ως παίκτης όσο και ως προπονητής, όντας μέχρι πριν λίγο καιρό προπονητής της CB Sevilla, ομάδα που αγοράστηκε στις αρχές του έτους από την Real Betis και φέρει πια τα χρώματα και το όνομα των “Beticos”.  O Dusko Ivanovic αλλά και ο Velimir Perasovic (o οποίος πήρε άλλο ένα κύπελλο Ευρώπης με την Taugres – νυν Baskonia – το 1995, νικώντας στον τελικό τον ΠΑΟΚ) έκαναν και συνεχίζουν να κάνουν καριέρα ως αξιόλογοι προπονητές στο Ευρωπαϊκό μπάσκετ, ειδικά με τον δεύτερο να είναι ένα απ’τα καλύτερα ονόματα τα τελευταία χρόνια στον χώρο.

Η Jugoplastika ήταν μία ομάδα που πάνω απ’όλα αγαπούσε το μπάσκετ, με παίκτες που έπαιζαν κατά κύριο λόγο γιατί λάτρεψαν το άθλημα, κάτι που φαινόταν και στο παρκέ. Ήταν μία δυναστεία που κανείς δεν μιλάει με κάτι άλλο πέρα από θαυμασμό, ακόμα κι αν είναι φίλαθλος ή – παίχτης – της τότε ομάδας της Barcelona, του αντιπάλου που τα όνειρά του για τίτλο έλαβαν τέλος και τις τρεις χρονιές (!) από την Jugoplastika (το 1989 στον ημιτελικό και τις επόμενες 2 χρονιές στον τελικό της διοργάνωσης). Παράλληλα με την αγάπη τους στο μπάσκετ όμως, είχαν και έναν προπονητή “αδίστακτο” έναν “σκληροπυρηνικό παλιάς κοψιάς”, που έκανε τα πάντα για να πάρει το 100% από αυτά τα νεαρά ταλέντα. Η φιλοσοφία του Maljkovic άλλωστε ήταν ξεκάθαρη: “Στο μπάσκετ υπάρχουν μόνο δύο επιλογές: Τρέχεις ή σταματάς.” Ο Velimir Perasovic θυμάται με… πόνο αυτά τα χρόνια: “Ακόμα έχω εφιάλτες από το πόσο υπέφερα. Δεν μας έδινε ούτε ένα λεπτό στήριξης και χαλάρωσης” δήλωνε αρκετά χρόνια αργότερα. Όμως αυτό ήταν ένας από τους λόγους που έδεσε η “μαγιά” και αυτή η παρέα Γιουγκοσλάβων με τα κίτρινα αποθεώνεται ακόμα και σήμερα ως η καλύτερη Ευρωπαϊκή ομάδα που πάτησε ποτέ παρκέ.