Ο θρύλος θέλει τους Ρομά να προέρχονται από τους Αιγύπτιους, σε βαθμό τόσο λανθασμένο που το gipsy, Ελληνιστί γύφτος, προέκυπτε από Egyptian. Η πραγματικότητα επιστημονικά, διαχωρίζοντας τους από τους ειδωλολάτρες αθίγγανους της βυζαντινής αυτοκρατορίας τους συνδέει με τη χαμηλότερη ινδουιστική κάστα που δεν έχει αγγιχτεί ποτέ, κοινώς ανέγγιχτη . To θιγγάνω λοιπόν, το αγγίζω σε όσες γλώσσες κι αν μεταφράστηκε πάνω στη Γηραιά Ήπειρο, έπρεπε να φωτογραφίσει κατά το δυνατόν αργότερα, τον πράγματι αυτόν νομαδικό λαό που βρήκε καταφύγιο από την νότια πλευρά – στην Ισπανία και την Ελλάδα – ως τη Βόρεια – την Σουηδία και τη Νορβηγία.
Konik te na janel, konik te na dikhel, αναφέρει ο “Ύμνος των Ρομά”, βγάζοντας μέσα από τη μετάφραση – “κανείς να μην μας ξέρει, κανείς να μην μας βλέπει” – τόσο την παρελθοντική τάση φυγής ή ακόμα και θέληση και ακόμα πιο έντονα τη συνειδητή απομάκρυνση από τα κοινά, όσων κρατών ζουν αντίστοιχες φυλές, ή την αντίστροφη περιθωριοποίησή τους από την γηγενή πραγματικότητα.
Η σημερινή λοιπόν ημέρα, είναι αφιερωμένη σε μία εκ των αρχαιότερων φυλών, καθώς η 8η του Απρίλη είναι η παγκόσμια ημέρα Ρομά, της φυλής που ήδη ο αναγνωρισμένης αξίας ιστορικός, ο Ηρόδοτος, αναφέρει ως τον λαό των “Σιγύνων”. Στο χώρο των τεχνών, ευτυχώς οι άνθρωποι αυτοί δεν έμειναν εξίσου παραγκωνισμένοι και μπόρεσαν να εκφραστούν, έτσι ακριβώς όπως έγινε και στον αθλητισμό. Ο Τσάρλι Τσάπλιν, ο Χοακίν Κορτές από τον χώρο του χορού και του Φλαμένγκο, ο Πάκο Ντε Λουθία, o διάσημος κιθαρίστας και φυσικά ο Ίαν Χάνκοκ, Άγγλος γλωσσολόγος και νομικός, υπέρμαχος των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Όπως κάθε μορφή τέχνης ανά τον κόσμο λοιπόν, έτσι και το ποδόσφαιρο είχε τους δικούς του αντιπροσώπους από τον χώρο τον “Μαλελέ”. Η χώρα μας αναγνώρισε το ταλέντο αρκετών τέτοιων ανθρώπων στις τέχνες και το τραγούδι όπως ο Ζαφείρης Μελάς, ο μεγάλoς Μανόλης Αγγελόπουλος, ο Χατζής και η Βιτάλη. Στο ποδόσφαιρο πάντως, από εκείνους που έμειναν στη μνήμη του φίλαθλου κοινού ξεχωρίζουν ο Βιλανάκης και ο Πατσατζόγλου.
Μεταφερόμενοι στο διεθνές στερέωμα, δεν θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε από κάποιον άλλο, πριν από τον δικός μας…. Mr. Rabona, Ricardo Quaresma. Ως γνήσιος εκφραστής της τέχνης της Rabona, κουβαλώντας τόνους ολόκληρους μπάλας στα πόδια του (και στο δεξί και στο αριστερό), ο διεθνής με τη φανέλα της Πορτογαλίας άσσος, αγωνίστηκε σε συλλόγους όπως η Ίντερ, η Τσέλσι, η Μπαρτσελόνα και σαφώς η Σπόρτινγκ που τον ανέδειξε. Τα επικριτικά σχόλια για τον “Τσαμπουκαλή” χαρακτήρα του ποικίλου, ποιός θα μπορούσε όμως να αμφισβητήσει την μαχητικότητά του στο γήπεδο; Είχε να πάρει… όχι μάλιστα από μία μόνο, αλλά από δύο φυλές διαφορετικές, τόσο των Manoush όσο και των Ιβήρων Καλέ. Οι μέν πρώτοι απαντούν στη σύγχρονη ιστορία σε Γαλλία και Ιταλία, καθώς αποτελούν μέρος των Σίντι. Οι δεύτεροι, οι Μαύροι, όπως μαρτυρά η μετάφραση του ονόματός της φυλής του δηλαδή, πιθανώς προέρχονται από την θεά Kali, και στοιχεία του πληθυσμού τους εντοπίζονται ανά τον κόσμο, ακόμα και εκτός Ευρώπης, από τη Βραζιλία έως το Ιράκ, με έντονο μετοικισμό τόσο στη Ν. Αφρική όσο και στην Αλγερία.
Ίδια περίπτωση, των Ιβήρων Καλέ, απόγονος δηλαδή, αλλά αυτή την φορά εκείνων της Ισπανίας, είναι ο Χοσέ Αντόνιο Ρέγες, ο οποίος θυμίζω ενδεικτικά ότι το πείσμα της Άρσεναλ να του φορέσει πανοπλία κανονιέρη οδήγησε στο να δαπανήσουν ένα ποσό που άγγιξε τις 10.500.000 €, όταν ήταν μόλις 21 ετών. Αντίστοιχη περίπτωση και αυτή της μηχανής που ακούει στο όνομα Χέσους Νάβας. Πέρα από τον ντόρο που γινόταν γύρω από το όνομα του, όταν το 2013 μεταγράφηκε στην Μάντσεστερ Σίτι, είναι κι αυτός ένας εκ των 650.000 της ίδιας φυλής της Ισπανίας.
Στη δε φυλή των Manoush που πρωτοαναφέρθηκε, ανήκει ένα εκ των μεγαλύτερων ονομάτων του Παγκοσμίου Ποδοσφαίρου. Η επιθετικότητά του και οι βίαιες αντιδράσεις του έχουν σημαδέψει το ποδοσφαιρικό του παρελθόν τόσο με την φανέλα της United, όσο και με αυτήν της Εθνικής Γαλλίας. Ο λόγος για τον Έρικ Καντονά, έναν εκ των 500.000 Manoush που κατοικούν έως σήμερα στη Γαλλία. Στη γλώσσα της κάστας τους το όνομά τους σημαίνει άνθρωπος, αρσενικό, κάτι που ο Γάλλος άσος δεν έχανε πράγματι ευκαιρία να το αποδεικνύει στην πράξη, είτε μέσω δηλώσεων, είτε μέσω ηχηρών… λακτισμάτων κατά του χουλιγκανισμού που σημάδεψαν την υστεροφημία του.
Επόμενος στη σειρά, είναι μία εκ των ευγενέστερων προσωπικοτήτων που έχει ποτέ κλοτσήσει μπάλα στα Ελληνικά και τα Κυπριακά χορτάρια. Αυτός και τόπο είχε και ελπίδα. Και όχι μόνο καμιά πατρίδα δεν τον έχασε, καθώς τίμησε ουκ ολίγες φορές με την εθνική ομάδα με το εθνόσημο στο στήθος, αλλά τα τσαντίρια που έφτιαχνε στα όνειρά του πήραν σίγουρα σάρκα και οστά. Κατάγεται από την Αγία Βαρβά, όπου και ξεκίνησε το ποδόσφαιρο, πρωτού μεταπηδήσει στην Ξάνθη, τελειώνοντας μπόλικους ονειροπόλους γκολτζήδες, τόσο ως αμυντικό χαφ, όσο και ως αμυντικός. Δίδαξε ήθος και τεχνική σε μπόλικες ομάδες του Βορρά, κάνοντας άψογη καριέρα και στον Ολυμπιακό Πειραιώς. Είναι από αυτούς που κατάργησαν στ’ αλήθεια σταθμούς και σύνορα και ξέρει καλά όπως οι περισσότεροι εκ των 200.000 Ρομά που κατοικούν στην Ελλάδα. Έτσι, ο Πατσατζόγλου αγωνίστηκε και με την φανέλα της Ομόνοιας στη Λευκωσία, επιστρέφοντας δε μετά την ΑΕΚ και τον ΠΑΣ Γιάννινα, στέργιωσε και στον Ηρακλή Ψαχνών και στην ΑΕΚ Χαλκίδας. Το 2016, άφησε πάλι τα “πιτέ” των Στερεοελλαδίτων αυτή τη φορά για να αγωνιστεί στην Προοδευτική. Ο “Πάτσα” είναι γεμάτος ενέργεια και ακόμα και στα 39 χρόνια του τιμάει από πέρυσι την φανέλα του Φωστήρα Ταύρου.
Σκυτάλη παραλαμβάνει ο ένας και μοναδικός Ζλάταν Ιμπραχίμοβιτς. Η τσιγγάνικη ρίζα του “ποτίζεται” από τους Romanisael, τους Ρομά εκείνους δηλαδή που έφτασαν στις Σκανδιναβικές χώρες του 19ου αιώνα. Είναι οι γνωστοί “ταξιδιώτες” που διασταυρώθηκαν με τους Φινλανδούς Καλέ και τους λοιπούς της κάστας τους που έψαχναν τον τόπο τους στα νησία του Ηνωμένου Βασιλείου. Άλλοι από αυτούς με Βαλκανικές ρίζες, όπως η οικογένεια του αυτοαποκαλούμενου “θεού”, άλλοι απλά Κεντροευρωπαίοι, με μπόλικες εξηγήσεις για την μίξη και την καταγωγή τους. Όπως και να έχει ο Ίμπρα αγωνίζεται με τα χρώματα της χώρας του, της Σουηδίας, ενώ το κασέ του ξεπερνάει ως τώρα τα 12.000.000 από τα κλάμπ στα οποία αγωνίστηκε. Ίντερ, Μίλαν, Γιούβε στις 3 μεγάλες της ιταλίας, Παρί Σεν Ζερμέν στη Γαλλία, στη Μάλμε εντός της πατρίδας του και Άγιαξ στην Ολλανδία. Μέσα σε όλα αυτά μία απ’τις πιο επετυχημένες διετίες στην Μπαρτσελόνα. Μετά το σόου της τελευταίας διετίας στο πλάι του αγαπημένου του Μουρίνιο και στην Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και τον τρομακτικό τραυματισμό του που ξεπέρασε σε ακόμα πιο τρομακτικά μικρό χρονικό διάστημα, απολαμβάνει το American Dream του από φέτος στο ηλιόλουστο Λος Άντζελες και τους Γκάλαξι.
Χορτάσατε πολυπολιτισμικότητα; Ο επόμενος υψώνεται στα 186 εκατοστά κα ιτον Οκτώβρη που μας πέρασε έκλεισε τα 36 του χρόνια. Ως τώρα με τη Σλόβαν Λίμπερετς μετρά 10 τέρματα από το 2016. Έχει αγωνιστεί με τα χρώματα της Λυών, της Λίβερπουλ, της Άστον Βίλα, της Γαλατασαράι και της Μλάντα Μπόλεσλαβ. Διεθνής φυσικά με την Εθνική της χώρας του, ο Μίλαν Μπάρος κατάγεται από τους Σίντι, οι οποίοι εκτός της Τσεχοσλοβακίας τότε, εγκαταστάθηκαν σε όλη την Κεντρική Ευρώπη έως και την Ιταλία. Η Γερμανική προφορά τους χαρακτηρίζει, παρά την καταγωγή τους από τα νότια της Ασίας, από όπου κι έφυγαν τον Ύστερο Μεσαίωνα. Οι Σίντι είναι γνωστοί για τις κατά καιρούς εμπλοκές τους με τις αστυνομικές αρχές, γεγονός που ο Τσέχος γκολτζής επιβεβαίωσε, όταν συνελήφθη στο Άιν, μεταξύ Λυών και Γενεύης να πιάνει τα 271 χιλιόμετρα ανα ώρα εντός της Ferrari F430, που διέθετε. Στο σημείο εκείνο, ο στράικερ που μας συστήθηκε στην ΦΚ Μπάνικ Οστράβα το 1998 ως επαγγελματίας, ουδείς έχει πιάσει τόσο υψηλή ταχύτητα ποτέ σύμφωνα με τις τοπικές αρχές. Φημολογείται πως η Λυών δεν του πλήρωσε ποτέ το ταξί που αναγκάστηκε να πάρει μετά από εκείνη την κατάσχεση διπλώματος και αυτοκινήτου.
Για το τέλος αφήσαμε τον ποδοσφαιριστή που τερμάτισε την καριέρα του το 2011, αφού πρώτα πέρασε για 9 χρόνια από τη Νασιονάλ Βουκουρεστίου, από τη Ραπίντ Βουκουρεστίου και από τη Στεάουα Βουκουρεστίου, μεταξύ άλλων. Στο δωμάτιό του έχει 2 κούπες του Ρουμάνικου Πρωταθλήματος και μία του Σούπερ Καπ της Ρουμανίας, όλα με τα χρώματα της Στεάουα, της οποίας το περιβραχιόνιο κοσμούσε το αριστερό του μπράτσο το 2010. Γεννημένος στο Βουκουρέστι το 1973, αγωνιζόταν ως δεξιός και ως αριστερός οπισθοφύλακας. Συμπεριλήφθηκε στην Εθνική της χώρας του. Με επιτυχή αρκετά συμμετοχή και σε Κύπελλο UEFA το 2006. O Πέτρε Μάριν το 2008 (17/10) συμπλήρωσε την 400η συμμετοχή του στη Λίγκα 1. Παρ’ όλα αυτά, το χασε για μια μόλις ημέρα, καθώς με το τυχερό του Νο 18 αποτέλεσε για χρόνια μία ιδιαίτερα αξιόπιστη λύση για αρκετές ομάδες της χώρας του. Ο Μάριν είναι ένας εκ των 540.000 Ρομά της Ρουμανίας.
Από μόνη της διαλέγει να μείνει εκ των πραγμάτων τελευταία η περίπτωση του Αντρέα Πίρλο, ενός εκ των διάσημων “Ρομά” της Ιταλίας. Στη χώρα της “Ταραντέλα”, ο μαέστρος για χρόνια της Εθνικής Ιταλίας θα ήταν αδύνατον να κολλήσει σε ένα μαντολίνο. Κι όμως ο μύθος έχει καταρριφθεί χρόνια τώρα! Δεν το αντιμετώπισε ποτέ ρατσιστικά ή εθνικιστικά ο ίδιος, ίσα ίσα που και τότε, το αστείρευτο χιούμορ του φάνηκε χρήσιμο. Οι 130.000 Σϊντι της Ιταλίας ασχολούνται όντως με την παραγωγή Χάλυβα, όπως ακριβώς και η εταιρία που έχει από το 1982 ο πατέρας του. Ίσως πρόκειται για τέχνασμα δημοσιογραφικό, ο ίδιος όμως ο Πίρλο δεν ήθελε ούτε αυτόν να θίξει, ξεκαθαρίζοντας πως οι ρίζες του βαστούν από τη Μπρέσια, προερχόμενος από οικογένεια Λομβαρδών. Στην αυτοβιογραφία του, το αποσαφήνιζε τόσο όμορφα:
“Είμαι ένας πλανόδιος τσιγγάνος στο γήπεδο, ένας μέσος σε διαρκή αναζήτηση μιας καθαρής γωνίας, όπου θα μπορώ να κινούμαι ελεύθερα, τουλάχιστον για μια στιγμή, χωρίς παίκτες να με πνίγουν με το μαρκάρισμά τους. Λίγα τετραγωνικά μέτρα στα οποία θα μπορώ να είμαι ο εαυτός μου, κάνοντας αυτό που πιστεύω: Παίρνω την μπάλα, την δίνω σε έναν συμπαίκτη και αυτός βάζει γκολ. Αποκαλείται ασίστ και προκαλεί μια απίστευτη ευτυχία. Πιθανόν εξαιτίας αυτής της επιθυμίας να πηγαίνω από το ένα σημείο στο άλλο του χορταριού με τα πόδια και χωρίς ρόδα, έτρεξε κάποτε η φωνή ότι προερχόμουν από οικογένεια Ρομά και συγκεκριμένα από Σίντι.”
