Είναι σίγουρα η μεγαλύτερη μπασκετική δυναστεία που έβγαλε η Ελλάδα. Για πολλούς είναι και η μεγαλύτερη που είδε η Ευρώπη, από άποψη σερί ετών στο κορυφαίο επίπεδο αλλά και της “διασποράς” των 6 τίτλων σε μία περίοδο 15 χρόνων. Φυσικά ο λόγος γίνεται για τον Παναθηναϊκό, το οικοδόμημα του Θανάση και του Παύλου Γιαννακόπουλου αλλά σε μεγάλο βαθμό και του Ζέλικο Ομπράντοβιτς. Στο παρακάτω κείμενο θα ανοίξουμε για λίγο τη “Βίβλο” του Τριφυλλιού και θα θυμηθούμε την ιστορία των 6 Ευρωπαϊκών αστεριών!
Κεφάλαιο 1ο: Το εμπόδιο “Ολυμπιακός” και το πρώτο αστέρι
Όπως είναι λογικό, σε κάθε ιστορία ισχύει η φράση “κάθε αρχή και δύσκολη”. Για τον Παναθηναϊκό η δύσκολη αρχή είχε όνομα: Ολυμπιακός. Η ομάδα του Γιάννη Ιωαννίδη, πέρα από το γεγονός ότι κατείχε τα σκήπτρα εντός Ελλάδος και ήταν το απόλυτο αφεντικό, αποτέλεσε δις το εμπόδιο του Παναθηναϊκού όχι απλώς για την κατάκτηση ενός τίτλου, αλλά για την παρουσία στον τελικό της κορυφαίας διασυλλογικής διοργάνωσης. To 1994 στο Τελ Αβίβ είχαμε την πρώτη κόντρα Ολυμπιακού και Παναθηναϊκού στα Ευρωπαϊκά σαλόνια, σε έναν ημιτελικό που μάλλον θύμιζε τελικό, αν αναλογιστεί κανείς τη δυναμική των αιωνίων. Γκάλης, Βολκόφ, Βράνκοβιτς, Παταβούκας από την μία, Ζάρκο, Τάρπλει, Σιγάλας, Φασούλας από την άλλη και 2000 πρασινοκόκκινων φιλάθλων να δίνουν τον… παλμό, έστησαν ένα σκηνικό που σίγουρα προμήνυε μεγάλη μάχη. Τελικά, νικητής αυτής της μάχης ήταν ο Ολυμπιακός, πίσω από την εξαιρετική δουλειά του Γιώργου Σιγάλα στο Νίκο Γκάλη, και ο Παναθηναϊκός είδε την πρώτη του απόπειρα σε Final 4 να του δίνει την 3η θέση, έπειτα κι από την εύκολη επικράτησή του στο μικρό τελικό απέναντι στην Μπαρτσελόνα.
Την επόμενη χρονιά, το μενού είχε Σαραγόσα! Με φρέσκα τα σημάδια από τον αποκλεισμό του 1994, ο Παναθηναϊκός πήγαινε με καλύτερο μομέντουμ από τον αποδεκατισμένο Ολυμπιακό, ενώ σε σχέση με τα ρόστερ της προηγούμενης χρονιάς, άξιο αναφοράς είναι φυσικά η… τράμπα Πάσπαλι – Βολκόφ, ο ερχομός του Έντι Τζόνσον στον Ολυμπιακό και φυσικά η αντικατάσταση του Νίκου Γκάλη με τον Παναγιώτη Γιαννάκη. Αν και ο Δράκος είχε έρθει για να πλαισιώσει τον άλλοτε Διόσκουρό του, η κόντρα του Gangster με τον κόουτς Πολίτη έληξε άδοξα την δεύτερη συνύπαρξή τους μόλις μετά από λίγους αγώνες και ανάγκασε τον Γκάλη να αποσυρθεί από το μπάσκετ. Ο Παναθηναϊκός ξεκίνησε δυναμικά, πήρε και το προβάδισμα στο ημίχρονο, όμως ο Έντι Τζόνσον αποτέλεσε το δήμιο του Τριφυλλιού και οδήγησε για άλλη μία χρονιά την ομάδα του Ιωαννίδη στον τελικό και τον Παναθηναϊκό σε μία ακόμα τρίτη θέση.
Η τρίτη παρουσία των Πρασίνων σε Final 4 πάντως έμελλε να είναι και η φαρμακερή. Το καλοκαίρι του 1995 ο Παύλος Γιαννακόπουλος έφερνε στην Αθήνα τον αρχιτέκτονα πίσω από τη Γιουγκοπλάστικα και την (αντιεμπορική, πλην ομως πετυχημένη) Λιμόζ, Μπόζινταρ Μάλκοβιτς, τον Τζον Κόρφα από τον ΠΑΟΚ και φυσικά το μεγαλύτερο όνομα που είχε πατήσει ποτέ στην Ελλάδα ως τότε (ίσως και μέχρι σήμερα), τον Ντομινίκ Ουίλκινς. Με τον ‘Νικ να είναι ο απόλυτος ηγέτης, η ομάδα του Μάλκοβιτς θα ταξιδέψει στο Παρίσι, βρίσκοντας στα ημιτελικά την ΤΣΣΚΑ Μόσχας του Βασίλι Καράσεφ, η οποία θα αποτελέσει αρκετά βατό εμπόδιο τελικά, αφού την κέρδισε για 10 πόντους. Αυτό το παιχνίδι είναι η αλήθεια πως ελάχιστοι το θυμούνται, γιατί αυτά που έγιναν στο μεγάλο τελικό με αντίπαλο την Μπαρτσελόνα, δύσκολα ξεχνιούνται. Καθ’όλη τη διάρκεια του τελικού ο Παναθηναϊκός είχε τον πρώτο και τελευταίο λόγο της αναμέτρησης και όλα έδειχναν πως οι πράσινοι θα γινόντουσαν οι πρώτοι Έλληνες Πρωταθλητές Ευρώπης σχετικά άνετα, μόνο και μόνο για να ακολουθήσει ένα τεράστιο μπλακ άουτ και η τελική επίθεση να βρει τον Παναθηναϊκό με ένα πόντο μόλις διαφορά και την μπάλα στα χέρια. Ο Παναγιώτης Γιαννάκης γλιστράει, και εκεί που δείχνουν να χάνονται όλα, ο Στόγιαν Βράνκοβιτς έρχεται ως από μηχανής θεός σε ένα φινάλε από ταινία, και με μια τάπα που πήρε διαστάσεις “μύθου” (για καλούς και “κακούς” λόγους) δίνει στον Παναθηναϊκό (ενώ την ίδια ώρα η τραγελαφική γραμματεία μετέτρεπε τα 45 δευτερόλεπτα που είχε η Μπαρτσελόνα να επιτεθεί σε…. έναν αιώνα) τον πρώτο του τίτλο:
Κεφάλαιο 2ο : Η πρώτη εποχή Ομπράντοβιτς
Τρία χρόνια μετά τη νύχτα της 11ης Απριλίου του 1996 στο Παρίσι, είχαν αλλάξει πολλά για τους πρασίνους. Παρά τον Ευρωπαϊκό τίτλο, η εντός των συνόρων κυριαρχία του Ολυμπιακού δεν έδειχνε να σταματά, και αυτό ήταν σημάδι για μία εκ βάθρων αλλαγή προσώπων. Ο Μπόζινταρ Μάλκοβιτς εκδιώχθηκε κακήν κακώς από την Αθήνα το 1997, και στη θέση του ,τις σεζόν 1997-98 και 1998-99 βρέθηκε ο Σλοβένος, με Ελληνικές ρίζες και background, Λευτέρης Σούμποτιτς. Ο Σούμποτιτς κατάφερε να πάρει τα σκήπτρα από τον αιώνιο αντίπαλο, όμως το προπονητικό στυλ του και η τεράστια αποτυχία του αποκλεισμού στην Ευρωλίγκα από την Τιμσίστεμ Μπολόνια (τη Φορτιτούντο δηλαδή), παρά το γεγονός ότι στο ζευγάρωμά τους πήγαινε ίσως ως η καλύτερη και πιο φορμαρισμένη ομάδα ολόκληρης της διοργάνωσης, τον έκανε σε μέσες άκρες persona non grata για τον κόσμο του Τριφυλλιού.
Με τον Σούμποτιτς εκτός κάδρου, παρά το απίθανο πρωτάθλημα με ανατροπή απέναντι στον Ολυμπιακό, οι αδερφοί Γιαννακόπουλοι βρήκαν την ευκαιρία και έφεραν τον προπονητή που έγραφε παντού ότι προοριζόταν να γίνει ο επόμενος μεγάλος του Ευρωπαϊκού μπάσκετ. Ο Ζέλικο Ομπράντοβιτς, ήδη 3 φορές νικητής του θεσμού με Ρεάλ και Μπανταλόνα, ερχόταν να συνεχίσει την εξαιρετική προπονητική του σταδιοδρομία. Δίπλα του, ένας άγνωστος, αλλά φέρελπις προπονητής από τα Τρίκαλα, ο… Δημήτρης Ιτούδης. Με αυτό το προπονητικό δίδυμο… Μπάτμαν και Ρόμπιν να κουμπώνει κατευθείαν, και τον πυρήνα των Μποντιρόγκα, Ρότζερς, Τζεντίλε, Αλβέρτη, Ρέμπρατσα να του προσδίδει μία ιδιαίτερη δυναμική, ο Παναθηναϊκός έπαιξε σχεδόν “εντός έδρας” στη Θεσσαλονίκη για να διεκδικήσει τη δεύτερή του κούπα, την οποία πήρε εμφατικά, νικώντας έυκολα την Εφές στον ημιτελικό και ακολούθως τη Μακάμπι Τελ Αβίβ στον τελικό!
Η συνέχεια για τον Παναθηναϊκό έμοιαζε σίγουρα με ένα ευχάριστο… χανγκόβερ από το οποίο δεν μπορούσε να βγει. Η επόμενη σεζόν του τίτλου τον βρήκε στην Σουπρολίγκα , καθώς αποφάσισε να παραμείνει στο άρμα της FIBA και να μην συνταχθεί με την πλευρά της ULEB όπως οι περισσότερες ευρωπαϊκές δυνάμεις. Στα αγωνιστικά είχαμε μία επανάληψη του τελικού της Θεσσαλονίκης με αντιστροφή των ρόλων. Η Μακάμπι κέρδισε τον Παναθηναϊκό και κατέκτησε την πρώτη (και μοναδική ) Σουπρολίγκα, όμως η ομάδα του Ομπράντοβιτς έκανε για άλλη μια φορά φανερό ότι η δυναστεία μόλις είχε ξεκινήσει. Η επιστροφή στην (ιδιωτική πλέον) Ευρωλίγκα, βρήκε τον Παναθηναϊκό για τρίτη σερί φορά σε έναν Ευρωπαϊκό τελικό, αυτή τη φορά απέναντι στη Κίντερ (ή αλλιώς Βίρτους) Μπολόνια, με το ρόστερ του Τριφυλλιού να έχει εμπλουτιστεί με την παρουσία των Κουτλουάι και Μουλαομέροβιτς, οι οποίοι πλαισίωναν μία ομάδα που ακόμα άνηκε στον Ντέγιαν Μποντίρογκα. Η αποστολή δύσκολη, καθώς η Κίντερ είχε τόσο την έδρα όσο και ένα ρόστερ γεμάτο αστέρες (Τζινόμπιλι, Ριγκοντό, Σμόντις, Γιάριτς, Άντερσεν), όμως ο Παναθηναϊκός έκανε την δικιά του “ανάσταση”, ανήμερα του ορθόδοξου Πάσχα, αλώνοντας το ΠαλαΜαλαγκούτι και κλείνοντας έτσι τον πρώτο επιτυχημένο Ευρωπαϊκό κύκλο της εποχής Ομπράντοβιτς αλλά και την εποχή Μποντιρόγκα, ο οποίος θα ταξίδευε στη Βαρκελώνη για να υπογράψει στην Μπαρτσελόνα. Η συνέχεια όμως ήταν ακόμα καλύτερη.
Κεφάλαιο 3ο : H…αλά Spurs συνεπής δυναστεία
Το δεύτερο και τελευταίο Ευρωπαϊκό κεφάλαιο της εποχής Ομπράντοβιτς – Ιτούδη στον Παναθηναϊκό είναι αυτό της απόλυτης κυριαρχίας του “Τριφυλλιού” και ορίζεται από τους 3 τίτλους σε 6 χρόνια και φυσικά την παρουσία ενός συγκεκριμένου ανθρώπου στο παρκέ, του Δημήτρη Διαμαντίδη. Με τον “Μήτσο” ως σταθερά, τον Φραγκίσκο Αλβέρτη ως αρχηγική παρουσία στο τέλος του πάγκου και τους Μάικ Μπατίστ – Κώστα Τσαρτσαρή ως “σταθερές” στο ρόστερ και την ρακέτα, ο Παναθηναϊκός συνέθεσε κάποιες από τις καλύτερες ομάδες της ιστορίας του. Από το 2005 μέχρι το 2011, το ΟΑΚΑ είχε την τύχη να δει φτασμένα ονόματα ή παιχταράδες που έκαναν το μπάμ τους, όπως είναι ο Βασίλης Σπανούλης, ο Γιάκα Λάκοβιτς, ο Σαρούνας Γιασικεβίτσιους, ο Ραμούνας Σισκάουσκας, ο Νίκολα Πέκοβιτς, ο Ντρου Νίκολας, ο Στράτος Περπέρογλου και φυσικά ο Νικ Καλάθης.
Σε αυτές τις 6 σεζόν ο Παναθηναϊκός κατάφερε να θυμίσει κάτι από τους San Antonio Spurs των μέσων εκείνης της δεκαετίας. Οι Spurs του Πόποβιτς κατέκτησαν τον τίτλο τις σεζόν 2002-03, 2004-05 και 2006-07, ενώ αντίστοιχα ο Παναθηναϊκός του Ομπράντοβιτς το κατάφερε το 2006-07, 2008-09 και 2010-11.
Ο πρώτος τίτλος της περιόδου της “συνεπούς δυναστείας” όπως θα την ονομάσουμε σε αυτό εδώ το άρθρο, έρχεται εντός έδρας. Στο ΟΑΚΑ ο Παναθηναϊκός θα επικρατήσει εύκολα της Ταου Κεράμικα στον ημιτελικο της διοργάνωσης, ενώ ο τελικός απέναντι στην ΤΣΣΚΑ θα κριθεί μόλις στους 2 πόντους, με τον Παναθηναϊκό να επικρατεί με 93-91 και το Δημήτρη Διαμαντίδη να αναγορεύεται σε MVP του Final 4. Σύμφωνα με τον ίδιο τον Ομπράντοβιτς, αυτός ο τελικός είναι ίσως ο καλύτερος στον οποίο έχει παίξει ως προπονητής του Παναθηναϊκού. Λίγο ο παράγοντας έδρα, λίγο το υψηλό σκορ και φυσικά και η τεράστια δυναμική του αντιπάλου, η ΤΣΣΚΑ των δύο σερί κατακτήσεων, του Θοδωρή Παπαλουκά, του Τζέι Αρ Χόλντεν, του Τράγιαν Λάγκντον και του Ματίας Σμόντις, δημιούργησαν μία πραγματική τιτανομαχία, στην οποία βγήκε νικητής ο Παναθηναϊκός.
Δύο χρόνια μετά, το Βερολίνο αποτέλεσε το σπίτι της “ρεβάνς”. ΤΣΣΚΑ και Παναθηναϊκός αναμετρήθηκαν σε έναν ακόμα τελικό, όμως αυτό που όλοι θυμούνται είναι ο απίστευτα κλειστός και αγχωτικός ημιτελικός αιωνίων. Ένα Final 4 στο οποίο οι οπαδοί των δύο ομάδων υπό την απειλή των άριστα εκπαιδευμένων Γερμανικών λαγωνικών της αστυνομίας ήταν αγγελούδια εκτός γηπέδου, και ένα παιχνίδι που κρίθηκε τελικά στο άστοχο hook shot του (εμπύρετου) Μπουρούση στην τελευταία κατοχή. Ο Παναθηναϊκός με τον Βασίλη Σπανούλη ως μεγάλο πρωταγωνιστή και MVP του τουρνουά θα κερδίσει την ΤΣΣΚΑ, η οποία προς τιμήν της επέστρεψε από το καναβάτσο και παραλίγο να έριχνε εκείνη σε αυτό τον Παναθηναϊκό. Η μεγάλη ανατροπή του σκορ (από 48 – 28 στο ημίχρονο σε 73 – 71 στην τελευταία κατοχή) της έδωσε την ευκαιρία να διεκδικήσει με το τελευταίο σουτ του Ραμούνας Σισκάουσκας τη νίκη, όμως η μπάλα μπηκε, βγήκε και λύτρωσε τον Παναθηναϊκό, δίνοντας του τον 5ο τίτλο του.
Ο δρόμος των επιτυχιών έλαβε τον επίλογό του στην Βαρκελώνη. Στο Παλάου Σαν Τζόρντι ο Παναθηναϊκός θα κερδίσει ίσως το πιο “άνετο” Ευρωπαϊκό της ιστορίας του, όσο άνετη μπορεί να χαρακτηριστεί μία επικράτηση Ευρωπαϊκού τίτλου. Οι Πράσινοι είχαν κάνει τα δύσκολα στα προημιτελικά, αποκλείοντας την ομάδα που θα φιλοξενούσε το Final 4, την Barcelona, και εν συνεχεία κατάφεραν να ξεπεράσουν με σχετική ευκολία τόσο αυτό της Σιένα στα ημιτελικά, όσο και αυτό της Μακάμπι στον μεγάλο τελικό. Ήταν ο πρώτος Ευρωπαϊκός τίτλος δίχως το Φραγκίσκο Αλβέρτη στο ρόστερ (αλλά παρόντα φυσικά στην αποστολή) και με τον Δημήτρη Διαμαντίδη ως αρχηγό και MVP να σηκώνει, παρέα με τους άλλους δύο “παλιούς” τον Κώστα Τσαρτσαρή και το Μάικ Μπατίστ την τρίτη κούπα τους.
Το τριφύλλι έραψε το 6ο αστέρι μέσα σε 15 χρόνια, όμως έκτοτε η καταμέτρηση σταμάτησε εκεί. Την επόμενη σεζόν, στο κύκνειο άσμα της δυναστείας, ο Παναθηναϊκός βρέθηκε στο τελευταίο του μέχρι σήμερα Final Four, αυτό της Κωνσταντινούπολης. Μια άθλια διαιτησία στον ημιτελικό με τη ΤΣΣΚΑ Μόσχας ήταν ο λόγος που στερηθήκαμε τη μοναδική ευκαιρία ενός 100% ελληνικού τελικού. Ο Ολυμπιακός προκρίθηκε στον άλλο ημιτελικό κόντρα στη Μπαρτσελόνα και κατέκτησε την κούπα με μυθική ανατροπή απέναντι στους Ρώσους. Η επόμενη δεκαετία θα άνηκε στους ερυθρόλευκους, τουλάχιστον σε ευρωπαϊκό επίπεδο με 5 παρουσίες σε Final Four, δύο κατακτήσεις και δύο χαμένους τελικούς (εκκρεμεί το αποτέλεσμα του F4 του Βελιγραδίου), μιας και στην Ελλάδα τα σκήπτρα διατηρήθηκαν σε μεγάλο βαθμό από τους πράσινους. Ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος δεν μπόρεσε να επαναλάβει την ευρωπαϊκή δυναστεία του πατέρα και του θείου του μιας και η θητεία του στον προεδρικό θώκο του τριφυλλιού συνοδεύτηκε από “ξηρασία” μιας δεκαετίας σε παρουσίες σε F4, παρά το γεγονός ότι αγωνίστηκε πολλές φορές στα playoffs της διοργάνωσης, συχνά μάλιστα με πλεονέκτημα έδρας. Τα τελευταία χρόνια οι πράσινοι βρίσκονται μακριά από το καλό τους ευρωπαϊκό πρόσωπο τερματίζοντας σε θέσεις που δεν τιμούν την ιστορία του συλλόγου κι η αγωνία για το πότε θα ραφτεί το 7ο αστέρι φαίνεται να παίρνει μεγάλη παράταση.
