H Maya Moore θυσίασε το μπάσκετ για να σώσει μια ζωή

H Maya Moore θυσίασε το μπάσκετ για να σώσει μια ζωή

Η εποχή που ζούμε, ιδιαίτερα μετά τα γεγονότα των αρχών Ιουνίου στη Μινεσότα και τη δολοφονία του George Floyd γέννησε, η μάλλον επέκτεινε την συζήτηση του περίφημου όρου “More Than an Athlete”. Δηλαδή της έντονης κοινωνικής δράσης των αθλητών, ιδίως στις ΗΠΑ, με στόχο την βελτίωση των ανισοτήτων που υπάρχουν στην καθημερινή ζωή. Φτώχεια, κοινωνική δικαιοσύνη, έλλειψη ίσων ευκαιριών σε ανθρώπους φυλετικών μειονοτήτων (ειδικά όταν μιλάμε για χώρες όπως είναι οι πολυπολιτισμικές ΗΠΑ) ή μη προνομιούχων κοινωνικών τάξεων είναι θέματα που έχουν μπει στο επίκεντρο της ατζέντας αθλητών όπως ο Colin Kaepernick, o LeBron James, οι αδερφοί Gasol. Μετά τις τελευταίες εξελίξεις, όλο και περισσότεροι αθλητές αφιερώνουν τον ελεύθερο χρόνο τους στο να κάνουν τον κόσμο λίγο πιο δίκαιο. Όμως τι γίνεται όταν αυτός ο ελεύθερος χρόνος δεν είναι αρκετός.

Ας μιλήσουμε για την Maya Moore και την υπόθεση Jonathan Irons.

Η απόφαση

Το 1997, o 16χρονος τότε Jonathan Irons καταδικάζεται σε 50 χρόνια φυλάκισης για ληστεία αλλά και τον πυροβολισμό ενός ανθρώπου. Η απόφαση θα έμοιαζε σαν μία από τις πολλές που γίνονται στην Αμερική της υψηλής εγκληματικότητας, των γκέτο και της ανέχειας και δεν θα ήταν καθόλου άξια αναφοράς ή τουλάχιστον, δεν θα ήταν παραπάνω από οποιαδήποτε άλλη παρόμοια υπόθεση. Σε αυτό υπάρχει ένας αστερίσκος. Ο Irons, ένα 16χρονο παιδί τότε, καταδικάστηκε σε φυλάκιση 50 ετών με βάση την κατάθεση του Stanley Stotler, του ανθρώπου που πυροβολήθηκε από τον δράστη του εγκλήματος. O Stotler υπέδειξε τον Irons ως τον θύτη εβδομάδες μετά το περιστατικό, όταν και βρέθηκε μαζί με άλλους συλληφθέντες για μικροεγκλήματα στο αστυνομικό τμήμα και μπήκε στη γραμμή αναγνώρισης .

Η υπόθεση αυτή όπως αναφέρθηκε και παραπάνω βασιζόταν πάνω στην κατάθεση του Stotler, αλλά και σε μία κατάθεση του ίδιου του Irons, ο οποίος είχε ομολογήσει, σύμφωνα με έναν αστυφύλακα την ενοχή του. Δεν υπήρξε αίμα, μάρτυρας ή DNA που να συνδέει τον Irons με την υπόθεση, ενώ η “κατάθεση” του Irons εμφανίστηκε μόνο από τον αστυνομικό που είχε πάρει την κατάθεση. Όταν ρωτήθηκε η αστυνομία για το αν υπάρχουν οπτικά ή ακουστικά αντίτυπα της κατάθεσης, η απάντηση ήταν απλά ότι “είχαν πεταχτεί”, όπως και οι γραπτές σημειώσεις της εν λόγω κατάθεσης. Ακόμα κι έτσι, η καταδίκη του ήταν οριστική και αμετάκλητη.

Στα τέλη των 00s μπαίνει στο κάδρο η Moore. Η σχέση του Irons με την αθλήτρια ξεκίνησε το 2008, όταν οι δύο νεαροί συναντήθηκαν κατά τη διάρκεια μίας λειτουργίας ενός συγγενικού προσώπου της 18χρονης Maya στην εκκλησία της φυλακής που βρισκόταν ο 26χρονος τότε Jonathan. Σε εκείνη την λειτουργία η Moore ήρθε σε μία πρώτη επαφή με την υπόθεση, ενώ παράλληλα γεννήθηκε και η μεταξύ τους φιλία. Μέσα από αυτήν την φιλία, η παίκτρια των Lynx έμαθε τα πάντα για την περιπέτεια αλλά και την έλλειψη βάσης και στοιχείων που υπήρχαν στην καταδίκη του ανήλικου Irons σε μία ποινή που του στέρησε ουσιαστικά το δικαίωμα στη ζωή.

Ευαισθητοποιημένη για την τύχη του νέου της φίλου αλλά και την γενικότερη αδικία της δομής του Αμερικανικού Σωφρονιστικού αλλά και Δικαστικού Συστήματος (πάνω σε αυτό προτείνεται να δει κανείς το ντοκιμαντέρ “13η Τροπολογία” του Netflix), η Moore άρχισε να ψάχνει την υπόθεση και να αποτελεί για τον Irons το στήριγμα, οικονομικό και ουσιαστικό, που δεν είχε ποτέ μέχρι εκείνη τη στιγμή λόγω του μη προνομιούχου περιβάλλοντος στο οποίο είχε μεγαλώσει.

O αγώνας και η πρώτη δικαίωση

Η Moore βοηθούσε τον Irons, o οποίος είχε εξελιχθεί σε αδερφικό της φίλο για ένα μεγάλο διάστημα και πάντα πίσω από τους προβολείς της δημοσιότητας. Μέχρι το 2016, τα μέσα αγνοούσαν την εμπλοκή της παίκτριας στην υπόθεση του. Η σταρ των Lynx όλα αυτά τα χρόνια κυριαρχούσε στο μπάσκετ, έπαιρνε τα πρωταθλήματα το ένα πίσω από το άλλο και τα συνόδευσε με δυο Ολυμπιακά μετάλλια και ένα βραβείο MVP, σε μια καριέρα που την οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στο Hall Of Fame, με το που ανακοινώσει ότι αποσύρεται οριστικά από το άθλημα που τόσο αγαπάει.

Όμως ήρθε η στιγμή που το άθλημα αυτό έπρεπε να πάρει για λίγο θέση συνοδηγού, και έτσι η Moore, το 2019 θα σόκαρε τον κόσμο. Σε ηλικία 29 ετών και χωρίς να υπάρχει κανένας λόγος τραυματισμού να υποβόσκει, η Maya θα ανακοινώσει ότι ήρθε η ώρα να βάλει μια άνω τελεία στην καριέρα της. Δεν θα κατέβαινε στην περσινή σεζόν του WNBA, αφήνοντας το συμβόλαιο της στον αέρα και ρισκάροντας να κόψει μία καριέρα η οποία βρισκόταν στο peak. Τη σεζόν του 2018 η Moore είχε 18 πόντους μέσο όρο, 5.1 ριμπάουντ, 2.6 ασίστ και 1.7 κλεψίματα (league leader), βρισκόταν σε άλλο ένα All Star Game, στο οποίο κέρδισε και το βραβείο του MVP και η ομάδα της της είχε μόλις ανανεώσει το συμβόλαιο για άλλα δύο χρόνια, βάζοντας της την ταμπέλα του “Core player”, όρος συμβολαίου που δίνει στις Lynx την δυνατότητα να δέσει μέχρι και για 4 σεζόν χωρίς καν να μπει σε διαπραγματεύσεις την παίκτρια, πληρώνοντάς την το maximum salary των 115.000 δολαρίων.

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά στο γράμμα της “The Shift” στο The Players’ Tribune, η επιτυχία της στο μπάσκετ είναι μεν ένα μέρος της επιτυχίας της στην ζωή, αλλά το θέμα είναι κατά πόσο ζει αυτή τη ζωή με ένα μεγαλύτερο σκοπό. Σύμφωνα με τις αρχικές της δηλώσεις, αυτός ήταν η επαφή της με την θρησκεία και την σχέση της με την Εκκλησία, όμως αργότερα προέκυψε και ένα ακόμα κοινωνικό ζήτημα, το οποίο φυσικά αναφέρθηκε και παραπάνω, και απ’ όσο φάνηκε έπαιξε και πολύ μεγάλο ρόλο στην απόφαση της να βάλει την καριέρα της στο μπάσκετ σε δεύτερη μοίρα : Η υπόθεση Irons.

Σε μία κοινωνία που οι αθλητές μιλούσαν όλο και περισσότερο για τα θέματα κοινωνικής δικαιοσύνης, η Moore έπαιρνε μία γενναία – αν σκεφτεί κανείς το τι θα σήμαινε αυτό για την καριέρα της – απόφαση. Να παρατήσει τα πάντα και να κάνει το μεγάλο “all in” για την ουσιαστική αλλαγή. Η αρχή θα γινόταν με τον φίλο της. Έπειτα από τα χρήματα που ξόδεψε για να τον βοηθήσει, η Moore αποφάσισε πως ήρθε η ώρα για να δώσει και το στίγμα της με την φυσική παρουσία της δίπλα του, ως μία δημόσια μορφή με δράση στους κοινωνικούς αγώνες. Κυνήγησε την υπόθεση σαν να ήταν δικιά της. Πήγε στο δικαστήριο και ακολούθησε τις εφέσεις που έκανε ο δικηγόρος του Irons, παρέα με την οικογένειά του. Παράλληλα έβγαλε και την υπόθεση στο ευρύ κοινό, στήνωντας μια καμπάνια στο change.org, ενημερώνοντας πάντες για τις συνθήκες της καταδίκης του Irons και ζητώντας να μαζευτούν υπογραφές ώστε η υπόθεση να πάει για άλλη μια φορά στο δικαστήριο, αυτή τη φορά όμως με την στήριξη του κόσμου.

Ο κόσμος στήριξε την Moore και ο δικαστής Daniel Green, υπεύθυνος της υπόθεσης, έδωσε αρχικά στον Irons το δικαίωμα της επανεξέτασης, το οποίο τους πρώτους μήνες του 2019 φαινόταν απίθανο. Στις αρχές του 2020, η υπόθεση πήρε για πρώτη φορά μετά από πολύ καιρό, 22 ολόκληρα χρόνια μετά την καταδίκη του Irons, τον δρόμο για το δικαστικό μέγαρο. Ο δικαστής Green είχε αποφασίσει ότι η υπόθεση παρουσίαζε κενά από παντού. Κενά στον τρόπο που ερευνήθηκε από την αστυνομία, κενά στην υποτιθέμενη κατάθεση ενοχής του ίδιου του Irons την οποία δεν θυμόταν κανείς πέρα από τον αστυνομικό που την είχε πάρει. Κενά στο ότι το μοναδικό άγνωστο αποτύπωμα στην σκηνή του εγκλήματος δεν άνηκε στον Irons. Σύμφωνα με τον δικαστή, αυτό το αποτύπωμα θα ήταν απόλυτα ικανό για να αθωώσει τον Irons το 1998. Τελικά δεν το έκανε.

22 χρόνια μετά όμως, ο Irons ήταν ελεύθερος.

Είμαι ελεύθερος. Είμαι ευλογημένος” θα πει στους New York Times μετά την απέλευθέρωσή του. “Ελπίζω να γίνω η αρχή μίας θετικής αλλαγής και να βοηθήσω στην συζήτηση σχετικά με την δικαιοσύνη και την αναμόρφωση της αστυνομίας”.

Τα πρώτα βήματα του ως ελεύθερος (ενήλικας) άνθρωπος, στις 2 Ιουλίου του 2020, τα περπάτησε φυσικά παρέα με τον άνθρωπο που ξόδεψε ώρες, χρήμα και προσωπικό κόπο στην δικαίωσή του.

Η Maya Moore τα τελευταία δύο χρόνια αφιέρωσε τον εαυτό της σε κάτι άλλο πέρα από το άθλημα που αγαπάει και την έκανε διάσημη. Είχε ένα σύνθημα αυτά τα δύο χρόνια “Win with Justice” δηλαδή “Κέρδισε με Δικαιοσύνη”. Και στην υπόθεση του Irons έκανε ακριβώς αυτό. Η καταδικαστική απόφαση ανετράπη,ο Irons, ο οποίος έχασε 22 χρόνια από την ζωή του στα οποία δεν έκανε ούτε μία φορά αίτηση για αναστολή (καθώς έτσι θα δήλωνε και την – ανύπαρκτη – ενοχή του), είναι πλέον ελεύθερος και η Moore έβαλε το μεγαλύτερο τρίποντο της καριέρας της και αυτό το έκανε μένοντας μακριά από το μπάσκετ.

Όταν ακούω την φράση ‘Μείνε στα αθλητικά’ σκέφτομαι ότι ο κόσμος θέλει να συμμετέχει και να παρακολουθεί τα αθλήματα για να ξεφύγει από τις δυσκολίες της ζωής. Αλλά και οι αθλητές είναι πολίτες επίσης” θα εξηγήσει η Moore. “Δεν μιλάω για όλους, αλλά όταν ο κόσμος σκέφτεται κάτι τέτοιο εγώ τον καταλαβαίνω. Όμως την ίδια στιγμή, υπάρχει ένα στοιχείο στον αθλητισμό που πάει πολύ πιο βαθιά στις κοινωνικές διεργασίες και στο τι σημαίνει αυτό για έγχρωμα άτομα.”

Και το μπάσκετ;

Το μπάσκετ μπορεί να περιμένει για την ώρα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι στο μέλλον οι δρόμοι τους θα ξανασυναντηθούν. Άλλωστε, το… μικρόβιο δύσκολα σε αφήνει να αγιάσεις, όμως κάποια πράγματα είναι μεγαλύτερα από ένα άθλημα. Και η Maya Moore είναι πραγματικά και αποδεδειγμένα, κάτι παραπάνω από μία ακόμα αθλήτρια.

Πηγές:

https://www.theplayerstribune.com/en-us/articles/maya-moore-wnba-announcement

https://www.change.org/p/demand-a-fair-trial-for-jonathan-irons-wrongfully-convicted-since-age-16

https://www.nytimes.com/2019/06/30/sports/maya-moore-wnba-quit.html?action=click&module=RelatedLinks&pgtype=Article

https://www.nytimes.com/2020/07/01/sports/basketball/maya-moore-jonathan-irons-freed.html