Από μικρά παιδιά, κάθε τέσσερα χρόνια, περιμένουμε πως και πως εναν μαγικό ποδοσφαιρικό μήνα. Περιμένουμε να δούμε τα μεγαλύτερα αστέρια στο ποδόσφαιρο να δίνουν παραστάσεις, να δημιουργούν στιγμές και ιστορίες που δεν γίνονται, όμως φέτος αυτό δυστυχώς είναι διαφορετικό.
Σε κάτι λιγότερο από μία εβδομάδα, το Κατάρ φιλοξενεί αυτόν τον μαγικό ποδοσφαιρικό μήνα, ο οποίος για εμάς, όπως και για πολύ κόσμο, έχει χάσει όλη αυτή του τη μαγεία. Και οι λόγοι δυστυχώς έχουν να κάνουν με τα πάντα πέρα από το ποδόσφαιρο.
Χρειάζεται να τους ξαναπούμε; Οι υποψίες για χρηματισμό της FIFA για την ανάθεση της διοργάνωσης (όπως και αυτής του 2018 στη Ρωσία) εκκίνησαν ένα προβληματικό κύκλο συζητήσεων σχετικά με τη διοργάνωση. Η συνέχεια όμως ήταν ακόμη χειρότερη, καθώς από θέμα διαφάνειας η συζήτηση πήγε στο σημαντικότερο: Αρχίσαμε να μιλάμε για ανθρώπινες ζωές.
Το Κατάρ, μία χώρα με ελάχιστη ποδοσφαιρική παράδοση και – φυσικά – υποδομές, έπρεπε να χτίσει από την αρχή τα πάντα. Στάδια, αθλητικές εγκαταστάσεις, ξενοδοχεία. Καθώς ο πληθυσμός της χώρας δεν επαρκούσε, από την αρχή των εργασιών μέχρι σήμερα, το Κατάρ υποδέχθηκε περί τα 30.000 κόσμου από άλλες χώρες, ώστε να δουλέψουν πάνω στα έργα. Η συντριπτική πλειοψηφία εξ’ αυτών, ήρθαν από το Μπανγκλαντές, την Ινδία, το Νεπάλ και τις Φιλιππίνες.
Τα έργα που έπρεπε να γίνουν τα περασμένα δέκα χρόνια ήταν απαιτητικά, ενώ οι συνθήκες των έργων ακόμα περισσότερο, λόγω της πολύ υψηλής θερμοκρασίας που επικρατεί στη χώρα της Μέσης Ανατολής. Αποτέλεσμα ήταν ο θάνατος ενός μεγάλου αριθμού εργατών. Σύμφωνα με τον Guardian, μιλάμε για πάνω από 6.500 θανάτους ”αναλώσιμων” εργατών που ήρθαν από άλλες χώρες τις Ασίας (Στοιχεία του Διεθνή Οργανισμού Εργατών), σε έργα που έγιναν στη χώρα τη τελευταία δεκαετία. Το Κατάρ δηλώνει ότι μόλις 3 εξ αυτών είναι ατυχήματα πάνω στα έργα του τουρνουά, αλλά θάνατοι που προκύπτουν από θερμοπληξία ή εξοντωτική κούραση αναφέρονται από τους ίδιους ως “φυσικά αίτια”, με τον πραγματικό αριθμό να είναι, πολύ βολικά, ασαφής.
Το Παγκόσμιο Κύπελλο αυτό λοιπόν διεξάγεται πάνω στις πλάτες δεκάδων χιλιάδων εργατών που βρίσκονται σε μία προβληματική συνθήκη από την ημέρα που αποφάσισαν να εγκαταλείψουν τις χώρες τους για την “ευκαιρία ζωής” (αρκετοί – αν όχι οι περισσότεροι – πλήρωσαν για αυτήν την ευκαιρία). Αντί για αυτό, δούλεψαν σε εξαντλητικές συνθήκες, με καταγγελίες για άθλιες συνθήκες εργασίας, έλλειψη συνέπειας στις πληρωμές τους και διαρκής ασυνέπεια στις εξαγγελίες των υπευθύνων του πρότζεκτ για βελτίωση των συνθηκών εργασίας και των αποζημιώσεων των εργατών.
Αν προσθέσουμε και κάποια άλλα γεγονότα, όπως για παράδειγμα τη δημόσια τοποθέτηση του πρεσβευτή της διοργάνωσης, Καλίντ Σαλμάν (που έρχεται ως συνέπεια του γενικότερου κλίματος στη χώρα) ότι η ομοφυλοφιλία είναι “αρρώστια του μυαλού” και θα πρέπει να προσέχουν πολύ όσοι ομοφυλόφιλοι επισκεφθούν το Κατάρ ενόψει του τουρνουά, καταλαβαίνετε γιατί πολύς κόσμος, όπως και εμείς, δεν ανυπομονούμε να ανοίξουμε τις τηλεοράσεις μας για να δούμε αυτό το τουρνουά.
Είμαστε αθλητική σελίδα, τέτοια εποχή αποτελεί για εμάς μια αστείρευτη πηγή ιστοριών, υλικού, έμπνευσης. Φέτος όμως είναι διαφορετικά. Γι’αυτό το λόγο, οι μεταξύ μας συζητήσεις όλο αυτό το διάστημα μας οδηγούν στο να μην ασχοληθούμε με το τουρνουά σαν ένα ακόμα Παγκόσμιο Κύπελλο. Το αγωνιστικό έρχεται σε δεύτερη και τρίτη μοίρα. Δεν θα έχουμε τα καθιερωμένα previews, δεν θα γράφουμε κείμενα και δημοσιεύσεις για όσα εξελίσσονται στα γήπεδα του Κατάρ όπως σε άλλες διοργανώσεις και σε καμία περίπτωση (γιατί στο κάτω κάτω είμαστε φίλοι του αθλήματος) δεν θα περιμένουμε πως και πως να έρθει η ώρα έναρξης των αγώνων για να συντονιστούμε στις τηλεοράσεις μας με θρησκευτική ευλάβεια.
Σε δεύτερο βαθμό, υπάρχει η συζήτηση του Μποϊκοτάζ. Του να αγνοήσεις εντελώς την ύπαρξη αυτού του τουρνουά. Εκεί, έρχονται τα λόγια του Φινλανδού πρώην ποδοσφαιριστή, Τιμ Σπαρβ, ο οποίος τόνίζει ότι το σημαντικότερο είναι πως όσοι λάβουν μέρος σε αυτό, είτε βρεθούν στο Κατάρ είτε όχι, όσοι δηλαδή αποτελέσουν μέρος της συζήτησης να θέσουν το φως των προβολέων στη σωστή κατεύθυνση: “Η κληρονομιά αυτού του τουρνουά είναι πως πρέπει όλοι μας, αθλητές, προπονητές, ομοσπονδίες, φίλαθλοι και άπαντες που εμπλέκονται με τον αθλητισμό, να μιλήσουν και να κάνουν ξεκάθαρο ότι τέτοια πράγματα δεν πρέπει να γίνουν ξανά.” ήταν η τοποθέτησή του στο The Players’ Tribune, με φόντο και την φημολογούμενη συμμετοχή της Σαουδικής Αραβίας στο bidding process για το τουρνουά του 2030.
Είναι κάποιες περιπτώσεις που η “αναστάτωση” είναι σημαντικότερη της “σιωπής” και του να απλά να μη συντονιστείς στην τηλεόρασή σου για τα παιχνίδια. Το “ευτυχές”, αν υπάρχει κάτι τέτοιο στην όλη κατάσταση, είναι ότι μεγάλο μέρος της οπαδικής βάσης σε αρκετές χώρες, αρκετοί αθλητές ακόμα και ομοσπονδίες (ως αντίδραση στο “focus on football” που τους είπε η FIFA πριν μερικές ημέρες) μιλάνε, ανακινούν τη κουβέντα, όπως πρέπει να κάνουμε όλοι μας και όπως θέλουμε να κάνουμε όλοι μας, αποκλίνοντας από την παραδοσιακή έννοια του “μποϊκοτάζ”, παρά το γεγονός ότι το σύνθημα #BoycottQatar αποτελεί δικαίως βασικό trend και κινητήριο μοχλό της όλης συζήτησης απέναντι στη διοργάνωση που θα ξεκινήσει σε λίγες ημέρες.
“Καλό” μήνα Μουντιάλ λοιπόν, με τη συμπάθειά μας προς αρκετούς ποδοσφαιριστές που πραγματοποιούν όνειρα ζωής (καθώς δεν μπορούμε να αγνοήσουμε εντελώς αυτό, το τι σημαίνει για εκείνους η κλήση σε ένα Παγκόσμιο Κύπελλο) και με την προσοχή μας στο “σκοπό” που αυτή τη στιγμή έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία από την κατάκτηση του βαρύτιμου τροπαίου σε αυτό το τουρνουά, ώστε το Κατάρ να είναι μια κακή παρένθεση, και να μη γίνει ο κανόνας.
Αναφέρθηκαν στο κείμενο:
Tim Sparv: A Message to Everyone Going to Qatar (The Players’ Tribune)
6,500 migrant workers have died in Qatar since World Cup awarded (The Guardian)
