Ο ευγενικός διαιτητής από την Copa Cabana

dos santos margarida

Την δεκαετία του 80’ ένας διαιτητής από την Βραζιλία έκανε την δύσκολη και άχαρη διαδικασία επίδειξης κάρτας στους ποδοσφαιριστές, αρκετά διαφορετική και πιο ανάλαφρη. Τους έδειχνε την κίτρινη ή την κόκκινη, σαν να τους προσέφερε δώρο. Οι ντελικάτοι του τρόποι ενέπνευσαν μια γενιά διαιτητών στην χώρα του. Κι όμως, ο Margarida, κατά κόσμο Jorge Jose Emiliano dos Santos, δεν έγραψε ιστορία μόνο για την ευγένεια του, αλλά κυρίως για την ριψοκίνδυνη απόφαση του να αποκαλύψει ότι είναι gay στο συντηρητικό ποδοσφαιρικό μικρόκοσμο. Σε μία Βραζιλία που μόλις είχε «βγει» από την δικτατορία του Vargas, η οποία είχε «στραγγαλίσει» τα κοινωνικοπολιτικά δικαιώματα (σημερινός απολογητής της είναι ο ακροδεξιός πρωθυπουργός της χώρας Jair Bolsonaro). Και μόλις δειλά, δειλά έκαναν τότε την εμφάνιση τους οι πρώτες ΛΟΑΤ* οργανώσεις.

Η ιστορία του Jorge dos Santos, ξεκίνησε από την πανέμορφη παραλία της Copa Cabana, εκεί που στα παιδικά του χρόνια περνούσε ώρες ολόκληρες. Όχι γιατί αγαπούσε την θάλασσα, ούτε για να χαλαρώνει στην αμμουδιά διαβάζοντας ένα βιβλίο. Αλλά, επειδή ήταν ο τόπος συνάντησης αθλητών του beach soccer. Κι εκεί στην χρυσή ακτή, ήταν που έμαθε να διαιτητεύει, σε ηλικία 13 ετών. Είδωλο του; Η επιβλητική διαιτητική μορφή του Μουντιάλ του 66’,ο  Armando Marques με τις αμφιλεγόμενες αποφάσεις του.

Τα χρόνια περνούσαν και το 1988 ο Margarida με σκληρή προσπάθεια έγινε διαιτητής σε μεγάλες διοργανώσεις, όπως το πρωτάθλημα Guanabara του Rio De Janeiro. Με την δήλωση του στο τύπο : «Δεν δέχομαι καμία πράξη απειθαρχίας. Απαιτώ σεβασμό προς το πρόσωπο μου».,  πέτυχε να κερδίσει την εμπιστοσύνη των συναδέλφων του και των ποδοσφαιριστών. Ωστόσο, η θηλυπρέπεια του έγινε στόχος ομοφοβικών επιθέσεων από τους οπαδούς. Πιο συγκεκριμένα την ίδια χρόνια, στο ματς μεταξύ της Volta Redonda και της  Flamengo οι εξέδρες τον αποδοκίμαζαν με έντονα γιουχαρίσματα. Εκείνος όμως, δεν φοβήθηκε ποτέ του να «σφυρίξει» φάουλ και πέναλτι, έκανε πάντα το καθήκον του. Η βία των «φιλάθλων» δεν τον πτόησε ούτε μια στιγμή!Ο ευγενικός διαιτητής από την Copa Cabana

Επέδειξε μια συγκλονιστική γενναιότητα σ’ ένα εχθρικό περιβάλλον, σε μια κοινωνία που δολοφονούσε ανθρώπους γιατί απλά είχαν διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό από την πλειοψηφία (στην Βραζιλία μόνο την τριακονταετία 1980-2009 είχαν εκτελεστεί 3.100 gay άνδρες).

Η διαδρομή του έδωσε το έναυσμα και σε άλλους Βραζιλιάνους διαιτητές να υποστηρίξουν το δικαίωμα τους στην διαφορετικότητα. Όπως ο Valter Senra, ο Paulino Rodrigues da Silva και ο Sergio Cenedezi.  Φυσικά, η ποδοσφαιρική ομοσπονδία για να προλάβει παρόμοιες δράσεις, δια στόματος του προέδρου της Joao Ellis Filho, διεμήνυσε ότι κανένας ομοφυλόφιλος δεν θα διαιτητεύσει στο Copa Uniao.

Η κοινή γνώμη κατηγορούσε τον Jorge για προκλητικότητα και ότι επιθυμούσε διακαώς να «τραβά τα φώτα της δημοσιότητας» πάνω του. Εκδοχή που απέρριπτε με χιούμορ: «”Αγκαλιάζω” την σεξουαλικότητα μου σε μια χώρα γεμάτη προκαταλήψεις. Τώρα αν καμία φορά “κλέβω” την παράσταση είναι επειδή το παιχνίδι είναι βαρετό».

«Άφησε την τελευταία του πνοή» στις 23 Ιανουαρίου 1995, μόλις στα 41 του, από επιπλοκές της ασθένειας του AIDS, λίγους μήνες δηλαδή, μετά την κατάκτηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου από την Selecao. Το τέλος του ήρθε νωρίς και δίχως να καταφέρει να πραγματοποιήσει το μεγάλο του όνειρο, να «κλείσει» την καριέρα του όντας ρέφερι τελικού Μουντιάλ, με το κοινό όρθιο να τον καταχειροκροτεί σε ένδειξη σεβασμού.

Μπορεί η γλυκόπικρη προσωπική του ιστορία να μην είχε το happy-end που του άρμοζε και επιθυμούσε, όμως έζησε όπως ήθελε, χωρίς να υπολογίσει το «τι θα πει ο κόσμος;», τον λίγο χρόνο που ξόδεψε στην γη τον πέρασε ευτυχισμένος και έφυγε γεμάτος εμπειρίες, με την συνείδηση του «καθαρή».

Ίσως καλύτερα που τα πράγματα έγιναν έτσι, για να μην δει τους αγώνες του για ελευθερία και ισότητα να ακυρώνονται από τους ακροδεξιούς που κυβερνούν πλέον την πατρίδα του. Παρολ’αυτά η «φλόγα» του οράματος του για κοινωνική αλλαγή «σιγοκαίει» ακόμα.. Μια αλλαγή πιο επίκαιρη και αναγκαία από ποτέ!

*ΛΟΑΤ=λεσβίες,ομοφυλόφιλοι,αμφιφυλόφιλοι,τρανς.