Μπορεί η σεζόν να βρίσκεται σε μία αναγκαστική παύση λόγω των εξελίξεων στο μέτωπο της πανδημίας του COVID-19, όμως αν σε ένα πράγμα τα γρανάζια βρίσκονται σε μία κάποια κίνηση, αυτό είναι η προετοιμασία για το Draft του 2020. Oι παίκτες που θα γεμίσουν την διαθέσιμη “δεξαμενή” ταλέντων όλο και αυξάνονται, ενώ παράλληλα, η γενιά που τώρα τελειώνει το λύκειο, ετοιμάζεται να πάρει τη θέση των υποψήφιων draft picks στην πραγματικότητα του κολλεγιακού αθλητισμού. Μία διαδικασία που μοιάζει σταθερή σαν μία γραμμή παραγωγής. Λύκειο, ένας χρόνος κολλέγιο και μετά NBA. Αυτό λέει ο κανόνας και αυτή η αλυσίδα δύσκολα δείχνει να σπάει. Μέχρι πέρυσι. Το πρώτο ντόμινο το έριξαν μέσω Αυστραλίας o R.J. Hampton και η οικογένεια Ball, ακολούθησε το NBA και πλέον βρισκόμαστε μπροστά σε μία νέα πραγματικότητα.
Η προοπτική της Ωκεανίας
Η αρχή των σημαντικών εξελίξεων που έσπασαν αυτήν την παραγωγική αλυσίδα ανάδειξης των νέων αστέρων του NBA ήρθε πέρυσι τέτοια εποχή, όταν ο LaMelo Ball, ο μικρότερος γιος της γνωστής και μη εξαιρετέας οικογένειας και ένα αρκετά “δυνατό” όνομα στο λυκειακό μπάσκετ, ανακοίνωσε την απόφασή του (άλλη μία στην αλυσίδα των “εναλλακτικών” αποφάσεων της οικογένειας Ball για την μπασκετική ανατροφή του LaMelo) να αποσύρει το commitment που είχε με το Πανεπιστήμιο του UCLA (όπως είχαν και τα δυο αδέρφια του) και να πάει στην μακρινή Ωκεανία, για να αγωνιστεί στους Ιllawara Hawks, ομάδα που συμμετέχει στην NBL, το Αυστραλιανό πρωτάθλημα μπάσκετ δηλαδή. Ο LaMelo, ο οποίος ήταν 5 star recruit και νούμερο 21 παίκτης της γενιάς του, θυμίζουμε ότι είχε κάνει ένα σχετικά αποτυχημένο “πείραμα” με την συμμετοχή του στην Λιθουανική Prienai, αλλά και στην ομάδα των Los Angeles Ballers της βραχύβιας Junior Basketball League που είχε ιδρύσει ο πάτερ φαμίλιας, LaVar, προτού επιστρέψει στις ΗΠΑ και την SPIRE Academy και μπει στην “φυσιολογική” ροή των πραγμάτων. Εκεί ο LaMelo βρήκε τον R.J. Hampton, άλλον έναν 5-star recruit, ο οποίος λίγες ημέρες νωρίτερα είχε ανακοινώσει την απόφασή του να αφήσει την ευκαιρία του NCAA και να αγωνιστεί στους New Zealand Breakers.
Οι δύο αυτές κινήσεις έγιναν στα πλαίσια του προγράμματος “NBL Next Stars“. H μεγαλύτερη λίγκα μπάσκετ της Ωκεανίας, προσφέρει σε συγκεκριμένα και διαλεγμένα από επιτροπή ταλέντα από όλον τον κόσμο την ευκαιρία να περάσουν την χρονιά που κανονικά θα τους έβρισκε στο κολλέγιο σε ένα επαγγελματικό πρωτάθλημα. Προφανώς, βάζοντας μπροστά τη λέξη “επαγγελματικός”, προσθέτεις και μία σειρά από… καλούδια τα οποία είναι το λιγότερο ελκυστικά για έναν 18χρονο αθλητή. Από τα αγωνιστικά (ευκαιρία να παίξει με τους “άντρες” και ένα αρκετά πιο physical παιχνίδι, παρά με κολλεγιόπαιδες της ηλικίας του σε ένα προστατευμένο περιβάλλον), ως τα εμπορικα (μισθός, δυνατότητα υπογραφής με ατζέντη και δυνατότητα υπογραφής χορηγιών για την εκμετάλλευση της εμπορικής του εικόνας), ο αθλητής έχει μερικά πολύ σημαντικά κίνητρα για να γίνει “pro” ένα χρόνο νωρίτερα. Η Αυστραλιανή λίγκα, για να ενισχύσει την θελκτικότητα του προγράμματός της εξασφαλίζει η ίδια τον μισθό των αθλητών, ο οποίος δεν μετράει στο πενιχρό salary cap του 1.1 εκατομμυρίων δολλαρίων που έχει κάθε ομάδα στη διάθεσή της. Για να μιλήσουμε με νούμερα, τόσο ο LaMelo Ball όσο και ο R.J. Hampton έβγαλαν περίπου από μισό εκατομμύριο δολλάρια ο καθένας, σε έναν συνδυασμό base salary και πρόσθετων μπόνους επίτευξης στόχων κατά την αγωνιστική τους πορεία την σεζόν που τελείωσε άδοξα λόγω της πανδημίας. Πάντως, αν εξαιρέσουμε το μισθολογικό, και αγωνιστικά τα δύο πρότζεκτ έβγαλαν έναν αρκετά καλό αγωνιστικό πρόσωπο στην overseas δοκιμασίας τους, δείχνοντας ότι μπορεί να ήταν μακριά από την καρδιά του scouting, όμως ανταπεξήρθαν αρκετά καλά ώστε να αναγκάσουν αρκετούς scouts να πάρουν το αεροπλάνο για την Αυστραλία ώστε να τους παρακολουθήσουν. Mάλιστα, με βάση το τωρινό Mock Draft του nbadraft.net αλλά και του CBS, αν αυτό αποτελεί ενδεικτικό για τις “μετοχές” των δύο, o LaMelo Ball βρίσκεται στο #3 του Draft, ενώ ο Hampton στο #17, οριακά εκτός λοταρίας. Από την άλλη, στο ESPN, o “γκουρού” Jonathan Givony, βάζει τον Ball στο #2 και τον Hampton στο #10. Επομένως είναι ασφαλές να πούμε ότι οι μετοχές τους ακόμα κυμαίνονται αρκετά υψηλά.
Τo NBA και η ημι-επαγγελματική προοπτική της G-League
To #1 recruit της τάξης του 2020, Jalen Green
Βλέποντας τις προσπάθειες των Αυστραλών, ο Adam Silver έκρινε πως θα έπρεπε να κυνηγήσει και το δικό του μερίδιο στην “πίτα” των διαφυγόντων ταλέντων. Αφενός γιατί θα προτιμούσε αυτό το ταλέντο να μένει στην εγχώρια αγορά, αυτή δηλαδή των ΗΠΑ, αφετέρου γιατί μέσα από αυτό είδε την ευκαιρία να ενισχύσει λίγο παραπάνω την πολλές φορές ξεχασμένη από θεούς και ανθρώπους, G-League. Έτσι, από τη σεζόν 2020 – 21 έχουμε την δημιουργία του NBA Professional Pathway Program. Αυτό το πρόγραμμα κινείται στην λογική του Next Stars της NBL, προσφέροντας άμεσα την ευκαιρία στον 18χρονο μπασκετμπολίστα να γίνει επαγγελματίας, να υπογράψει με ατζέντη αλλά και να εκμεταλλευτεί εμπορικά την εικόνα του, όμως το κάνει με έναν διαφορετικό τρόπο.
Mέσω του προγράμματος αυτού, ο αθλητής μπαίνει κάτω από την “ομπρέλα προστασίας” του πρωταθλήματος στο οποίο έτσι κι αλλιώς στοχεύει να αγωνιστεί. Έχοντας έναν βασικό μισθό και την δυνατότητα να τον αυξήσει μέσα από προγράμματα προπονήσεων, κοινωνικών υπηρεσιών αλλά και εκπαίδευσης, ο αθλητής περνάει μία προπαρασκευαστική σεζόν δουλεύοντας στο σώμα του, το παιχνίδι του αλλά και αγωνιζόμενος σε φιλικά παιχνίδια με τις ομάδες της G-League, η οποία έτσι προσπαθεί περισσότερο από ποτέ να αγκαλιάσει τον “development” ρόλο της. Το πρόγραμμα ξεκίνησε πιλοτικά το 2018, αλλά εξαιτίας της πίεσης του Αυστραλιανού προγράμματος αναγκάστηκε να ανεβάσει τα ποσά αλλά και τις παροχές, προσθέτοντας μάλιστα και την δυνατότητα υποτροφίας με το πανεπιστήμιο Arizona State, ώστε να δώσει και την εναλλακτική της εκπαίδευσης σε όποιον αθλητή δεν τα καταφέρει να κάνει το άλμα στους επαγγελματίες.
Φυσικά τα πρώτα μεγάλα ονόματα δεν άργησαν να εμφανιστούν. Ο Jalen Green, το #1 σε όλο το Λυκειακό μπάσκετ έκανε με ντόρο την αρχή, έχοντας μάλιστα ένα συμβολαιο το οποίο σε βασικό μισθό θα του δίνει 500.000 δολλάρια, ενώ με τα μπόνους επίτευξης στόχων αλλά και τις εμπορικές συμφωνίες μπορεί να τον κάνει έναν 18χρονο εκατομμυριούχο. Ακολούθησαν άμεσα κι άλλα δύο δυνατά ονόματα της γενιάς του, ο Isiah Todd και Daishen Nix, επίσης 5 star recruits, ενώ πριν λίγες ημέρες σε αυτή τη λίστα προστέθηκε και το πρώτο international όνομα. Ο Kai Sotto, ένας Φιλιπινέζος ύψους 2,18 που θαυμάσαμε περυσι στο Παγκόσμιο U-19 που έγινε στο Ηράκλειο υπέγραψε με την G-League και ακολούθησε τους τρεις Αμερικανούς στο πρόγραμμα του NBA, το οποίο σχετικά γρήγορα αποκτά μία ιδιαίτερη δυναμική. Ο Shareef Abdul-Rahim και ο Rod Strickland, ο επικεφαλής της G-League και ο Program Manager της λίγκας δηλαδή, προσπαθούν να δώσουν το ενδιάμεσο αυτού που προσφέρουν το NCAA και ο αμιγώς επαγγελματικός αθλητισμός, και φυσικά το NBA στηρίζει το project αυξάνοντας κατά πολύ το budget αλλά και τις παροχές για τους αθλητές της άτυπης αυτής 29ης ομάδας που πρόκειται να δημιουργηθεί, η οποία θα έχει στη διάθεσή της και μία σειρά από βετεράνους της λίγκας, οι οποίοι έχοντας πλέον τελειώσει την επαγγελματική τους καριέρα, θα βρίσκονται στο ρόστερ ουσιαστικά ως “υπάλληλοι” του NBA ώστε να έχουν τον ρόλο μέντορα παρά ανταγωνιστή για τους μικρούς.
Θα έλεγε κανείς ότι και πάλι, ο 18χρονος θα ωφεληθεί από τον ανταγωνισμό μιας αμιγώς επαγγελματικής λίγκας σε σχέση με αυτό που του προσφέρει το ΝΒΑ. Αλλά εκεί πέφτει πάνω η τελευταία λέξη της προηγούμενης πρότασης: NBA. Είναι το αναπτυξιακό πρόγραμμα της λίγκας που οι αθλητές θέλουν να πάνε. Ουσιαστικά είναι μέρος του NBA πριν καν καλά καλά γίνουν draft. Aυτό δεν είναι διόλου ασήμαντο γεγονός γιατί στο κάτω κάτω το “end game” του νεαρού παίκτη είναι το NBA.
Η απάντηση του NCAA
Τέλος, δεν μπορούμε παρά να εξετάσουμε το τι κάνει το NCAA βλέποντας όλη αυτή τη… διαρροή κορυφαίων ταλέντων δεξιά και αριστερά, αλλά και την δυσαρέσκεια top prospects, όπως ο James Wiseman, o oποίος τον περασμένο Δεκέμβριο, εν μέσω της απόφασης του NCAA να τον τιμωρήσει για λήψη χρηματικής βοήθειας μέσω “boosting”, αποσύρθηκε από το κολλέγιο του Memphis και προσέλαβε ατζέντη, χάνοντας ουσιαστικά όλη τη τρέχουσα σεζόν. Ο λόγος της τιμωρίας του; Ο Penny Hardaway, προπονητής των Memphis Tigers, o oποιος το 2017 ήταν προπονητής στο East High School του Memphis, είχε πείσει τον λυκειόπαιδα τότε Wiseman να μετακομίσει από το Nashville στο Memphis για να αγωνιστεί στο λύκειο του, πληρώνοντας τα έξοδα μετακόμισης, ύψους 11.500$. Στη συνέχεια, ο Wiseman αποφάσισε να ακολουθήσει και κολλεγιακά τον Penny, θεωρώντας πως η συνέχεια της συνεργασίας τους θα ήταν το καλύτερο σενάριο για τον ίδιο. Τα χρήματα τα οποία είχε δώσει προ τριετίας ο Hardaway στον Wiseman αλλά και μία δωρεά που είχε δώσει το 2008 (!!) στο πανεπιστήμιο του Memphis, τον έκαναν να θεωρείται “booster” δηλαδή ότι προσέφερε εξωακαδημαϊκή χρηματική στήριξη στον αθλητή του κολλεγίου, η οποία τον επηρέασε στην απόφασή του να συμφωνήσει με αυτό το κολλέγιο έναντι ενός άλλου, παρά το ότι τα εν λόγω χρήματα είχαν δοθεί πριν 3 χρόνια και με τον Penny να έχει έναν εντελώς διαφορετικό ρόλο, τόσο σε σχέση με το Πανεπιστήμιο του Memphis, όσο και με τον Wiseman!
Το NCAA έπρεπε να κάνει κάτι, οτιδήποτε ώστε να σώσει τα αλλεπάλληλα επικοινωνιακά και ουσιαστικά χτυπήματα, και για αυτό προχώρησε σε μία σειρά ενεργειών ώστε να μπορούν οι αθλητές να εκμεταλλεύονται σε έναν βαθμό την εικόνα τους. Οι αθλητές – φοιτητές θα μπορούν να παίρνουν χρήματα για εμφανίσεις σε διαφημίσεις, για χορηγούμενο περιεχόμενο στα social media, αλλά απαραίτητα χωρίς να φαίνεται εμφανώς το logo του πανεπιστημίου τους, ώστε να μην υπάρχει καμία απευθείας σύνδεση με την “ερασιτεχνική” (ναι, οκ) φύση του κολλεγιακού αθλητισμού. Παράλληλα, μπορούν να παίρνουν έσοδα από άλλου είδους επιχειρηματικές δραστηριότητες τους, οι οποίες θα οριστικοποιηθούν εντός του επόμενου διαστήματος, όπως επίσης και το ύψος των συμφωνιών, ώστε να παραμένει σε έλεγχο το φαινόμενο του “boosting”.
Αυτό σημαίνει ότι ακόμα δεν ξέρουμε ποια θα είναι η δυνατότητα των αθλητών να κλείσουν συμφωνία με έναν γίγαντα ένδυσης/υπόδυσης, ενώ αυτό που δεν έχει επίσης οριστικοποιηθεί είναι η εμπλοκή ή όχι των ατζέντηδων. Επίσης, σύμφωνα με τον πρόεδρου του working group της συγκεκριμένης απόφασης και μέλος του Ohio State University, Gene Smith, το NCAA θα έχει τον τελευταίο λόγο σε περίπτωση που οποιαδήποτε χορηγική δραστηριότητα θεωρηθεί ότι παραπέμπει σε αθέμιτο boosting. Που καταλήγουμε, ότι το ΝCAA ακόμα αφενός δεν έχει βρει ακριβώς το πως θα γίνει όλο αυτό, αλλά έκανε μία πρώτη εξαγγελία ώστε να κατευνάσει την κοινή γνώμη, αφετέρου κανείς δεν εγγυάται ότι καταστάσεις σαν την περίπτωση του Wiseman δεν θα ξαναγίνουν στο μέλλον αν δεν οριστεί με σαφήνεια το τι επιτρέπεται και τι όχι, και υπάρχει μία “δημιουργική ασάφεια” που θα επιτρέπει στο NCAA να θεωρεί κατά το δοκούν ποιος είναι νόμιμος ή παράνομος. Το μόνο σίγουρο είναι ότι το NCAA για τα επόμενα 1-2 χρόνια δεν θα έχει ένα στέρεο πλάνο και ότι βραχυπρόθεσμα, η εμπορική εκμετάλλευση της εικόνας παραμένει αποκλειστικό προνόμιο των “επαγγελματιών” αθλητών. Περισσότερες πληροφορίες θα έχουμε λογικά το φθινόπωρο του 2020, όπου θα πρέπει να βγει το τελικό draft του εν λόγω ψηφίσματος.
Closing Thoughts
Τελικά τι συμφέρει έναν αθλητή; Ένα είναι σίγουρο. Μιας και το σύγχρονο μπάσκετ έχει καταλήξει, όπως κάθε δημοφιλές άθλημα, σε μία μεγάλη ελεύθερη αγορά, το σπάσιμο του μονοπωλίου σε έναν βαθμό σίγουρα κάνει καλό. Τo NCAA έχει σταματήσει να έχει και το καρπούζι αλλά και το μαχαίρι σε ό,τι έχει να κάνει με την προετοιμασία ενός τοπ ταλέντου για την προοπτική της καλύτερης λίγκας του μπάσκετ στον πλανήτη. Και αν σίγουρα εμείς ως Ευρωπαίοι ξέρουμε ότι δεν είναι απαραίτητο το ταξίδι σε κάποιο κολλέγιο, και ότι μάλιστα πολλές φορές ο αθλητής προετοιμάζεται πολύ πιο μπασκετικά ορθά στο “διεθνές” σύστημα ανάπτυξης ενός αθλητή, στις ΗΠΑ (που όπως είναι πολύ λογικό αποτελεί και το μεγαλύτερο pool παικτών από το οποίο διαλέγουν οι ομάδες του ΝΒΑ) ακόμα και σήμερα θεωρείται “καυτό” θέμα το αν ο αθλητής έχει πάρει κολλεγιακή εκπαίδευση ή όχι.
Άκουγα πρόσφατα ένα από τα redrafts που έκανε ο Bill Simmons με τον Ryen Russillo στo Ringer, και συγκεκριμένα αυτό του 1996, στο οποίο ο Kobe Bryant πλήρωσε την απόφασή του να πάει απευθείας από το Λύκειο στο κολλέγιο, πέφτοντας στο νούμερο 13 του Draft. Όπως σωστά σχολιάζεται από τον Russillo, αφενός το Draft δεν είναι για να αποκτάς win now παίκτες αλλά για να αποκτάς παίκτες που θεωρείς ότι θα έχουν μεγάλο μέλλον στη λίγκα και σε αυτό βασίζεσαι, ενώ αφετέρου ο κόσμος (και ειδικά οι φίλοι του κολλεγιακού μπάσκετ) νοιάζεται υπερβολικά για την εκπαίδευση ενός άλλου ανθρώπου και ειδικά ενός ανθρώπου που 9/10 φορές δεν πρόκειται να συναντήσει ποτέ από κοντά! Αυτό που εν είδει υπερβολής θέλει να πει ο Russillo είναι ότι ένας παίκτης έχει κάθε δικαίωμα να θελήσει να γίνει επαγγελματίας στα 18 του. Προφανώς και υπάρχουν αρκετοί αθλητές που θέλουν την δυνατότητα κάποια στιγμή να αποκτήσουν ένα πτυχίο αν για τον α ή β λόγο η περιπέτειά τους στον επαγγελματικό αθλητισμό δεν πάει καλά.
ΑΛΛΑ.
Ο ένας χρόνος στο κολλέγιο δεν σε κάνει απαραίτητα πιο ώριμο είτε εντός είτε εκτός παρκέ. Έχασαν “πόντους ωριμότητας” ο LeBron ή ο Garnett, δύο παραδείγματα τοπ αθλητών εντός και εκτός παρκέ; Ήταν πολύ ώριμος ο Len Bias που μετά από 4 χρόνια στο κολλέγιο έχασε τη ζωή του από υπερβολική δόση ναρκωτικών μια ημέρα μετά το Draft του NBA; Βλέπουμε πλέον να βγαίνουν σωρηδόν 20χρονοι παίκτες με μυαλά 35χρονου οικογενειάρχη (πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα από τον Jayson Tatum δεν υπάρχει), επειδή η “βιομηχανία” παραγωγής ταλέντων αλλά και η ίδια τους η οικογένεια τους προστατεύει από παντού γιατί ξέρουν ότι πλέον έχουν ζωρίσει τόσο τα πράγματα που το πηγαίο ταλέντο δεν αρκεί. Οι λέξεις “bad work ethic” και “troubling personality” εμφανίζονται όλο και λιγότερο στα scouting reports των καινούριων prospects και σίγουρα για αυτό δεν παίζουν ρόλο το 1 ή 2 χρόνια του κολλεγίου, αλλά το τι έχει προηγηθεί πριν. Και αν το δούμε και αγωνιστικά, πόσο πίσω δηλαδη πήγε το παιχνίδι του Luka Doncic επειδή δεν έπαιξε αντίπαλος με καμια 100αριά 17χρονους σε κατάμεστα γήπεδα αλλά αντ’αυτού προτίμησε να παίζει ως επαγγελματίας από τα 16 του με 25άρηδες και 30αρηδες στο υψηλότατο επίπεδο της ACB και της EuroLeague; Επειδή παλιότερα η κάλυψη του FIBA Basketball όπως το έλεγαν (υποτιμητικά) στις ΗΠΑ ήταν μικρή, οποιοσδήποτε international prospect δεν περνούσε από το κολλέγιο είχε ένα πέπλο μυστηρίου γύρω από το τι μπορούσε να κάνει. Το ίδιο ίσχυε και για τους high schoolers. Πλέον έχουμε τόσα μέσα να δούμε και να εξετάσουμε έναν αθλητή που το κολλέγιο έχει χάσει σε έναν αρκετά σημαντικό βαθμό αυτό του το προβάδισμα. Προφανώς και το κολλεγιακό σύστημα έχει τα καλά του, είναι ένας λιγότερο “επίπονος” τρόπος για έναν prospect να μπει πιο “ομαλά” στα στάνταρ του επαγγελματικού αθλητισμού για να δει σε ένα προστατευόμενο περιβάλλον τι ψάρια ίσως να μπορεί να πιάνει και φυσικά να παίξει και με τα μεγαλύτερα ταλέντα της γενιάς του. Συν τοις άλλοις, το όλο “πανηγύρι” στο κολλεγιακό μπάσκετ είναι κάποιες φορές μεθυστικό για έναν 18χρονο που μπορεί να γίνει ήρωας και δεν συγκρίνεται με τίποτα που μπορεί να προσφέρει ο επαγγελματικός αθλητισμός, τουλάχιστον στις ΗΠΑ. Και φυσικά, οι εναλλακτικές – καλώς ή κακώς – δεν είναι για όλους. Οι θέσεις σε NBL και NBA είναι συγκεκριμένες, και το κολλέγιο παραμένει η μεγάλη δεξαμενή τροφοδοσίας και κάποιος που δεν θεωρείται top prospect το έχει – ακόμα – ως μονόδρομο για να ανέλθει και να κυνηγήσει την θέση του στον ήλιο. Αλλά ως εκεί. Η κατάσταση έχει σταματήσει να είναι άσπρο ή μαύρο και ζούμε σε μία εποχή που το NCAA μπορεί να χειριστεί καλύτερα την κατάσταση από το να γίνεται ο νταβατζής χιλιάδων ταλέντων και να μηδενίζει οποιαδήποτε άλλη προοπτική. Το θέμα είναι, τι όρεξη έχει να το κάνει;
Πηγές:
The unusual route LaMelo Ball, RJ Hampton are taking to NBA stardom
What you need to know about the NCAA’s Player Endorsement Plan
James Wiseman’s decision to leave college and NCAA eligibility, explained
NBA’s ‘Professional Pathway Program’ Now a Viable Alternative to Global Pro Leagues
