Πρωταθλήτρια. Ολυμπιονίκης. Ακτιβίστρια. Οραματίστρια. Θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε περισσότερες λέξεις, με διαφορετική σειρά και υμνολόγια για να περιγράψουμε την coach Staley. Σκοπός όμως του συγκεκριμένου κειμένου δεν είναι απλά να πλέξει το εγκώμιο μιας εκ των κορυφαίων αθλητικών φιγούρων τα τελευταία – τουλάχιστον – τριάντα χρόνια.
Θα είμαι ειλικρινής μαζί σας: ενόσω γράφω τούτες τις γραμμές συνεχώς αλλάζω τα όσα έχω κατά νου να αναφέρω, φοβούμενος μην αδικήσω ή μην παραλείψω κάποιο από τα επιτεύγματα της – άλλωστε είναι μακρύς ο κατάλογος αυτών.
Πρέπει να ομολογήσω όμως, πως σε κανένα σημείο όμως της έρευνας μου (υπήρξε και βιντεοθεραπεία μέσα σε αυτή!) δεν αμφισβήτησα το ειδικό βάρος των όσων λέει και κάνει η Dawn Staley, και αυτό γιατί προσπάθησα να αποκρυπτογραφήσω την σημασία τους. Εισαγωγικά θα αρκεστώ μόνο να δηλώσω πως η coach Staley αναπνέει για το μπάσκετ και το ίδιο το άθλημα έχει ανάγκη ανθρώπους αντίστοιχου βεληνεκούς που θα δώσουν τα πάντα σε αυτό.
Start from ground zero
Γεννημένη στις αρχές της δεκαετίας του 1970 στα κρύα projects (κάτι σαν τις δικές μας εργατικές πολυκατοικίες) του North Philly, όπως προτιμούν να αποκαλούν την Βόρεια Φιλαδέλφεια οι εντόπιοι, η Dawn Staley έπρεπε να παλέψει ενάντια σε νόρμες και συνθήκες που άλλους θα τους κατάπιναν. Ούσα μια μικροκαμωμένη, Αφρό – Αμερικανή νεαρή, προερχόμενη από ένα περιβάλλον μόχθου αντιλήφθηκε από πολύ νωρίς πως το όνειρο της για μια επιτυχημένη καριέρα στο μπάσκετ θα περνούσε από πολλά κύματα.
Με όχημα το ταλέντο της λοιπόν, κατάφερε να οδηγήσει το Dobbins Technical High School στην κατάκτηση τριών διαδοχικών πρωταθλημάτων κατά την παρουσία της εκεί (1986 – 1988) ενώ ανακηρύχθηκε και παίκτρια της χρονιάς.[1] Οι εντυπωσιακές της εμφανίσεις έγιναν το εισιτήριο για τη λήψη υποτροφίας από το πανεπιστήμιο της Virginia στρέφοντας παράλληλα τα φώτα επάνω τους. Στις τέσσερις σεζόν που η Staley αγωνίστηκε με τα χρώματα των Cavaliers, κατάφερε να πανηγυρίσει δύο πρωταθλήματα κανονικής περιόδου και τρία πρωταθλήματα περιφέρειας – της Atlantic Coast για την ακρίβεια – ενώ το κολεγιακό πρόγραμμα που είχε τις ρίζες του στο Charlottesville έδωσε το παρών σε τρία πανεθνικά Final Four (1990, 1991 , 1992). Το 1991 μάλιστα βρέθηκαν μια ανάσα από την κατάκτηση του τίτλου στο ΝCAA αλλά ηττήθηκαν στην παράταση του τελικού από τις Lady Volunteers του Tennessee με σκορ 70 – 67. [2]
Η Staley ανήκει στο γκρουπ εκείνων των αθλητριών οι οποίες αναγκάστηκαν να χάσουν μερικά ποιοτικά χρόνια εμπειρίας, ελλείψει μιας σοβαρής επαγγελματικής λίγκας για το μπάσκετ γυναικών. Έπειτα από ένα μικρό πέρασμα την σεζόν 1994 – 1995 από την Γαλλία και την Tarbes Gespe Bigorre αλλά και την ABL[3] με τα χρώματα των Philadelphia Rage την διετία 1996-1998[4] έφτασε η στιγμή της αναγνώρισης και της μεταπήδησης στο WNBA.
Με την επιλογή νο.9 στο draft του 1999 λοιπόν, οι ιθύνοντες των Charlotte Sting δίνουν την ευκαιρία στην Dawn Staley να παίξει στο υψηλότερο επίπεδο μέχρι εκείνη την στιγμή. Έμεινε μέχρι το 2005 στην ομάδα της North Carolina – όπου εστάλη αργότερα κατά την διάρκεια της σεζόν στους Houston Comets – έχοντας κερδίσει μόνο έναν τίτλο Περιφέρειας (της Ανατολικής) το 2001.[5]
Η βραχύσωμη guard είχε αντίστοιχα εξαιρετική παρουσία και με την εθνική ομάδα των ΗΠΑ μετρώντας τρία χρυσά ολυμπιακά μετάλλια (1996 Ατλαντα, 2000 Σύδνεϋ, 2004 Αθήνα) δύο χρυσά (1998 Γερμανία, 2002 Κίνα )και ένα αργυρό (1994 Αυστραλία) σε Παγκόσμια Κύπελα καθώς και ένα χρυσό στην πανεπιστημιάδα του Sheffield το 1991. Ίσως το σημαντικότερο highlight της καριέρας της με το εθνικό αντιπροσωπευτικό συγκρότημα των ΗΠΑ ήταν η επιλογή της ως σημαιοφόρου κατά την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας το 2004.[6]
Η προπονητική καριέρα
Η coach Staley θεωρείται μια εκ των κορυφαίων προπονητριών του κολεγιακού μπάσκετ γυναικών μιας και είναι η πρώτη Αφρό – Αμερικανή γυναίκα η οποία έχει κατακτήσει δύο τίτλους NCAA[7] – το 2017 και το 2022 – αμφότερους με τις South Carolina Gamecocks, με το ταβάνι των επιτυχιών να φαντάζει ολοένα και πιο ψηλό. Ακόμη με βάση το υπέρογκο – και δικαιολογημένα – συμβόλαιο[8] που υπέγραψε τον περασμένο Οκτώβριο μπήκε σε ένα πολύ κλειστό club, αυτό των πιο ακριβοπληρωμένων προπονητών στον κολεγιακό μπάσκετ. Είναι ακόμη εκείνη η οποία «ανάγκασε» τον θρυλικό προπονητή του Connecticut – Geno Auriemma – να υποστεί την πρώτη του ήττα σε τελικό μιας και μέχρι εκείνη τη στιγμή είχε ένα ασύλληπτο νικηφόρο σερί 11-0. [9]
Ο δρόμος όμως προς την προπονητική καταξίωση δεν ήταν στρωμένος με ροδοπέταλα. Η ζωή είχε αποδείξει περίτρανα στην Dawn Staley πως η επιτυχία δεν θα ερχόταν εν μια νυκτί – μοτίβο το οποίο το γνώριζε καλά από τις ημέρες της ως αθλήτρια.
Το 2000 ούσα ακόμη ενεργή αθλήτρια αναλαμβάνει πρώτη προπονήτρια του Temple University, κίνηση η οποία για άλλους έμοιαζε καταδικασμένη να αποτύχει. Μαζί με την Lisa Boyer[10] – προπονήτρια της Staley από την εποχή που η τελευταία αγωνιζόταν στην ABL – δημιουργούν ένα αξιόμαχο σύνολο το οποίο χρόνο με το χρόνο βελτιωνόταν. Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειώσουμε πως η Dawn Staley είναι η προπονήτρια η οποία έφτασε νωρίτερα από κάθε άλλον τις 100 νίκες – την 5η σεζόν – πριν αποχωρήσει το 2008 για την μεγαλύτερη πρόκληση της καριέρας της. [11] Αξίζει ακόμη να σημειωθεί πως, κατά την Staley, το μυστικό πίσω από τα νικηφόρα σερί του Temple ήταν η ικανότητα της να αφουγκράζεται τις αθλήτριες της, να βλέπουν το παιχνίδι με τα ίδια μάτια, συνδέονταν με τα ίδια συναισθήματα. [12]
Βρισκόμαστε στο 2008. Η Dawn Staley μετακομίζει στην Νότια Καρολίνα με έναν και μοναδικό σκοπό: να κερδίσει το εθνικό πρωτάθλημα. Η διαδρομή ίδια – κάθε χρόνο βελτιωμένο ρεκόρ σε αναλογία νικών/ηττών – η προσέγγιση όμως διαφορετική. Διδάσκει τις βασικές αρχές του αθλήματος σε όσες επιλέγονται για να εκπροσωπήσουν τις Gamecocks, αναπτύσσοντας πολύ γρήγορα προσωπικούς δεσμούς με εκείνες. Πειθαρχία και σκληρή αλήθεια είναι δύο από τα στοιχεία τα οποία χαρακτηρίζουν τις ομάδες της. Στοιχεία τα οποία συνοδεύουν το μπασκετικό ταλέντο αθλητριών όπως οι A’ja Wilson[13] και Destanni Henderson[14] – δύο από τις πιο γνωστές αθλήτριες που έχει προπονήσει η coach Staley και βρίσκονται σήμερα στο WNBA.
Αυτά τα στοιχεία την οδήγησαν στην κατάκτηση του πρώτου τίτλου το 2017[15] αλλά η δεύτερη και πιο γλυκιά – όπως δήλωσε η ίδια[16] – ήρθε μόλις πριν λίγες εβδομάδες απέναντι στο αντίπαλο δέος του UConn (University of Connecticut). Γλυκιά ακριβώς επειδή καταφέραν να κερδίσουν την εν πολλοίς χαρακτηριζομένη ως κορυφαία ομάδα του θεσμού διαχρονικά – επιστέγασμα της σκληρής δουλειάς τόσων χρόνων.
Κατάφεραν να αποδείξουν σε όλους γιατί θεωρούνταν το νο.1 κολεγιακό πρόγραμμα στο μπάσκετ γυναικών πανεθνικά τα τελευταία χρόνια. Ποιος θα μπορούσε να υποστηρίξει το αντίθετο όταν στον τελικό οι Gamecocks μπήκαν με το μαχαίρι στα δόντια; Πολλοί θα χαρακτήριζαν αυτή την φράση αρκετά κλισέ δεν θα μπορούσα όμως να σκεφτώ κάποια άλλη λέξη πέραν από «αποφασισμένες».
Παραθέτω ευθύς αμέσως τα υποστηρικτικά επιχειρήματα των ισχυρισμών μου:
Α) Στην πρώτη περίοδο οι Huskies του Connecticut δεν κατάφεραν να μαζέψουν ούτε ένα επιθετικό rebound ενώ είχαν και αρνητικό ρεκόρ συγκομιδής πόντων σε πρώτη περίοδο – μόλις 8!
Β) Αν και ισορρόπησαν το παιχνίδι στο 2ο δεκάλεπτο οι πόντοι από επιθέσεις δεύτερης ευκαιρίας (second chance points[17]) ήταν μόλις 2 μέχρι την λήξη του ημιχρόνου.
Γ) Το πρώτο εύστοχο τρίποντο το σημείωσαν στο 28’- δείγμα της πολύ καλής άμυνας που έπαιξαν οι Gamecocks επάνω στις Bueckers, Fudd, και Williams.
Δ) Για ένα μικρό διάστημα περίπου στο 37’ η coach Staley έπαιξε χωρίς κλασσική χειρίστρια της μπάλας, με ψηλό σχήμα για τα δεδομένα του South Carolina, δίνοντας με αυτό τον τρόπο όγκο και ύψος στην ομάδα της ώστε να κατεβάσει πιο εύκολα rebound και να διατηρήσει την διαφορά σε διψήφια επίπεδα.
Checkmate από την Dawn Staley η οποία κατάφερε να πάρει το 100% σχεδόν από όλες τις παίκτριες της και ειδικά από τις αναπληρωματικές για τις οποίες θα γίνει ιδιαίτερη μνεία στον επίλογο του κειμένου.
Activist is my middle name
Προερχόμενη από ένα δύσκολο περιβάλλον η Dawn Staley γνωρίζει πως τα προβλήματα που αντιμετώπισε η ίδια συνεχίζουν να υπάρχουν γύρω της, ειδικά όταν αναφερόμαστε σε περιοχές οι οποίες δεν προσφέρουν πολλές επαγγελματικές επιλογές. Σε πολλές από αυτές τις γειτονιές οι κάτοικοι εξακολουθούν να ανήκουν στην εργατική τάξη είτε ακόμη χειρότερα είναι άνεργοι ή προσφάτως αποφυλακισμένοι χωρίς εισόδημα.
Η συνείδηση εκείνων που – ως επί το πλείστον – έχουν καταφέρει να ξεφύγουν από τέτοιες δυσκολίες επιτάσσει την αναγνώριση όσων τους βοήθησαν αλλά και την ανταπόδοση στους μη έχοντες τα ίδια μέσα. Η coach Staley λοιπόν ιδρύει το 1996 το Dawn Staley Foundation,[18] έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό, σκοπός του οποίου είναι η παροχή συμβουλευτικών προγραμμάτων μετά το σχολείο για όσους νεαρούς έχουν οικονομικά / οικογενειακά / νομικά προβλήματα καθώς και την διεξαγωγή καλοκαιρινών τουρνουά μπάσκετ.[19]
Ακόμη το 2013 την βρίσκει να είναι μεταξύ των ιδρυτικών μελών – μαζί με τις Rene McCall και Angela O’Neal – του Innersole[20], μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης η οποία δωρίζει αθλητικά παπούτσια σε άστεγα παιδιά αλλά και σε όσα παιδιά βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας.[21]
Η coach Staley παρόλα αυτά δεν είναι μόνο μια κοινωνικά ευαισθητοποιημένη γυναίκα με δράσεις για την καταπολέμηση των ανισοτήτων. Μας υπενθυμίζει συνεχώς την σημασία του να μην μένει κάποιος πολιτικά απαθής και ανενεργός. Ανέκαθεν η πολιτική εμπλεκόταν με τον αθλητισμό, είτε φανερά είτε παρασκηνιακά. Προσφάτως – ειδικά μετά την δολοφονία του George Floyd[22] – σημαίνοντα ρόλο φαίνεται να κατέχει και η κοινωνική δράση. Πολλοί αθλητές, ηθοποιοί, καλλιτέχνες χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να εκφράσουν τις σκέψεις τους μιας και στην εποχή της ταχείας πληροφόρησης το μήνυμα ταξιδεύει αστραπιαία. Μια μεγάλη διαφορά που αφορά την κάλυψη των γεγονότων όπως αυτή γινόταν τις προηγούμενες δεκαετίες, είναι πως σήμερα όλοι έχουν ένα εν δυνάμει δημόσιο βήμα – δεν περιμένουν να τους δοθεί όπως στο παρελθόν.
Νομίζω πως από όσα έχω γράψει μέχρι στιγμής για την Dawn Staley, εύκολα οδηγείστε στο συμπέρασμα πως δεν θα έμενε σιωπηλή ούτε για την δολοφονία του Floyd ούτε για ζητήματα φυλετικού ρατσισμού και έμφυλων διακρίσεων. Πολύ σωστά!
When will this deep rooted racism stop?!! More senselessness all because the color of his skin. The time is long overdue to DO BEETER! #GeorgeLloyd pic.twitter.com/3NuUzPgK1x
— dawnstaley (@dawnstaley) May 27, 2020
Από τις ημέρες ακόμη που αγωνιζόταν για το κολέγιο της Virginia έγινε μάρτυρας των διακρίσεων μεταξύ Λευκών και Αφρό – Αμερικανών. Χαρακτηριστικά αναφέρει[23] πως οι διαφορές στο βιοτικό επίπεδο των δύο group ανθρώπων ήταν χαώδεις. Πρώτη φορά έβλεπε τόσο μεγάλα σπίτια, μακριά από το κέντρο της πόλης ενώ εντύπωση της προκαλούσε όταν συναθλήτριες ή άλλες συμφοιτήτριες της, της ζητούσαν να επισκεφθούν μαζί τον τόπο καταγωγής της. Ήθελαν να δουν από κοντά πως είναι μια φτωχογειτονιά. Πολύ λογικό αν σκεφτεί κανείς πως δεν υπήρχε διαφορετικά τρόπος να βρεθούν σε τέτοιες περιοχές. Το έβρισκαν παράλληλα επικίνδυνο και εξωτικό, ως μια απαγορευμένη εμπειρία την οποία θα είχαν να διηγούνται.
Μεγάλο ποσοστό των Αφρό – Αμερικάνων καταβάλλεται από το σύνδρομο μετατραυματικού στρες[24] οι ρίζες του οποίου μπορούν να αναζητηθούν στην περίοδο την δουλείας ακόμη. Εν πολλοίς μπορούν να εξηγηθούν οι βίαιες κινητοποιήσεις των μελών των Μαύρων κοινοτήτων και οι λόγοι για τους οποίους εξεγείρονται. Όταν είσαι θύμα προκαταλήψεων μόνο και μόνο λόγω του χρώματος του δέρματος ή των φυσικών σου χαρακτηριστικών, όταν έχεις θυματοποιηθεί αναρίθμητες φορές στο παρελθόν από το ίδιο το σύστημα, το βέβαιο είναι ότι η αντίδραση θα είναι «ακραία» και «εκκωφαντική».
Την βιαιότητα του θανάτου του Floyd έχουν υπογραμμίσει πολλοί άνθρωποι από τον χώρο του αθλητισμού – μεταξύ άλλων και η Staley – αναγιγνώσκοντας τα αίτια της συμπεριφοράς των μεν και των δε. «Όταν βλέπεις κάτι τόσο ζωντανό στην οθόνη σου και ξέρεις ότι δεν είναι ταινία τότε σου ξυπνούν μνήμες» σημείωσε[25] ανατρέχοντας παράλληλα στην δική της προσωπική ιστορία και τους λόγους για τους οποίους η γιαγιά της έστειλε την μητέρα της μακριά από την γενέτειρα της. [26] Κλείνοντας την υπόθεση Floyd αρκεί να σημειώσουμε πως η coach Staley υποστήριξε και προστάτευσε τις αθλήτριες της όταν αυτές γονάτισαν κατά την ανάκρουση του εθνικού ύμνου πριν την έναρξη των παιχνιδιών.[27] Τις προέτρεψε μάλιστα να κάνουν αυτό που νιώθουν χωρίς να φοβούνται για τις συνέπειες μετά.
Στην βάση αυτών των κινητοποιήσεων γύρω από την υπόθεση Floyd η Staley υπήρξε δηκτική[28] στην Nikki Haley – ρεπουμπλικανή πρώην κυβερνήτρια της Νότιας Καρολίνας – όταν η τελευταία υποστήριξε την, ομόσταυλη της πολιτικά, Kerry Loeffler στις τοποθετήσεις της ενάντια στο Black Lives Matter. Η Loeffler μάλιστα αναγκάστηκε να πουλήσει το μερίδιο που κατείχε από την Atlanta Dream – ομάδα του WNBA – μετά την δημόσια κατακραυγή. [29]
Τι μας συμβουλεύει λοιπόν η Dawn Staley πέραν της δημόσιας τοποθέτησης; ΨΗΦΙΣΤΕ! Αν δεν σου αρέσει κάτι, ψηφίζεις να το αλλάξεις. Αν κάτι δεν πρέπει να παραγνωρίζεται είναι η δύναμη των θεσμών (όταν αυτοί λειτουργούν) και η δύναμη της λαϊκής εντολής. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως μεγάλο ποσοστό των Αφρό – Αμερικανών στερείται των πολιτικών και εκλογικών του δικαιωμάτων λόγω των ποινών κράτησης και φυλάκισης που επιβάλλονται σε πολλούς από αυτούς. Ακόμη καλεί για μια «δια-φυλετική» επικοινωνία – την οποία εν μέρει την είδαμε κατά την διάρκεια των διαδηλώσεων για τον George Floyd – ώστε να επιτευχθεί ένας κοινός κώδικας επικοινωνίας.[30] Να αναγνωρίσουν οι δύο πλευρές τα λάθη τους, να εκφράσουν τις οπτικές του γωνίες και να χτίσουν κάτι μαζί.
Ο αντίκτυπος των πεπραγμένων της
Σε μια προοδευτικοφανή και συνάμα συντηρητική κοινωνία όπως αυτή των ΗΠΑ η Dawn Staley δεν βρέθηκε αντιμέτωπη μόνο με τον φυλετικό ρατσισμό αλλά και με τον έμφυλο. Μια γυναίκα να κυριαρχεί σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο; Wow! Πολλώ δε μάλλον εντός ενός πλαισίου σοβαρής υπό-εκπροσώπησης για άτομα που προέρχονται από περιβάλλοντα όπως αυτό της Staley.
#WHATMATTERS pic.twitter.com/QTQzCwbnZT
— dawnstaley (@dawnstaley) March 20, 2021
Πολύ σύντομα μπορούμε να αναφέρουμε πως στην ετήσια έκθεση[31] που αφορά την κατά φύλο και φυλή αντιπροσώπευση σε θέσεις ευθύνης στον κολεγιακό αθλητισμό – η οποία διενεργήθηκε από το Ινστιτούτο Διαφορετικότητας και Ηθικής στον Αθλητισμό του πανεπιστημίου της Florida[32]– τα αποτελέσματα κάθε άλλο παρά ενθαρρυντικά ήταν. Οι διευθυντές των εκάστοτε προγραμμάτων λαμβάνουν ολοένα και λιγότερο υπόψη τους τα κριτήρια ίσης αντιπροσώπευσης είτε αυτά έχουν να κάνουν με το φύλο ή την φυλή του υποψηφίου. [33] Από τα πανεπιστήμια τα οποία αγωνίζονται στην πρώτη τη τάξει κατηγορία – λόγω μεγάλου budget, χορήγησης υψηλών υποτροφιών, διάθεσης σύγχρονων εγκαταστάσεων κλπ. – μόλις το 7% των διευθυντών αθλητικών προγραμμάτων είναι Αφρό – Αμερικανοί. Περίπου η ίδια εικόνα επικρατεί και στα υπόλοιπα προσφερόμενα πόστα – 12,7% των πρώτων προπονητών (Head Coaches) και 23,3% των βοηθών προπονητών (Assistant Coaches) αντίστοιχα, έχουν Αφρό – Αμερικανική καταγωγή. [34]
Εγείρονται λοιπόν ερωτήματα που άπτονται της ισχνής εκπροσώπησης των Αφρό – Αμερικανών σε ένα άθλημα το οποίο κατά 85% περίπου απαρτίζεται από αθλητές που ανήκουν στην δική τους φυλετική καταγωγή. Πως είναι δυνατόν οι Λευκοί να βρίσκονται σε όλες τις τεχνοκρατικές θέσεις; Δεν θα έπρεπε να θεσπιστούν νόμοι και οδηγίες οι οποίες να αφορούν την ίση αντιπροσώπευση; Κλείνω την μεγάλη αυτή παρένθεση πριν ξεφύγουμε εκτός θέματος!
Νομίζω πως όσοι διαβάζετε αυτές τις γραμμές περιμένετε να αιτιολογήσω τον τίτλο του άρθρου – γιατί θεωρώ πως η Dawn Staley έχει όλα όσα χρειάζεται ο αθλητισμός σήμερα. Θα το θέσω λοιπόν όσο πιο επιγραμματικά και περιεκτικά μπορώ.
Μερικοί ενδεικτικοί λόγοι για τους οποίους, κατά την ταπεινή μου άποψη, η coach Staley αποτελεί πρότυπο είναι οι εξής:
- Έσπασε ,και συνεχίζει ακόμη δηλαδή, να σπάει με τον πιο εμφατικό τρόπο τα φυλετικά και κυρίως τα έμφυλα εμπόδια σε έναν κατά βάση ανδροκρατούμενο χώρο.[35]
- Γίνεται παράδειγμα για όσες νέες Αφρό – Αμερικανές γυναίκες παλεύουν με παρόμοιες αντιξοότητες.[36]
- Δημιουργεί ευκαιρίες για όλες εκείνες οι οποίες έχουν να προσφέρουν μια πνοή δροσιάς (εντός και εκτός παρκέ).
- Η προσέγγιση της στο παιχνίδι είναι τελείως διαφορετική από το κλασσικό αδηφάγο κυνήγι της νίκης, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν δουλεύουν με άξονα την αποτελεσματικότητα.
- Ακολουθεί σχεδόν καρμικά την ροή των γεγονότων[37] με τις απαραίτητες παρεμβάσεις – όταν δεν μπορείς να αποδεχτείς μια δύσκολη κατάσταση, ψάχνεις να βρεις τι μπορεί να σε διδάξει, ποιο το όφελος, γιατί δοκιμάζεσαι.
- Προσέλκυσε τον κόσμο στα γήπεδα και στο μπάσκετ γυναικών – ο μ.ο. επισκεψιμότητας κατά την σεζόν 2019-2020 ήταν λίγο παραπάνω από 12.000 θεατές.[38]
- Μπορεί να δημιουργήσει μια μπασκετική δυναστεία τα επόμενα χρόνια – ευχή κάθε υποστηρικτή του αθλήματος.
- Συνεχώς καλεί για επένδυση αλλά και δημοσιογραφική κάλυψη του γυναικείου αθλητισμού.[39] Για να είναι προσοδοφόρο ένα προϊόν πρέπει να έχει και την αντίστοιχη διαφήμιση, την αντίστοιχη επικοινωνία στο κοινό αλλιώς θα παραμένει μια μικρή αγορά.
Σαφώς και η λίστα μπορεί να γίνει ακόμη μεγαλύτερη και να ανανεώνεται συνεχώς. Υπάρχουν όμως ερωτήματα τα οποία μπορούν να τα απαντήσουν μόνο οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές. Στον επίλογο του παρόντος άρθρου ενδιαφέρομαι για την coach Staley όταν τα φώτα κλείνουν, προσπαθώντας να κατανοήσω την πλήρη εικόνα, να διαβάσω το παιχνίδι ως άλλος point guard.
“Am I a better coach than player?”[40]
Επίτηδες έχω παραλείψει να αναφερθώ εκτενώς στην σχέση που αναπτύσσει η coach Staley με τις παίκτριες της, τους τρόπους που δομεί το roster της αλλά και το πως τις προετοιμάζει για τις προκλήσεις που θα συναντήσουν αργότερα στη ζωή τους. Και υπάρχει λόγος για αυτό. Πιστεύω πως η ζώσα ιστορία πρέπει να αποτυπώνεται και να ομολογείται από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές ή τουλάχιστον να καταγράφεται στο σημείο του κειμένου το οποίο δύσκολα δεν θα διαβαστεί από τον αναγνώστη. Έτσι λοιπόν επέλεξα τις τελευταίες γραμμές να τις αφιερώσω εξηγώντας την αμφίδρομη σχέση μεταξύ της Dawn Staley και όσων φόρεσαν την φανέλα των Gamecocks.
Αναμφισβήτητα για να καταφέρει να κερδίσει δύο τίτλους τα τελευταία πέντε χρόνια – εξαιρουμένης της προπέρσινης χρονιάς που αναβλήθηκε το final four λόγω της πανδημίας – η coach Staley έχει δώσει έμφαση στην χημεία.[41] Έχει προσεγγίσει παίκτριες οι οποίες να μην είναι μόνο σταρ αλλά κι αλτρουίστριες, να δέχονται να έρχονται από τον πάγκο όταν το επιτάσσει η ροή του παιχνιδιού. Εξηγώντας τα τρωτά και τα δυνατά σημεία σε κάθε μια ξεχωριστά καταφέρνει να κερδίσει την εμπιστοσύνη των παικτριών της αποβάλλοντας παράλληλα το ψυχολογικό φορτίο της απόδοσης. Κατά αυτό τον τρόπο δημιουργεί ένα κλίμα εμπιστοσύνης και ειλικρινούς κριτικής. Γνωρίζουν οι νεαρές μπασκετμπολίστριες πως όσο σκληρή και αν είναι μαζί τους η Staley το κάνει γιατί θέλει το καλύτερο δυνατό για εκείνες.
Πως λοιπόν να μην θαυμάζουν την γυναίκα εκείνη η οποία όλη τη σεζόν βρισκόταν σε επαφές με ατζέντηδες και προωθούσε τις αθλήτριες της ώστε να καταφέρουν να κυνηγήσουν το μπασκετικό τους όνειρο και κατ’ επέκτασιν μια καλύτερη ζωή μέσω του αθλητισμού;[42] Πως να μην αγαπούν την γυναίκα που είναι τα μάτια τους και τα αυτιά τους, που βρίσκεται εκεί για να τους ακούσει και να απαντήσει σε όλους τους φόβους και τις ανησυχίες τους;[43]
Όσο υπάρχει ο ρομαντισμός και οι συμβολικές κινήσεις στον χώρο του – ενίοτε επαγγελματικού – αθλητισμού πάντα θα υπάρχει μια χαραμάδα αισιοδοξίας. Παρόμοιο συμβολισμό κρύβει και η κίνηση της Dawn Staley να κόψει το δίχτυ από την στεφάνη κατά τους δύο προηγούμενους νικηφόρους τελικούς και να στείλει μέρος αυτού σε αποδέκτες έκπληξη. Το 2017 έστειλε με συστημένη επιστολή ένα κομμάτι από το προαναφερθέν δίχτυ συνοδευόμενο από μια ιδιόχειρη αφιέρωση σε όλες τις Αφρό – Αμερικανές γυναίκες προπονήτριες του NCAA.[44] Φέτος επέλεξε να το δωρίσει σε ακόμη μια υπό-εκπροσωπούμενη ομάδα, τους Αφρό – Αμερικανούς δημοσιογράφους. Πιστεύει πως αυτή η συμβολική κίνηση θα δώσει κουράγιο στους αποδέκτες και θα το εκλάβουν ως ένα μήνυμα προόδου, μια υπενθύμιση του από που ξεκίνησαν και που βρίσκονται σήμερα.[45]
Αν και η ίδια δηλώνει πως θα πρέπει να θεωρείται καλύτερη προπονήτρια παρά παίκτρια λόγω της μεγαλύτερης διάρκειας της προπονητικής της καριέρας αλλά και του αντικτύπου αυτής[46] η αλήθεια είναι πως θα πρέπει να θεωρείται πολλά περισσότερα από ένα αθλητικό icon. Δηλώσεις της όπως: “your foundation is what your team is going to be about…”, [47] και “If I never won another championship but my legacy was that — to have changed the face of opportunity and united communities — I’d take that over most other things in this world”[48] εκφράζουν σε απόλυτο βαθμό το mentality της παραπάνω βαρύγδουπης δήλωσης μου.
Η Dawn Michelle Staley θέλει να μνημονεύεται ως μια “…odds – beater”[49], γιατί σε όλη της την ζωή παλεύει ενάντια σε αυτές και τις συντρίβει…
Εμμανουήλ Σ. Καρούσος
Κοινωνιολόγος – Κοινωνικός Ανθρωπολόγος
Μέλος του Κέντρου Αφρό – Αμερικανικής Ιστορίας BlackPast.org
Βιβλιογραφικές Πηγές:
Άρθρα:
ABC New s4., Staley honored for nonprofit that rewards hard work with new kicks, abcnews4.com, 5/3/2020, Ανακτήθηκε από: https://abcnews4.com/station/jefferson-awards/staley-honored-for-nonprofit-work-that-rewards-hard-work-with-new-kicks
Ariail C., Carolyn Peck, Dawn Staley and the “net” – work of Black women coaches, swishappeal.com, 17/11/2021, Ανακτήθηκε από: https://www.swishappeal.com/ncaa/2021/11/17/22781660/ncaaw-carolyn-peck-dawn-staley-black-women-head-coaches-net-national-championship-purdue-1999-2017
Baccellieri E., Dawn Staley’s Holistic Approach Defines a Team That Couldn’t Be Stopped, si.com, 4/4/2022, Ανακτήθηκε από: https://www.si.com/college/2022/04/04/south-carolina-championship-dawn-staley-daily-cover
Barnes K., The style and substance of South Carolina basketball’s Dawn Staley, espn.com, 18/2/2022, Ανακτήθηκε από: https://www.espn.com/womens-college-basketball/story/_/id/33263850/the-style-substance-south-carolina-dawn-staley
Blount R., South Carolina’s Destanni Henderson steals the show in NCAA title game, startribune.com, 4/4/2022, Ανακτήθηκε από: https://www.startribune.com/south-carolinas-destanni-henderson-steals-the-show-in-ncaa-title-game/600161951/
Booker B., WNBA Team Co-Owned By Ex-Sen. Kelly Loeffler Is Sold After Players’ Criticism, npr.org, 26/2/2021, Ανακτήθηκε από: https://www.npr.org/2021/02/26/971877660/wnba-team-co-owned-by-ex-sen-kelly-loeffler-is-sold-after-players-criticism
Brewer J., Dawn Staley was a great player. She might be an ever better coach. , washingtonpost.com, 3/4/2022, Ανακτήθηκε από: https://www.washingtonpost.com/sports/2022/04/03/dawn-staley-better-coach-or-player/
Buckner C., Dawn Staley, another title in site, won’t stop speaking out: “I can’t not do it”, washingtonpost.com, 19/3/2021, Ανακτήθηκε από: https://www.washingtonpost.com/sports/2021/03/19/dawn-staley-south-carolina-basketball-protest/
Diaz C., How much bonus money Dawn Staley earned during South Carolina’s 2022 national title run, eu.greenvilleonline.com, Ανακτήθηκε από: https://eu.greenvilleonline.com/story/sports/college/usc/2022/04/07/south-carolina-womens-basketball-how-much-dawn-staley-make-bonuses-gamecocks-championship-ncaa/9488436002/
Dr. Hinton M., Understanding Post Traumatic Slave Syndrome, sharp.com, 19/6/2020, Ανακτήθηκε από: https://www.sharp.com/health-news/understanding-post-traumatic-slave-syndrome.cfm
Favor S., Will South Carolina vs. UConn be a changing of the guard? , womenshoopsworld.com, 2/4/2022, Ανακτήθηκε από: https://womenshoopsworld.com/2022/04/02/will-south-carolina-vs-uconn-be-a-changing-of-the-guard/
Gorchow J., Coach Staley shares thoughts on protests, riots and the way forward after George Floyd’s death, wmbfnews.com, Ανακτήθηκε από: https://www.wmbfnews.com/2020/06/01/coach-staley-shares-thoughts-protests-riots-way-forward-after-george-floyds-death/
Higuchi K., Dawn Staley: Investing in women’s basketball from North Philly to South Carolina, edition.cnn.com, 1/4/2022, Ανακτήθηκε από: https://edition.cnn.com/2022/03/25/sport/dawn-staley-south-carolina-womens-basketball-cmd-spt-intl/index.html
Hurd S., Dawn Staley’s impact on basketball goes beyond her titles with South Carolina, andscape.com, 4/4/2022, Ανακτήθηκε από: https://andscape.com/features/dawn-staleys-impact-on-basketball-goes-beyond-her-titles-with-south-carolina/
Kαρούσος Ε., Υπόθεση George Floyd: Σημείο καμπής για το κίνημα BlackLivesMatter ή μια ακόμη κρατική δολοφονία; CrimeTimes.gr, Τεύχος #18, Ιανουάριος 2022, https://www.crimetimes.gr/ypothesi-george-floyd/
Lapchick R., College sports not living up to the ideal of social justice and equal opportunity, espn.com, 3/3/2022, Ανακτήθηκε από: https://www.espn.com/college-sports/story/_/id/33404934/college-sports-not-living-ideals-social-justice-equal-opportunity
Ligons J., How Carolyn Peck and Dawn Staley Turned a Basketball Net Into a Baton of Hope, homefieldapparel.com, 2/2/2022, Ανακτήθηκε από: https://www.homefieldapparel.com/blogs/cherry-pickin/dawn-staley-carolyn-peck-net-national-championship
Major D., Dawn Staley Leads South Carolina Women’s Basketball Team to Second National Title, blackenterprise.com, 4/4/2022, Ανακτήθηκε από: https://www.blackenterprise.com/dawn-staley-leads-south-carolina-womens-basketball-team-to-national-title-becoming-first-black-coach-to-win-two-ncaa-championships/
Milligan R., Dawn Staley opens up about continuing legacy of great Black coaches at Final 4, rollingout.com, 30/3/2022, Ανακτήθηκε από: https://rollingout.com/2022/03/30/dawn-staley-opens-up-about-continuing-legacy-of-great-black-coaches-at-final-4/
Phillips C.J., Dawn Staley is the most important Black coach in college basketball history, deadspin.com, 4/4/2022, Ανακτήθηκε από: https://deadspin.com/dawn-staley-is-the-most-important-black-coach-in-colleg-1848746313
Ryan S., Dawn Staley becomes first Black coach, male or female, to win two Division I basketball titles, theathletic.com, 4/4/2022, Ανακτήθηκε από: https://theathletic.com/3228458/2022/04/04/dawn-staley-becomes-first-black-coach-male-or-female-to-win-two-division-i-basketball-titles/
Spruill T., The Best Player Who Never Won a Title: Some of Dawn Staley’s biggest wins came later in life, swishappeal.com, 4/5/2020, Ανακτήθηκε από: https://www.swishappeal.com/ncaa/2020/5/4/21238451/best-player-who-never-won-title-hall-of-famer-dawn-staley-virginia-cavaliers-charlotte-sting
Staley D., The Secret, theplayerstribune.com, 15/5/2015, Ανακτήθηκε από: https://www.theplayerstribune.com/articles/dawn-staley-south-carolina-coach
Staley D., Where Are All the Black Coaches? , theplayerstribune.com, 28/11/2018, Ανακτήθηκε από: https://www.theplayerstribune.com/articles/dawn-staley-black-coaches
Staley D., The Playing Field, theplayerstribune.com, 15/7/2019, Ανακτήθηκε από: https://www.theplayerstribune.com/videos/dawn-staley-the-playing-field
Staley D., We Made It Like Us vs. the World, theplayerstribune.com, 5/4/2020, Ανακτήθηκε από: https://www.theplayerstribune.com/articles/dawn-staley-south-carolina-womens-basketball-ncaa-covid-19
Staley D., Black People Are Tired, theplayerstribune.com, 1/7/2020, Ανακτήθηκε από: https://www.theplayerstribune.com/articles/dawn-staley-racial-injustice
The Daily Show with Trevor Noah (14/4/2022), Dawn Staley – Fighting for Equal Pay and Inspiring Coaches of Color, [Video] YouTube, https://www.youtube.com/watch?v=DH8U9gNAOoo&t=6s
Thompson D., Arkansas’ Nolan Richardson hopes Hubert Davis joins fraternity of Black coaches to win NCAA title, eu.fayobserver.com, 4/4/2022, Ανακτήθηκε από: https://eu.fayobserver.com/story/sports/2022/04/04/unc-basketball-hubert-davis-could-become-5th-black-coach-win-ncaa-title-championship-game-kansas/7264199001/#mainContentSection
Von Storch J., The legacy of basketball legend Dawn Staley, cavalierdaily.com, 10/2/2022, Ανακτήθηκε από: https://www.cavalierdaily.com/article/2022/02/the-legacy-of-basketball-legend-dawn-staley
Έρευνες – Μελέτες:
https://www.tidesport.org/racial-gender-report-card
https://www.tidesport.org/_files/ugd/403016_14f7be7c35154a668addb71b75b7e14f.pdf
Ιστοσελίδες:
https://www.espn.com/
https://www.innersole.org/
https://www.sportslingo.com/
https://www.tidesport.org/
https://www.usab.com/
https://virginiasports.com/
[1] https://virginiasports.com/news/2006/04/07/dawn-staley-to-be-honored-with-uva-s-distinguished-alumna-award/
[2] Μάλιστα η Staley με τους 28 πόντους που πέτυχε στον τελικό και την εν γένει συνολική της εικόνα εντός του παρκέ κατάφερε να πάρει το βραβείο της πιο εντυπωσιακής παίκτριας (MOP Award – Most Outstanding Player) παρόλο που βρισκόταν στην πλευρά των ηττημένων – γεγονός το οποίο δεν έχει επαναληφθεί έκτοτε.
[3] American Basketball League – ήταν η πρώτη επαγγελματική λίγκα στο μπάσκετ γυναικών, κάτι σαν προπομπός θα λέγαμε του WNBΑ. Είχε διάρκεια ζωής μόλις δυο σεζόν (1996-1997 και 1997 – 1998) ενώ αποτελούνταν επίσης από 9 ομάδες.
[4] Αν και η παρουσία της εκεί ήταν σύντομη παρόλα αυτά κλήθηκε και τις δύο σεζόν να παίξει στο All Star Game ενώ ταυτόχρονα οδήγησε την ομάδα της στους τελικούς του 1997. Ακόμη την περίοδο ’96-’97 ήταν μέλος της κορυφαίας πεντάδας του πρωταθλήματος ενώ την αμέσως επόμενη σεζόν ήταν μέλος της δεύτερης καλύτερης πεντάδας.
[5] Τα «κεντριά» από το Charlotte ηττήθηκαν στους τελικούς με 2-0 από τις Los Angeles Sparks της θρυλικής Lisa Leslie, έχοντας ξεπεράσει νωρίτερα τα εμπόδια των Cleveland Rockers και New York Liberty αντίστοιχα.
[6] https://www.usab.com/news-events/news/2020/07/dawn-staley-honored-as-flag-bearer.aspx
[7] Η Carolyn Peck ήταν η πρώτη Αφρό – Αμερικανή προπονήτρια που κατακτούσε τον τίτλο του NCAA το 1999 με το Purdue. https://www.swishappeal.com/ncaa/2021/11/17/22781660/ncaaw-carolyn-peck-dawn-staley-black-women-head-coaches-net-national-championship-purdue-1999-2017
Από την πλευρά των ανδρών αντίστοιχο επίτευγμα έχουν να επιδείξουν οι John Thompson με το Georgetown το 1984, Nolan Richardson με το Arkansas το 1994, Tubby Smith με το Kentucky το 1998, και Kevin Ollie με το UConn το 2014. https://eu.fayobserver.com/story/sports/2022/04/04/unc-basketball-hubert-davis-could-become-5th-black-coach-win-ncaa-title-championship-game-kansas/7264199001/
Αξίζει να σημειωθεί πως η coach Staley είναι η μόνη η οποία έχει δύο κατακτήσεις συμπεριλαμβανομένων και των ανδρών στην σχετική κατηγορία. https://theathletic.com/3228458/2022/04/04/dawn-staley-becomes-first-black-coach-male-or-female-to-win-two-division-i-basketball-titles/
[8] Αναλυτικά τα ποσά και τα bonus στον παρακάτω σύνδεσμο: https://eu.greenvilleonline.com/story/sports/college/usc/2022/04/07/south-carolina-womens-basketball-how-much-dawn-staley-make-bonuses-gamecocks-championship-ncaa/9488436002/
[9] https://www.blackenterprise.com/dawn-staley-leads-south-carolina-womens-basketball-team-to-national-title-becoming-first-black-coach-to-win-two-ncaa-championships/
[10] https://www.espn.com/womens-college-basketball/story/_/id/33263850/the-style-substance-south-carolina-dawn-staley
[11] https://www.cavalierdaily.com/article/2022/02/the-legacy-of-basketball-legend-dawn-staley
[12] https://www.theplayerstribune.com/articles/dawn-staley-south-carolina-coach
[13] No.1 επιλογή στο draft του 2018 για λογαριασμό των Las Vegas Aces. Στο ενεργητικό της ήδη κατέχει τα εξής: βραβείο καλύτερης πρωτοεμφανιζόμενης (Rookie of the Year) το 2018, πρώτη σε κοψίματα (WNBA Blocks leader) μέλος της κορυφαίας πεντάδας (All WNBA First Team) αλλά και πολυτιμότερη παίκτρια (WNBA MVP) για το 2020 ενώ μετρά ήδη 3 παρουσίες σε All Star Game (2018,2019,2021).
[14] Επιλογή στον 2ο γύρο στο νο.20 για την Indiana Fever. Σύμφωνα με το ESPN το 2018 θεωρούνταν η καλύτερη point guard στη χώρα – σε επίπεδο High School – με την αξιολόγηση των scouters να αγγίζει το 98. Αναλυτικά το scout report στον ακόλουθο σύνδεσμο: http://www.espn.com/high-school/girls-basketball/recruiting/player/_/id/203543/destanni-henderson
Ήταν η αποκάλυψη του τελικού αφού κατάφερε να πετύχει 26 πόντους, 4 ασιστ και 3 κλεψίματα ενώ βοήθησε τα μέγιστα στον περιορισμό της star του UConn, Paige Bueckers. https://www.startribune.com/south-carolinas-destanni-henderson-steals-the-show-in-ncaa-title-game/600161951/
[15] Κέρδισαν στον τελικό το Mississippi State με 67-55, στις 2 Απριλίου 2017.
[16] https://www.youtube.com/watch?v=DH8U9gNAOoo&t=6s
[17] Μπορείτε να βρείτε τον ορισμό του παραπάνω όρου καθώς και ένα επεξηγηματικό παράδειγμα στον παρακάτω σύνδεσμο: https://www.sportslingo.com/sports-glossary/s/second-chance-points/
[18] https://edition.cnn.com/2022/03/25/sport/dawn-staley-south-carolina-womens-basketball-cmd-spt-intl/index.html
[19] Δεν είναι λίγες οι ιστορίες παικτών οι οποίοι έχουν αναδειχτεί από αντίστοιχα προγράμματα αφού ο αθλητισμός τους κράτησε μακριά από παραβατικές ενέργειες .Η ιστορία μας έχει δείξει πως αρκετοί νεαροί των γκέτο των ΗΠΑ συχνά επιδίδονται σε ληστείες/κλοπές, διαρρήξεις εντός κατοικιών, είτε ακόμη συμμετέχουν σε συμμορίες. Όλα τα παραπάνω σε συνδυασμό με την αδυναμία ολοκλήρωσης της βασικής εκπαίδευσης αλλά και την (επικείμενη) φυλάκιση τους συνθέτουν μια ζοφερή εικόνα για το μέλλον αυτών.
[20] Αναλυτικές πληροφορίες για τον συγκεκριμένο οργανισμό μπορείτε να βρείτε στην επίσημη σελίδα αυτού: https://www.innersole.org/
[21] https://abcnews4.com/station/jefferson-awards/staley-honored-for-nonprofit-work-that-rewards-hard-work-with-new-kicks
[22] Αναλυτικότερη παρουσίαση της υπόθεσης δολοφονίας του George Floyd στον ακόλουθο σύνδεσμο: https://www.crimetimes.gr/ypothesi-george-floyd/
[23] https://www.theplayerstribune.com/articles/dawn-staley-racial-injustice
[24] Εδώ μεταφέρονται οι όροι: post–traumatic slave syndrome. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στον ακόλουθο σύνδεσμο: https://www.sharp.com/health-news/understanding-post-traumatic-slave-syndrome.cfm
[25] https://www.wmbfnews.com/2020/06/01/coach-staley-shares-thoughts-protests-riots-way-forward-after-george-floyds-death/
[26] Το έκανε για να γλυτώσει ενδεχόμενα αντίποινα, όταν η τελευταία (μητέρα της Dawn Staley) αρνήθηκε να αγοράσει σάπιο κρέας από το κρεοπωλείο της γειτονιάς μόνο και μόνο επειδή δεν ήταν Λευκή. https://www.theplayerstribune.com/articles/dawn-staley-racial-injustice
[27] https://www.washingtonpost.com/sports/2021/03/19/dawn-staley-south-carolina-basketball-protest/
[28] https://andscape.com/features/dawn-staleys-impact-on-basketball-goes-beyond-her-titles-with-south-carolina/
[29] https://www.npr.org/2021/02/26/971877660/wnba-team-co-owned-by-ex-sen-kelly-loeffler-is-sold-after-players-criticism
[30] https://www.theplayerstribune.com/articles/dawn-staley-racial-injustice
[31] 2021 College Sport Racial and Gender Report Card: https://www.tidesport.org/_files/ugd/403016_14f7be7c35154a668addb71b75b7e14f.pdf
[32] Εδώ μεταφράζονται οι ακόλουθοι όροι από τον υπογράφοντα το κείμενο: The Institute for Diversity and Ethics in Sports. https://www.tidesport.org/racial-gender-report-card
[33] Μάλιστα τα κατά φύλο και φυλή κριτήρια επιλογής σημειώνουν μια πτώση κατά περίπου 4%, πράγμα που σημαίνει πως οι εκάστοτε συνεντευκτες και υπεύθυνοι λειτουργίας των τμημάτων (οι διοικήσεις των πανεπιστημίων δηλαδή) ΔΕΝ λαμβάνουν υπόψη τους παράγοντες όπως η ίση αντιπροσώπευση και ο σεβασμός στην διαφορετικότητα. https://www.espn.com/college-sports/story/_/id/33404934/college-sports-not-living-ideals-social-justice-equal-opportunity
[34] https://www.espn.com/college-sports/story/_/id/33404934/college-sports-not-living-ideals-social-justice-equal-opportunity
[35] https://www.theplayerstribune.com/articles/dawn-staley-black-coaches
[36] Πολλές προπονήτριες κατά την διάρκεια της καριέρας είτε δεν αναλαμβάνουν ποτέ ως πρώτες προπονήτριες είτε υποβιβάζονται σε βοηθούς μετά από μια σειρά ανεπιτυχών αποτελεσμάτων. https://rollingout.com/2022/03/30/dawn-staley-opens-up-about-continuing-legacy-of-great-black-coaches-at-final-4/
[37] https://www.youtube.com/watch?v=DH8U9gNAOoo&t=6s
[38] 12.185 για την ακρίβεια. https://www.washingtonpost.com/sports/2021/03/19/dawn-staley-south-carolina-basketball-protest/
[39] https://www.theplayerstribune.com/articles/dawn-staley-south-carolina-womens-basketball-ncaa-covid-19
[40] https://womenshoopsworld.com/2022/04/02/will-south-carolina-vs-uconn-be-a-changing-of-the-guard/
[41] https://www.si.com/college/2022/04/04/south-carolina-championship-dawn-staley-daily-cover
[42] https://edition.cnn.com/2022/03/25/sport/dawn-staley-south-carolina-womens-basketball-cmd-spt-intl/index.html
[43] https://www.washingtonpost.com/sports/2022/04/03/dawn-staley-better-coach-or-player/
[44] Η παράδοση αυτή ξεκίνησε από την coach Carolyn Peck το 2015. Η Peck ήταν η πρώτη που είχε κόψει το δίχτυ γύρω από την στεφάνη μετά την κατάκτηση του πρωταθλήματος με το Purdue το 1999. Έπειτα από 16 χρόνια έδωσε ένα κομμάτι αυτού στην Dawn Staley με την προτροπή να της το επιστρέψει μόνο όταν θα κατακτούσε και η ίδια τον τίτλο του NCAA. https://www.homefieldapparel.com/blogs/cherry-pickin/dawn-staley-carolyn-peck-net-national-championship
[45] https://deadspin.com/dawn-staley-is-the-most-important-black-coach-in-colleg-1848746313
[46] https://www.washingtonpost.com/sports/2022/04/03/dawn-staley-better-coach-or-player/
[47] https://www.theplayerstribune.com/videos/dawn-staley-the-playing-field
[48] https://www.theplayerstribune.com/articles/dawn-staley-black-coaches
[49] https://edition.cnn.com/2022/03/25/sport/dawn-staley-south-carolina-womens-basketball-cmd-spt-intl/index.html
