Διάβαζα (όχι και τόσο) πρόσφατα το βιβλίο του Shea Serrano “Basketball (And Other Things). Πέρα από το ότι είναι ένα φανταστικό βιβλίο για όποιονδήποτε είναι έστω και λίγο “καμμένος” με το NBA, το NBA lore και ακόμα και τις ταινίες που αφορούν το μπάσκετ, πέρα από το ότι ο Serrano γράφει φανταστικά (σχολής του – πολυαγαπημένου – Bill Simmons κι αυτός. Όποιος δεν ξέρει τι εστί Bill Simmons, Grantland και The Ringer καλό θα ήταν να μάθει,να διαβάσει και γενικότερα να ασχοληθεί με το περιεχόμενο που παράγει ο Simmons και τα teams που δημιουργεί), αυτό που το κάνει ακόμα πιο ιδιαίτερο, είναι το ότι τα κεφάλαια του βιβλίου του αποτελούνται κατά κύριο λόγο από κάποιες φανταστικές ιδέες “εναλλακτικής ανάγνωσης” των μεγάλων στιγμών της ιστορίας του NBA. Μία απ’αυτές τις φανταστικές ιδέες και έμπνευση για το συγκεκριμένο κείμενο είναι το “The Moment before The Moment”.
Η ιδέα πίσω από αυτήν την φράση είναι απλή: τι συνέβη πριν από μία φάση που έχει μείνει στην ιστορία ώστε αυτή να μπορέσει να γίνει πραγματικότητα; Γιατί το step over του Allen Iverson στον Tyronne Lue ήταν ξεχωριστό ή τι έγινε ώστε να μπορέσουμε να φτάσουμε στο καλάθι του Jordan μπροστά στον Bryon Russell; Επειδή το κλίμα είναι τέτοιο που ελεύθερος χρόνος υπάρχει και… σηκώνει τέτοια πιο “τυχαία” άρθρα, στις παρακάτω γραμμές θα ακολουθήσει μια παρόμοια προσέγγιση, προσαρμοσμένη στα Ευρωπαϊκά δεδομένα, με 5 στιγμές βγαλμένες από την ιστορία της Α1 και της Ευρωλίγκας.
Η στιγμή πριν από την “Στιγμή” λοιπόν, Ευρωπαϊκή έκδοση:
Το Τρίποντο του Πέτζα
Ημιτελικά Α1, Σεζόν 1997-98. Ισόπαλη σειρά στο 1-1, με τον 3ο ημιτελικό να διεξάγεται στην έδρα του Ολυμπιακού, στο ΣΕΦ. Το σκορ στο 55-55. Ο Πέτζα Στογιάκοβιτς παίρνει την μπάλα στα πλάγια, κρατάει υπομονετικά και εκτελεί με τρίποντο τον Ολυμπιακό. 55-58, ο ΠΑΟΚ βρίσκεται στους τελικούς της Α1.
Η στιγμή πριν την στιγμή: Στα 49 δευτερόλεπτα πριν το τέλος, ο Τσαρλς Σακλφορντ ισοφαρίζει το παιχνίδι με μία δύσκολη προσπάθεια και ο Ολυμπιακός έχει 30 δευτερόλεπτα δικά του και την επιλογή να κάνει γρήγορη επίθεση για να έχει τον τελευταιο λόγο έναντι του ΠΑΟΚ. Αντ’αυτού η ομάδα του Ολυμπιακού προτιμάει να πάει αργά, ο Καρνισόβας σημάδεψε τον Τάρλατς στη ρακέτα, ο οποίος ενώ είχε χώρο να παίξει με πλάτη προτίμησε να ξεφορτωθεί την μπάλα πάλι στον Λιθουανό. Ο Καρνισόβας επιχείρησε διείσδυση ένας εναντίον όλων, έκανε ένα κακό μπάσιμο και η μπάλα κατέληξε στον ΠΑΟΚ. Ο Τζόνι Ρότζερς, ο οποίος είχε κάνει με δικές του βολές το 55-53 και ήταν και ο πρώτος σκόρερ του αγώνα (μέχρι εκείνο το σημείο) ήταν εντελώς ελεύθερος στο φτερό για ένα τρίποντο ή μακρινό δίποντο (σουτ που είχε δείξει ότι μπορούσε να βάλει), αλλά ο Καρνισόβας δεν τον είδε ποτέ. Τα υπόλοιπα ήταν ιστορία. Ο ΠΑΟΚ θα έχανε στους τελικούς με 3-2 από τον Παναθηναϊκό, όμως ο Πέτζα έβαζε το κερασάκι στην τούρτα σε μία φανταστική για εκείνον σεζόν, το τέλος της οποίας του άνοιξε τις πόρτες για το NBA.
To θαύμα του Τελ Αβίβ
Euroleague 2003 – 04, τελευταία αγωνιστική φάσης των 16. Το ημερολόγιο γράφει 8 Απριλίου και η Μακάμπι Τελ Αβίβ υποδέχεται την ομάδα της Ζαλγκίρις του θρυλικού (και MVP της regular season, αλλά και της φάσης των 16) Άρβιντας Σαμπόνις στην κατάμεστη Γιαντ Ελιγιάου αρένα, του Τελ Αβίβ. Στόχος για τους Ισραηλίτες, όσο και για τους Λιθουανούς ήταν η νίκη που θα σήμανε αυτόματα και την πρόκριση στο Final 4 που θα διεξαγόταν λίγες ημέρες αργότερα στο ίδιο γήπεδο. Η Ζαλγκίρις έχει το προβάδισμα για τρεις πόντους, η Μακάμπι την μπάλα, χωρίς τάιμ άουτ και με δύο δευτερόλεπτα να απομένουν. Ο Γκουρ Σελέβ κάνει μία μία πάσα που θυμίζει κάτι από Τομ Μπρέιντι από την μία πλευρά του γηπέδου στην άλλη, η μπάλα καταλήγει στον Ντέρικ Σαρπ, τον αμερικανό θρύλο της Μακάμπι Τελ Αβίβ, και εκείνος προλαβαίνει να την πιάσει, να γυρίσει και να εκτελέσει εν ψυχρώ τους Λιθουανούς, βάζοντας το μεγαλύτερο τρίποντο της καριέρας του. Το ματς πάει στην παράταση, η Μακάμπι κερδίζει, και λίγες εβδομάδες αργότερα στέφεται και πρωταθλήτρια Ευρώπης μπροστά στο κοινό της. Όλα αυτά χάρη στο τεράστιο τρίποντο του Σάρπ.
Η στιγμή πριν τη στιγμή: Με 2 δευτερόλεπτα να απομένουν, η μπάλα βρισκόταν στα χέρια του Σελέβ, κάτω από την μπασκέτα της Μακάμπι. Πως φτάσαμε εκεί; Όχι με κάποιο καλάθι των Λιθουανών, αλλά με δύο ευκαιρίες πεταμένες στα σκουπίδια. Ο Γκιέντριους Γκούστας κερδίζει φάουλ από τον συμπατριώτη του, Σαρούνας Γιασικεβίτσιους, ο οποίος αποβάλλεται και σαν να ξέρει ότι όλα μάλλον έχουν κριθεί, πάει και δίνει το χέρι του στον προπονητή των φιλοξενούμενων, Αντάνας Σιρέικα. Ο Γκούστας, ήταν ένας αψεγάδιαστος σουτέρ ελεύθερων βολών, είχε εκείνη τη σεζόν 10/10 βολές στα παιχνίδια της regular season, και 7/7 στα παιχνίδια του Τοπ 16, μέχρι εκείνη τη βραδιά. Στην γραμμή πήγε με 1/2 σε εκείνο το παιχνίδι και με ποσοστό 94,7%. Ο Γκούστας έκανε 0/2. Το ριμπάουντ κατέληξε στα χέρια του Τανόκα Μπίαρντ της Ζαλγκίρις, όμως ο ψηλός των Λιθουανών είχε υποπέσει σε παράβαση, μπαίνοντας στο ζωγραφιστό πριν βρει η μπάλα στεφάνι, σταματώντας έτσι το ρολόι και δίνοντας την ευκαιρία στην Μακάμπι για ένα τελευταίο… hail Mary. Τελικά αυτό ήταν αρκετό.
Το καλάθι της ζωής του Νίκου Ζήση
Euroleague 2004 – 05, Κλειστό Γαλατσίου. Η ΑΕΚ υποδέχεται στην δεύτερη αγωνιστική του Top 16 την ομάδα της Εφές. Οι Τούρκοι έχουν τον έλεγχο του παιχνιδιού, η ΑΕΚ επιχειρεί ένα come back και εν τέλει το παιχνίδι αποκτά χαρακτήρα ντέρμπι. Στην διάρκεια αυτού του comeback, o Νίκος Ζήσης πέφτει λαβωμένος, η μύτη του ανοιχτή και το αίμα να τρέχει. Fast forward στην τελευταία κατοχή: Ο Ζήσης με την μύτη μπανταρισμένη, το αίμα να έχει ποτίσει τις γάζες και την φανέλα του και το πρόσωπο ελαφρώς πρησμένο, θα πάρει την μπάλα στα χέρια του από τον Νίκο Χατζή, στα 5 δευτερόλεπτα πριν τη λήξη και με τον Δικέφαλο πίσω για 2 πόντους. Θα γλιστρήσει. Το παιχνίδι μάλλον θα λήξει. Ή μήπως όχι; Θα σηκωθεί, θα κάνει ένα σουτ που στην Αμερική το αποκαλούν “Hail Mary” (κοινώς “βοήθα Παναγιά”) και θα βάλει ίσως το πιο γνωστό τρίποντο στην τεράστια καριέρα του. Το κλειστό του Γαλατσίου παραλληρεί, ο Ζήσης σαν άλλος μασκοφόρος εκδικητής θα ξεράνει την Εφές και μέσα στην παραζάλη της όλης κατάστασης θα τρέξει σαν σπρίντερ τον γύρο του θριάμβου, γιορτάζοντας το πιο διάσημο (μέχρι και σήμερα) καλάθι της καριέρας του.
Η στιγμή πριν τη στιγμή: Για να στηθεί το σκηνικό του θριάμβου του Νίκου Ζήση χρειάστηκαν δύο “στιγμές”. Η πρώτη είναι το λάθος του Νίτσεβιτς. Με το παιχνίδι στο 67 – 68 υπέρ της Εφές και 15 δεύτερα στο ρολόι, η ΑΕΚ θα κατεβάσει την μπαλα, ο Ζήσης θα βρει στην ρακέτα τον Νίτσεβιτς και ο Κροάτης σέντερ θα χάσει την ισορροπία του, τα αυγά και τα πασχάλια και θα υποπέσει σε λάθος, κάνοντας βήματα, αν και η κατάληξη της φάσης οδήγησε σε ένα κουφό – πλην όμως άκυρο – καλάθι. Με την μπάλα πάλι σε τουρκικά χέρια, η ΑΕΚ θα κάνει φάουλ και στις βολές θα οδηγηθεί ο Πρκάτσιν, με μία ευκαιρία να κλειδώσει την αναμέτρηση. Θα χάσει την πρώτη, εξασφαλίζοντας στους κιτρινόμαυρους το ενδεχόμενο της νίκης με τρίποντο και θα βάλει την δεύτερη, παγώνοντας έτσι το ρολόι για να γίνει η επαναφορά. Το ταμπλό είχε στηθεί και το μόνο που έμενε ήταν να μπουν τα γρανάζια σε κίνηση, με λίγη βοήθεια και από την θεά τύχη. Ο Ζήσης την είχε.
To “Πεταχτάρι”
Τελικός Ευρωλίγκας, 13 Mαΐου 2012. Το πιο σημαντικό δευτερόλεπτο της σύγχρονης ιστορίας του Ολυμπιακού. Ο Γιώργος Πρίντεζης βάζει το περίφημο πεταχτάρι του λίγα δέκατα πριν την λήξη του χρόνου, σκοτώνει το μεγάλο φαβορί του θεσμού, την Ρώσικη Αρκούδα της ΤΣΣΚΑ Μόσχας και ολοκληρώνει μία απίθανη ανατροπή, η οποία του δίνει τον δεύτερο τίτλο της ιστορίας του και μεταμορφώνει μία ομάδα λούζερ, στο φαινόμενο “Refuse To Lose” της δεκαετίας που αφήσαμε πίσω.
Η στιγμή πριν τη στιγμή: Η στιγμή πριν τη στιγμή, μπορεί να χαρακτηριστεί με μία μόνο λέξη “choking”. Mε το παιχνίδι στον πόντο, ο Ραμούνας Σισκάουσκας έχει μίας πρώτης τάξεως ευκαιρία να δημιουργήσει μαξιλαράκι ασφαλείας 3 πόντων και να εξασφαλίσει (τουλάχιστον) την παράταση. Έξω η πρώτη. Μπορεί να αναγκάσει έστω τον Ολυμπιακό να πάει σε τρίποντο για την νίκη, δίποντο για ισοφάριση. Έξω και η δεύτερη. Ριμπάουντ ο Παπανικολάου, η μπάλα στα χέρια του Βασίλη Σπανούλη, και τα υπόλοιπα είναι ιστορία:
Το championship winning τρίποντο του Βασίλη Σπανούλη
4ος Τελικός Basket League, 30 Μαΐου 2016. Με 15 δευτερόλεπτα στο ρολόι της δεύτερης παράτασης, ο Βασίλης Σπανούλης παίρνει την μπάλα στα χέρια και βρίσκει αντιμέτωπο τον Δημήτρη Διαμαντίδη, για μια τελευταία φορά. Ο Παναθηναϊκός έχει προβάδισμα 2 πόντων και την ευκαιρία να στείλει την σειρά των Τελικών πάλι στο ΣΕΦ, για το καθοριστικό Game 5. Σαν να ξέρουν όλοι τι πρόκειται να ακολουθήσει, ανοίγουν και αφήνουν ένα mano a mano μεταξύ των δύο πιο σημαντικών Ελλήνων περιφερειακών της γενιάς τους. 9 δευτερόλεπτα, 8, 7.. 6…, ο Σπανούλης ξεκινάει την εφόρμηση, ο Διαμαντίδης σίγουρα θυμάται τι συνέβη στο 2ο παιχνίδι, και δεν θέλει να έχει την ίδια μοίρα με τον Νικ Καλάθη. Ο άσος του Ολυμπιακού σταματάει και κάνει το αγαπημένο του step back. O αρχηγός του Παναθηναϊκού κρεμιέται από πάνω του, λίγα πράγματα θα μπορούσε να κάνει καλύτερα σε εκείνη τη φάση. Το τρίποντο είναι όμως μέσα. Ο Παναθηναϊκός δεν έχει time out, ίσα ίσα προλαβαίνει να κάνει επαναφορά
Η στιγμή πριν τη στιγμή: Με 24 δευτερόλεπτα να απομένουν για την λήξη της δεύτερης παράτασης, ο Παναθηναϊκός έχει την μπάλα στα χέρια του, προβάδισμα 2 πόντων και τα 10 δευτερόλεπτα στη διάθεσή του. Ο Τζέιμς Φελντέιν, για κάποιον λόγο αποφασίζει να σουτάρει για τρεις από την κορυφή, χωρίς να αφήσει τον χρόνο να κυλήσει και χωρίς να κοιτάξει να μπει προς τα μέσα για να πάρει το φάουλ. Αν έπαιρνε το φάουλ θα είχε δύο ευκαιρίες να εξασφαλίσει την τρίτη παράταση ή ακόμα και να κάνει το παιχνίδι να κρίνεται σε δύο κατοχές. Με την διαφορά στους δύο πόντους, ο Βασίλης Σπανούλης δεν είχε καμία όρεξη για τρίτη παράταση, και εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο το δικαίωμα που η κακή απόφαση του Φελντέιν του έδωσε.
