«Hττηθείτε για να μην πεθάνετε»

«Hττηθείτε για να μην πεθάνετε»

Ήταν 9η Αυγούστου, το 1942. Ένα ακόμα, από εκείνα που έμειναν στην ιστορία ως “ματς του θανάτου”. Παραδοσιακό παράδειγμα της θέλησης συνύπαρξης, ανταγωνιστικότητας και επιβολής, στοιχείων που κουβαλά η ανθρώπινη φύση αλλά το ποδόσφαιρο τα ωθεί να βγουν στην επιφάνεια, τα αφήνει εκτεθειμένα κυρίως κατά την διάρκεια συνθηκών εσωτερικής πίεσης, άγχους και αμφιβολιών.

Οι παίκτες του Αρτοποιείου Νο1 στο Κίεβο, το κατεχόμενο από τα Ναζιστικά στρατεύματα Κίεβο, το Κίεβο με την τεράστια κουλτούρα στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο της εποχής, μάλλον δεν κουβαλούσαν τα ίδια συναισθήματα εκείνο το απόγευμα. Ακόμα κι αν είχαν να αντιμετωπίσουν ολόκληρη “ΦΛΑΚΦΕΛ”. Ήταν η ομάδα τη “Luftwaffe” , στημένη από επίλεκτους Αρίους,, έτοιμους να αποδώσουν τα μέγιστα ώστε να μην αποτελέσουν και αυτοί ένα ακόμα αγωνιστικό θύμα των αήττητων ποδοσφαιριστών του Αρτοποιείου Νο1.

Ας ξετυλίξουμε το κουβάρι της τραγικής ιστορίας από την αρχή του. Πάμε πίσω, σε εκείνη την τραγική δεκαετία του ’30, τότε που οι Σοβιετικοί, έχουν εκμεταλλευτεί την άνθιση του ποδοσφαίρου και έχουν στήσει την Τοπ Λίγκα από το 1936. Κορυφαίες ομάδες της εποχής , είναι η Σπαρτάκ και η Ντιναμό, με μπόλικους Μοσχοβίτες φαν, ενώ για την Ουκρανία, η Ντιναμό Κιέβου και η Λοκομοτίβ, είναι ό,τι πιο ολοκληρωμένο σε αθλητικό επίπεδο έχει να επιδείξει.

Βασικό στοιχείο στην παρούσα εξιστόριση, συνιστά ο κρίκος που συνέδεσε την Ντιναμό του Κιέβου με τον Κόκκινο Στρατό και τις μυστικές υπηρεσίες της ΕΣΣΔ. Πρόκειται για σύλλογο , ο οποίος στηριζόταν οικονομικά από το πιο χρήσιμο όργανο του Υπουργείου Εσωτερικών τα χρόνια του Στάλιν. Κάπως έτσι, το σύνολο των μελών του NKVD, του ΛαΪκού Κομισαριάτου Εσωτερικών Υποθέσεων, δηλαδή, υποστήριζε της Ντιναμό Κιέβου, η οποία αναπότρεπτα ταυτίστηκε από πολλούς με τον Κομμονισμό , ιδεολογικά, ενώ ήταν από τα πρώτα στοιχεία που επιδίωξε να ξεριζώσει η Ναζιστική εποπτεία. Ως ήταν αναμενώμενο,, οι περισσότεροι κλασάτοι ποδοσφαιριστές που συντηρούσε η ομάδα, όπως και οι άλλοι, της Λοκομοτίβ, μυήθηκαν είτε στην Αντίσταση , είτε στον Κόκκινο Στρατό. Όσοι όμως έμειναν πίσω;

Εκείνοι, έμελε να  αποτελέσουν , εκείνη την ομάδα “όνειρο”, εκείνη της “Σταρτ”, όπως ονομάστηκε, που δεν θα κατάφερνε καμία ομάδα του ‘Αξονα να την κάμψει. Ιδρύθηκε από τον ιδιοκτήτη του Αρτοποιείου , φανατικού οπαδού της Ντιναμό , όπου και βρήκαν δουλειά οι εναπομείναντες πρώην ποδοσφαιριστές. Η φύση του ποδοσφαίρου να φέρει κοντά τους ανθρώπους, παρά τις χαοτικές τους διαφωνίες λοιπόν, άρχισε σάυτή την περίπτωση να επιδρά, όταν ο Γερμανός Στρατηγός Φρίντριχ Γκέοργκ Εμπερχαρντ, τρελός και παλαβός με την μπάλα, πρότεινε την διεξαγωγή αναμετρήσεων ανάμεσα στους γηγενείς και τις κατοχικές δυνάμεις στην Ουκρανία.

«Hττηθείτε για να μην πεθάνετε»

O ιδιοκτήτης του Αρτοποιείου, που κουβαλούσε το ίδιο «μικρόβιο» , πώς να μην συμφωνήσει! Δίνει άδεια στους εργάτες του για προπόνηση, πιο πλήρη -κατά το δυνατό- γεύματα και ταίριαξε τους πρώην της Λοκομοτίβ κι της Ντιναμό στην ίδια ομάδα. Οι ομάδες των κατακτητών,άρχισαν να ρεζιλεύονται, με σκορ από 5,6-2 έως και 11-0. Ακόμα και οι Ρουμάνοι, πιο διακεκριμένοι για την εποχή, δεν κατάφεραν να βγάλουν τους Ναζί ασπροπρόσωπους. Το αιφνίδιο για τους κατακτητές συμβάν, όχι απλά τους ρεζίλεψε, αλλά τους ανάγκασε να λάβουν μέτρα, όπως την παύση της   δημοσιογραφικής αναμετάδοσης και την επιβολή εισιτηρίου, ακριβού για την εποχή(άγγιζε τα 5 ρούβλια), ως αντίτιμο. Μάταια. Ο λαός διψούσε για ποδόσφαιρο και στήριζε την Στάρτ Αποτέλεσμα των συνεχόμενων χαμένων αναμετρήσεων και της εκδίκησης μέσα από τον αθλητισμό, για τα δεινά που υφίσταντο οι ντόπιοι, ήταν εκείνο το ματς του 1942, πλέον, που κατετάγη στα πιο κρίσμα από εκείνα της κατηγορίας «του Θανάτου». Μια επίλεκτη ομάδα λοιπόν από Αρίους, η «Φλάκφελ»  δήθεν ανώτερους από τους λοιπούς, αεροπόρους της γερμανικής εταιρίας που ανθούσε την εποχή εκείνη, κλήθηκε να πεισμώσει μήπως και κατατροπώσει επιτέλους κάποιος τους άχαστους Ουκρανούς. Το ματς είχε έρθει να παρακολουθήσει και ο Γερμανος αξιωματικός της Γκεστάπο, που τους συνεχάρη για τα αγωνιστικά τους χαρίσματα στο ημίχρονο, αλλά με υπαινικτικό τρόπο τους προειδοποίησε ότι ίσως θα έπρεπε να σκεφτούν τις συνέπειες πιθανής νίκης τους, δεδομένου ότι προηγούνταν ήδη στο ημίχρονο.

Τα σενάρια που έπονται σχετικά με τον τρόπο που σημειώθηκαν τα τέρματα και αναφορικά με το βρώμικο παιχνίδι των Γερμανών μπροστά στα μάτια του νεαρού SS διαιτητή , αποτυπώνονται με διάφορους τρόπους. Το ουσιαστικό της κατάστασης είναι ότι μπροστά στην αξιοπρέπεια και την δίψα τους για μια ακόμα συμβολική νίκη, δε δίστασαν στιγμή οι Ουκρανοί να κάνουν δικό τους και εκείνο το ματς.

Οι συνέπειες, αρκετά οδυνειρές, αφού χρόνια μετά αρκετοί από τους ποδοσφαιριστές εξορίστηκαν και φυλακίστηκαν, μια και ήταν σκόπιμο να περάσει καιρός ώστε να μην συνδεθούν με το ποδόσφαιρο τα ονόματά τους. Σεβόταν δήθεν και στήριζε την ευγενή άμυλα ο ναζιστικός παραλογισμός…

Κατηγορήθηκαν ότι είναι μέλη του NKVD και συνεργάτες της μυστικής αστυνομίας της Σοβιετικής Ενωσης, ενώ τους «φόρτωσαν» και πιθανή ανάμειξη σε διάφορες επιχειρήσεις της Αντίστασης. Μετέφερθηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Σιρέτς και βασανίστηκαν τρεις περίπου εβδομάδες..

Ολεξάντρ Τκατσένκο, Μίκολα Κόροτκιχ, Νικολάι Τρούσεβιτς, Ολέξι Κλιμένκο και Ιβάν Κουζμένκο πλήρωσαν με τη ζωή τους εκείνη τη νίκη… καθώς ταυτοποιήθηκε πως και οι 5 βρήκαν τραγικό θάνατο, στιγματισμένοι από τον αγώνα της νύχτας της 9ης Αυγούστου.

«Hττηθείτε για να μην πεθάνετε»

Το μνημείο στο Κίεβο