Κάνω μποϊκοτάζ στο φετινό Μουντιάλ του Κατάρ. Δεν έχω παρακολουθήσει ούτε δευτερόλεπτο από τους αγώνες της φάσης των ομίλων κι ούτε πρόκειται να το κάνω στα νοκ άουτ.
Όσοι έχουμε επιλέξει αυτό το δρόμο έχουμε ήδη ακούσει ότι είμαστε «επαναστάτες της δεκάρας», «ότι η πράξη μας δεν μετράει εφόσον όλος ο κόσμος το βλέπει» και φυσικά «ότι έιμαστε υποκριτές γιατί δεν αντιδράμε για άλλα παρόμοια ζητήματα».
Σαν «υποκριτής» που είμαι λοιπόν φοράω ρούχα Adidas, πληρώνω τις ηλεκτρονικές μου αγορές με Visa και καμιά φορά τρώω στα McDonald’s. Α, έχω και λογαριασμό στη Stoximan που ανήκει στο group της Betano. Γιατί αναφέρω αυτά τα brands; Γιατί είναι βασικοί χορηγοί της διοργάνωσης, μιας διοργάνωσης που μποϊκοτάρω σαν «υποκριτής» που είμαι. Τώρα, είμαι περισσότερο ή λιγότερο από όσους την παρακολουθούν; Αυτό το αφήνω στην κρίση σας.
Η ελπίδα για αντίδραση από τους άμεσα εμπλεκόμενους
Περίμενα με αγωνία -και ελάχιστες ελπίδες- εδώ και πολύ καιρό κάποια από τις 31 εθνικές ομάδες (εξαιρώ προφανώς την εθνική της διοργανώτριας) να προβεί σε μια μορφή αντίδρασης με σημαίνουσα βαρύτητα για όσα συνέβησαν και συνεχίζουν να συμβαίνουν στο Κατάρ. Τα ανέφερε ο Γιώργος Κουκούλης στο εξαιρετικό του άρθρο και έχουν επισημανθεί πολλάκις οπότε δεν θα κουράσω επαναλαμβάνοντας τις ατασθαλίες του αραβικού κράτους για άλλη μια φορά. Το σίγουρο είναι ότι έχουν οδηγήσει μια (πολύ μικρή δυστυχώς) μερίδα του κόσμου να μποϊκοτάρει το τουρνουά. Με τη φράση «μορφή αντίδρασης με σημαίνουσα βαρύτητα» εννοώ ένα και μόνο πράγμα: την αποχώρηση από το Παγκόσμιο Κύπελλο! Η Δανία κάτι ψέλλισε και προσπάθησε να δείξει την αντίθεση της στα όσα συμβαίνουν. Οι Ευρωπαίκές ομοσπονδίες ποδόσφαιρου με προεξάρχουσες την Αγγλία, την Γερμανία, την Ολλανδία, τη Νορβηγία και ξανά τη Δανία μαζί με 5 ακόμη χώρες έστειλαν μια ανοιχτή επιστολή στη FIFA με κύρια αιτήματα την αποζημίωση των οικογενειών των νεκρών μεταναστών εργατών την προστασία όλων των φιλάθλων κατά τη διάρκεια του Μουντιάλ και το σεβασμό προς τα μέλη της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας που θα βρεθούν στο Κατάρ για το τουρνουά. Στη Λατινική Αμερική από την άλλη, δεν κουνήθηκε φύλλο: οι Αργεντίνοι έχουν την κάψα να πάρει την κούπα ο Μέσι και δεν βλέπουν πέρα από τη μύτη τους. Οι Βραζιλιάνοι θέλουν να επιστρέψουν στην κορυφή μετά από 20 χρόνια ενώ θυμούνται και τα δικά τους το 2014 όταν το όποιο αντι-Μουντιάλ κίνημα εντός της χώρας ηττήθηκε.
Τι είδαμε αφού άρχισε το τουρνουά σε μορφή αντίδρασης εντός γηπέδου; Μια κίνηση εντυπωσιασμού «κλειστών στομάτων» για μερικά φωτογραφικά κλικ (Γερμανία), την πρόθεση για υποστήριξη στην ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα με τα OneLove περιβραχιόνια που τελικά ούτε αυτά φορέθηκαν (Ολλανδία, Αγγλία, Γερμανία) και φανέλες με κρυμμένα σήματα (Δανία). Είδαμε και τον «κύριο» Αζάρ του Βελγίου να κορϊδεύει τους Γερμανούς που τόλμησαν κι έκαναν έστω μια συμβολική διαμαρτυρία και σύμφωνα με το Βέλγο παίκτη «αν είχαν συγκεντρωθεί στο παιχνίδι κι όχι στη διαμαρτυρία θα ήταν καλύτερα γι’ αυτούς». Πόσο θα είχαν αποθεωθεί από τη διεθνή κοινότητα οι Γερμανοί εάν δεν εμφανίζονταν ποτέ στην πρεμιέρα κόντρα στην Ιαπωνία αντί να τα ακούνε κιόλας από τον Αζάρ; Θα τους απέβαλλε η FIFA από τους κόλπους της,ε; Τι μου λέτε; Κι αν ακολουθούσε η Αγγλία, η Βραζιλία, η Ισπανία, η Γαλλία, η Αργεντινή, η Ολλανδία, η Πορτογαλία; Θα αποβάλλονταν κι αυτές; Και, μετά η FIFA με ποιες θα έμενε για να «παίξει μπάλα» εμπορικά; Η Γερμανία και οι υπόλοιπες 30 εθνικές είχαν μια τρομακτική ευκαιρία να γράψουν ιστορία αλλά την πέταξαν στα σκουπίδια. Όλα γύρω μας, θέλουμε, δεν θέλουμε είναι πολιτικά. Οι ομάδες πετάνε ένα «εμείς ασχολούμαστε μόνο με όσα συμβαίνουν εντός των τεσσάρων γραμμών» και καθάρισαν; Ως πότε το “Shut Up and Dribble” που λένε και στο ΝΒΑ θα αποτελεί επιχείρημα από «σοβαρούς ανθρώπους» του αθλητισμού;
Η επικοινωνιακή διαχείριση της FIFA και της διοργανώτριας χώρας
Η κουτοπονηριά της FIFA και τα πετροδόλαρα του Κατάρ που «καθαρίζουν» σαρωτικά όποιο πρόβλημα προκύπτει κέρδισαν, λοιπόν. Δεν μπορούμε να δικαιολογήσουμε τα αδικαιολόγητα για τους θανάτους και την καταπάτηση των εργασιακών δικαιωμάτων; Βάζουμε το ανδρείκελο Ινφαντινο που δηλώνει πρόεδρος του παγκοσμίου ποδοσφαίρου να νίπτει τας χείρας του και να κάνει αδιανόητες δηλώσεις τύπου «Οι εργάτες στο Κατάρ αν δεν σκοτώνονταν στα έργα για το Παγκόσμιο Κύπελλο, θα σκοτώνονταν κάπου αλλού». Δεν έχουμε αρκετούς φιλάθλους που να ταξιδέψουν από το εξωτερικό για τις δυνατές εθνικές ομάδες της διοργάνωσης; Κανένα πρόβλημα, πληρώνουμε φτωχούς μετανάστες στο εσωτερικό να παριστάνουν τους «φίλαθλους»!
Ονομάζουμε «τοπικά ήθη και έθιμα» την απαγόρευση αλκοόλ, την καταδίωξη των ομοφύλοφιλων, τις συστάσεις στις γυναίκες να ντύνονται «σεμνά» και στα ζευγάρια να συμπεριφέρονται «κόσμια» σε δημόσιο χώρο. Κι ασφαλώς αρκετοί χρήσιμοι ηλίθιοι στη Δύση τρέχουν να κατακεραυνώσουν όσους δεν σέβονται τις απαγορεύσεις του Ισλάμ ως «ήθη και έθιμα» του Κατάρ. Είναι οι ίδιοι που εντός των τειχών φοβούνται μην τους αλλοιωσει τον πολιτισμό ο μετανάστης που έρχεται στην Ελλάδα! Ο παγκοσμίως νομικά κατοχυρώμενος σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα γίνεται, λοιπόν, αντικείμενο διαπραγμάτευσης με βάση θρησκευτικές ερμηνείες ενός θεοκρατικού κράτους!
Κι όλο αυτό καταλήγει -αναμενόμενα- στην αποθέωση του Κατάρ από τη FIFA για τη «φοβερή οργάνωση, την άψογη προετοιμασία, τα υπερσύγχρονα γήπεδα και την κοινωνική πρόοδο που έφερε στη χώρα το Μουντιάλ».
Το μόνο κριτήριο στην ανάθεση Μουντιάλ είναι πλέον το άνοιγμα αγορών
Δεν αμφιβάλλω ότι στη δυστοπική κοινωνία του μέλλοντος πολλοί δεν θα είχαν πρόβλημα να παρακολουθήσουν Μουντιάλ και στη Βόρεια Κορέα κάνοντας πλακίτσα στα social media πως αν η εθνική ομάδα της χώρας δεν κερδίσει το τουρνουά «ο Κιμ θα πατήσει το κουμπί».
Ήταν ανέκαθεν προβληματικές οι αναθέσεις των διοργανώσεων των Παγκοσμίων Κυπέλλων. Αν δείτε το FIFA Uncovered στο Netflix εύκολα θα διαπιστώσετε ότι ήταν. Πλούτισαν κάποιοι διεφθαρμένοι αξιωματούχοι της παγκόσμιας ομοσπονδίας ανταλλάσσοντας τη ψήφο τους με τσουβάλια με λεφτά; Και με το παραπάνω. Πήγαν τα τουρνουά σε χώρες (Νότια Αφρική, Βραζιλία) που δεν συμφωνούσε σημαντική μερίδα της κοινωνίας με την ανάληψη τους; Πήγαν. Βάλαμε το Μουντιάλ του Κατάρ μεσούσης της αγωνιστικής περιόδου (πρωτοφανές για τη διοργάνωση) για να βολέψουμε τους Άραβες καθώς το καλοκαίρι η ζέστη είναι αφόρητη εκεί; Το βάλαμε. Αλλά όλα αυτά φαίνεται να τα κανονικοποιήσαμε βρε αδερφέ. H FIFA κράτος εν κράτη, οι μίζες των διοργανώτριων χωρών παρασέρνουν τα πάντα στο πέρασμα τους, ωχ αδερφέ μου τι θες κι εσύ και γκρινιάζεις; Έτσι θα γίνονται τα πράγματα από εδώ και πέρα σύμφωνα με τις διδαχές του «Κατά Μπλάτερ Ευαγγέλιου»! Το κριτήριο είναι πλέον μόνο το άνοιγμα νέων αγορών που «διψούν για ποδόσφαιρο» γι’ αυτό και το δύσμοιρο Μαρόκο όσες φορές και να κατεβάσει πρόταση δεν πρόκειται να δει τη διοργάνωση στα γήπεδα του. Πολύ απλά οι προοπτικές του ανοίγματος της αγοράς του δεν συγκρίνονται με την Άπω Ανατολή, τον αραβικό κόσμο, τις ΗΠΑ.
Ωστόσο, είναι εύλογη απορία μου, τι στο καλό θα πρέπει να συμβαίνει στην αγορά που θέλει η FIFA να ανοίξει και στο κράτος που αναλαμβάνει τη διεξαγωγή ενός Μουντιάλ ώστε να αηδιάσει η πλειοψηφία του φίλαθλου κόσμου και να απέχει αφού οι θάνατοι εργατών και η καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Κατάρ όπως φαίνεται τελικά δεν συγκινούν; Να βιάζουν παιδάκια σε κοινή θέα ή να απαγχονίζουν πολιτικούς αντιπάλους σε κεντρικές πλατείες;
«Ναι, αλλά γι΄ αυτό δεν λέτε τίποτα»
Το να σιωπούμε «επειδή γίνονται παντού αυτά», ή επειδή ενδεχομένως σε άλλους τομείς της ζωής μας κάνουμε παραχωρήσεις λόγω ανάγκης, συγχωρέστε με αλλά είναι ένα γελοίο επιχείρημα whataboutism.
Τι μας λένε ουσιαστικά οι υποστηρικτές αυτού του επιχειρήματος; Ότι, για παράδειγμα, θα μπορούσαν να παρακολουθούν το τουρνουά ακόμη κι αν μερικά μέτρα από τα γήπεδα βασανίζονταν άνθρωποι σε υπόγεια από απολυταρχικά καθεστώτα επειδή το ίδιο μπορεί να συμβαίνει εκείνη τη στιγμή σε κάποιο άλλο μέρος του πλανήτη ή να έχει καταγραφεί παλιότερα και να μην αντιδράσαμε. Ωπ, για σταθείτε, αυτό έχει ήδη συμβεί το 1978 στο Μουντιάλ της Αργεντινής που βρισκόταν υπό τον έλεγχο στρατιωτικής χούντας. Για να δω τι λέει το αρχείο της Βικιπαίδεια για τη μετάδοση εκείνης της διοργάνωσης στην Ελλάδα που μόλις πριν λίγα έτη είχε βιώσει μια παρόμοια συνθήκη: «Η πρώτη φορά που μεταδόθηκε έγχρωμο πρόγραμμα στην χώρα, ήταν τον Ιούνιο του 1978 με την προβολή του Παγκόσμιου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου στην Αργεντινή. Η ΕΡΤ, που προετοιμαζόταν εκείνη την εποχή, έδειξε πειραματικά τους αγώνες σε έγχρωμο, καλώντας όσους ελάχιστους ακόμα είχαν ήδη έγχρωμους δέκτες, σε μεγάλες πόλεις, να συντονιστούν στις κατάλληλες συχνότητες».
Μάλιστα! Η ΕΡΤ, λοιπόν θεώρησε «εξαιρετική ευκαιρία» να προβάλλει ως πρώτο της έγχρωμο τηλεοπτικό προϊόν το Μουντιάλ του απολυταρχικού καθεστώτος της Αργεντινής μόλις τέσσερα χρόνια μετά τη λήξη της επταετούς εγχώριας δικτατορίας από την οποία ο ελληνικός λαός ταλαιπωρήθηκε σφόδρα και αντέδρασε στην καταπίεση της! Οπότε, δεν μπορούσε να πει ότι «δεν ήξερε» τι συνέβαινε στην Αργεντινή!
Αλλά «μπαλίτσα να δούμε, μωρέ». Και μπορεί να ήμουν αγέννητος τότε αλλά είμαι σίγουρος ότι πάρα πολλοί Έλληνες είδαν, «γιατί ας μη συγχέουμε τα πολιτικά με το ποδόσφαιρο». Φαντάζομαι τους φιλάθλους της εποχής να δικαιολογούν τους εαυτούς τους: «Εδώ διοργάνωσε Ολυμπιακούς Αγώνες η ναζιστική Γερμανία και Παγκόσμιο Κύπελλο η φασιστική Ιταλία! Ο Βιντέλα μας πείραξε;».
Η τάση λοιπόν είναι να μη μιλάμε επειδή είμαστε υποκριτές σχετικά με άλλα ζητήματα (π.χ. επειδή φοράμε brands που μπορεί να έχουν σχετιστεί με την παιδική εργασία) ή επειδή έχουν συμβεί στο παρελθόν τα ίδια και χειρότερα. Να μην μιλαμε λοιπόν εφόσον αυτά ισχύουν και να κοροϊδεύουμε τον εαυτό μας. Να μην μιλάμε κυρίως γιατί ενοχλούμε αυτούς που καταναλώνουν ανέμελοι και δεν καίγονται για κανένα άλλο πέρα από τον εαυτούλη τους. Τους κουράζει η «υποκρισία» μας και μας κουνάνε και το δάχτυλο. Ωστόσο, για όσους μας λένε «επιλεκτικά ανθρωπιστές ή ψευτοεπαναστάτες» υπάρχει απάντηση: καλύτερα έτσι παρά ολοκληρωτικά παρτάκηδες και θύματα των νταβατζήδων σε όλους ανεξαιρέτως τους τομείς της ζωής.
Υπάρχουν επιτέλους, κάποιες παράμετροι που πρέπει να θέσουμε διαχωρίζοντας που τελειώνει η ανάγκη και πού ξεκινάει η πολυτέλεια. Χωρίς παπούτσια, χωρίς ρούχα, χωρίς κινητό, χωρίς υπολογιστή ενδεχομένως να μην μπορώ να ζήσω. Αλλά εάν δεν δω Μουντιάλ σίγουρα μπορώ να ζήσω.
Και πως να αντιδράσω λοιπόν;
Το εμπορικό προϊόν της διοργάνωσης είναι κατά βάση τα τηλεοπτικά δικαιώματα ανά τον κόσμο. Έπονται, το merchandizing προϊόντων (πχ ρούχα, μπάλες, αυτοκόλλητα – κάρτες, υπηρεσίες και προϊοντικές προσφορές με θεματική το Μουντιάλ) και ασφαλώς η φυσική παρουσία στο Κατάρ με αγορά εισιτηρίων των αγώνων και στήριξη της τοπικής οικονομίας με οποιονδήποτε τρόπο (ξενοδοχεία, εστιατόρια, μαγαζιά, υπηρεσίες κτλ.). Απέχοντας από αυτά και τη τηλεθέαση αγώνων μπορείς να αντιδράσεις έμπρακτα καθώς δεν στηρίζεις τη διοργάνωση με κανέναν τρόπο από αυτούς που έχουν σημασία για τους καπιταλιστές.
Πάνω σε αυτό και μια τοποθέτηση και για τα εγχώρια τηλεοπτικά δικαιώματα του φετινού Παγκοσμίου Κυπέλλου: θεωρώ θλιβερό να δίνει κάποιος το 20ρικο στη συνδρομητική πλατφόρμα του ΑΝΤ1+ για να παρακολουθήσει πρώτον το συγκεκριμένο άθλιο τουρνουά και δεύτερον μια διοργάνωση που ανέκαθεν προβαλλόταν σε ελεύθερη μετάδοση από την ΕΡΤ. Το παραμυθάκι περί συνδρομής στην ΕΡΤ στο λογαριασμό της ΔΕΗ, θα σας στεναχωρήσω αλλά έχει «δράκο». Εάν δεν αναγνωρίζουμε πως η μία είναι γενική συνδρομή στη δημόσια τηλεόραση που με όλα τα στραβά της ΟΦΕΙΛΕΙ να έχει ρόλο στο τηλεοπτικό γίγνεσθαι και η αλλη εποχική για συγκεκριμένο σκοπο και με μόνο στόχο να ενισχύσει τα κέρδη ενός ιδιώτη τότε υπάρχει πρόβλημα αντίληψης. Αλλά ας πούμε ότι επειδή ζούμε σε ελεύθερη αγορά και δημοκρατική κοινωνία (οι ελέφαντες βγαίνουν πριν ή μετά τους κλόουν;), ότι το καταπίνουμε κι αυτό.
Το μέλλον ίσως μας φέρει αντιμέτωπους με τον καθρέφτη
Τι θα γίνει, λοιπόν, σε περίπτωση που το μέλλον μας φέρει σε ευθεία αντιπαράθεση με τον εαυτό μας; Τι θα συμβεί εάν χρειαστεί να πάρουμε θέση, όχι για κάτι που συμβαίνει «μακριά» στο Κατάρ αλλά στην «αυλή μας»;
Κάνω μια πρόβλεψη για το τι θα επακολουθήσει σε περίπτωση που η συνυποψηφιότητα Σαουδικής Αραβίας – Αιγύπτου – Ελλάδας που ακούγεται ότι θα κατατεθεί για το Μουντιάλ του 2030, επιλεχθεί τελικά από τη FIFA. Ξαναλέω, όχι, κάπου μακριά και αόριστα αλλά μέσα στο σπιτάκι μας!
Για τη συντηρητική και απολιτίκ μερίδα της ελληνικής κοινωνίας δεν τρέφω ελπίδες. Θα πανηγυρίζει έξαλλα: επενδύσεις, ανάπτυξη, τουρισμός, άνοδος του image της χώρας! Ξέρετε, αυτά τα ωραία από τα οποία κονομάνε απίστευτα οι έχοντες που είναι στα «κόλπα» και εμείς οι «πληβείοι» δεν βλέπουμε ούτε ευρώ ή στην καλύτερη ένα ξεροκόμματο; Ναι, αυτά.
Θα υπάρχει λογικά και μια μερίδα (θέλω να ελπίζω ότι σε 8 χρόνια δεν θα έχει εκφασιστεί τελείως η ελληνική κοινωνία) ανθρώπων, η οποία δεν θα επιθυμεί η Ελλάδα να συνδεθεί με οποιονδήποτε τρόπο με τη Σαουδική Αραβία, μια χώρα που αποδεδειγμένα δεν σέβεται τα δικαιώματα των γυναικών, τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων, το δικαίωμα στην ελευθεροτυπία (βλέπε υπόθεση δημοσιογράφου Κασόγκι) και γενικά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Α, διεξάγει και έναν πόλεμο, μωρέ, στην Υεμένη με την υποστήριξη της πλειοψηφίας του Αραβικού κόσμου αλλά και των μεγαλύτερων στρατιωτικών δυνάμεων του Δυτικού. Με λίγη καλή τύχη μέχρι το 2030 θα έχει διευθετηθεί η κατάσταση ή τουλάχιστον η Σαουδική Αραβία θα έχει αποσύρει τις δυνάμεις της ώστε οι μηχανισμοί επικοινωνιολογίας να μην έχουν να ασχοληθούν και με αυτό.
Ξέρετε λοιπόν τι θα επικρατήσει στην Ελλαδίτσα μας; Ακριβώς ό,τι συμβαίνει και τώρα: «Μπαλίτσα να δούμε μωρέ. Να έρθει η Βραζιλία στην Αγιά Σοφιά, η Αργεντινή στο Καραϊσκάκης και η Ισπανία στη Νέα Τούμπα. Ποια δικαιώματα και πόλεμοι στη Σαουδική Αραβία τώρα; Άλλωστε είναι και διπλωματικός μας σύμμαχος». Κι αν τολμήσεις, να αντιδράσεις, να υψώσεις φωνή, το εργάκι θα είναι ήδη έτοιμο για να παιχτεί από τους ντόπιους σφουγκοκωλάριους και ρουφιάνους του συστήματος: «Ανθέλληνας, προδότης που δεν θέλει επενδύσεις και ανάπτυξη στη χώρα του, που δεν θέλει η Ελλάδα να φιλοξενήσει τη μεγάλη γιορτή του ποδοσφαίρου, που θέλει να μας στερήσει να δούμε τους (30ρηδες τότε) Εμπαπέ και Χάαλαντ από κοντά».
Έλα ρε Μιχάλη, έλα ρε Rabona αφήστε μας στην ησυχία μας να δούμε την μπάλα μας. Λες κι εσείς τα κάνετε όλα ιδανικά στις ζωές σας και δίνετε τις μάχες σας παντού. Όχι, κι εμείς σε πολλά ζητήματα (για κάποια από αυτά ίσως και να αγνοούμε πόσο κακό κάνει η απαθής στάση μας) είμαστε υποκριτές και λίγοι. Το ξεκαθάρισα άλλωστε και στην εισαγωγή ότι είμαι υποκριτής. Σας κάνει αυτό να νιώθετε καλύτερα; Αν ναι, όλα καλά, συνεχίστε «να βλέπετε μπαλίτσα» ακόμα κι αν η διοργάνωση διεξαχθεί στη Βόρεια Κορέα. Αν όχι, αν κάτι κλωτσάει μέσα σας ακόμα κι όταν έχετε εξασφαλίσει την ασφάλεια της υποκρισίας της μάζας, τότε μάλλον πρέπει επιτέλους να ανοίξουμε σοβαρά τη συζήτηση τι είμαστε έτοιμοι να θυσιάσουμε στο βωμό της πρόσκαιρης διασκέδασης και καλοπέρασης μας και με ποια ιδανικά και αξίες θέλουμε να πορευόμαστε.
Αν δεν τα συζητήσουμε μεταξύ μας, λυπάμαι που το λέω αλλά ας προετοιμαστούμε για την εποχή των τεράτων όπου τα «Μουντιάλ Κατάρ» θα είναι ο κανόνας κι όχι η εξαίρεση!
