Κοντοστάθηκα με πλάτη στον περιβόητο αιγυπτιακό οβελίσκο της πλατείας Κονκόρντ, αγναντεύοντας «πιάτο» τη Λεωφόρο των Ηλισίων Πεδίων. Έκανα ώρα να φύγω από το σημείο, χαζεύοντας την αδιάκοπη παρέλαση αυτοκινήτων με φόντο την Αψίδα του Θριάμβου. Μία ημέρα πριν είχα από εκεί ξεκινήσει μία πορεία 42 χιλιομέτρων για να πάρω στην Ελλάδα το μετάλλιο του τερματισμού στο Μαραθώνιο του Παρισιού, για τον οποίο και έκανα αυτό το ταξίδι. Η θέα που είχα τώρα όμως ήταν εντελώς διαφορετική.
Με το χαμόγελο νοσταλγίας στα χείλη, ο Μάριος ετών 28 (μην πει κανείς 29) ταξίδεψε στο 1998 και θυμήθηκε το κοντό ξανθό αγοράκι 5 χρονών που στην οδό Χαράς στο Νέο Ηράκλειο αποτύπωνε τις παρθενικές του φωτογραφικές ποδοσφαιρικές μνήμες. Η εικόνα που έβλεπα ήταν από αυτές που θυμάμαι πρώτες στη ζωή μου. Μία λεωφόρος γεμάτη χιλιάδες κόσμου να πανηγυρίζουν σαν τρελοί με φόντο την Αψίδα την κατάκτηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου στην ίδια τη χώρα τους. Το 3-0 της Γαλλίας επί της Βραζιλίας είναι επίσημα η πρώτη ποδοσφαιρική (ίσως και γενική!) ανάμνησή μου και εγώ βρισκόμουν 24 χρόνια μετά στο σημείο όπου όλα ξεκίνησαν για μένα. Και είμαι βέβαιος ότι σχεδόν για τα περισσότερα παιδιά που γεννηθήκαμε στις… καθυστερήσεις (’93), κάτι αντίστοιχο θα ισχύει.
Το Παρίσι δεν είναι, δυστυχώς, ένας ποδοσφαιρικός προορισμός. Η δυναμική της Εθνικής τους Ομάδας και η ιστορική τους συμβολή στον εκσυγχρονισμό και την εξέλιξη του αθλήματος δεν έχει βάλει το ποδόσφαιρο στις πρώτες θέσεις του ενδιαφέροντος του γαλλικού λαού. Όπως και να ‘χει όμως, η ευκαιρία να δεις Εμπαπέ, Μέσι, Νεϊμάρ και πολλούς ακόμη να προελαύνουν μπροστά σου, ε, τη λες και αρκετή και σίγουρα χαμένη δεν την αφήνεις.
Βρέθηκα λοιπόν το βράδυ της Κυριακής 3 Απριλίου στο Parc de Prince σε ένα πλούσιο σε θέαμα και γκολ παιχνίδι, που βρήκε την Παρί Σεν Ζερμέν θριαμβεύτρια με 5-1 απέναντι στη Λοριάν, στο πλαίσιο της 30ης αγωνιστικής της Ligue 1, και αποζημιώθηκα και με το παραπάνω.
Η εσωτερική ομορφιά μετράει
Λέμε πολλές φορές να μην κρίνεις έναν άνθρωπο από την εξωτερική του εμφάνιση, αλλά να περιμένεις να γνωρίσεις το εσωτερικό του, διότι εκεί ίσως κρύβεται μία ομορφιά που δεν τη βλέπεις και ίσως είναι και πιο σημαντική από το φαίνεσθαι. Κάπως έτσι πάει και με το Parc de Princes, το οποίο στον εξωτερικό του χώρο δεν μπορείς να πεις ότι είναι το ομορφότερο γήπεδο που έχεις δει ποτέ. Επιβλητικό μεν, άχρωμο και «παλιακό» δε.
Όταν ωστόσο η άκρη του ματιού σου διαπερνά την πρώτη χαραμάδα και σε φέρνει σε πρώτη επαφή με το εσωτερικό του γηπέδου, αρχίζεις να γοητεύεσαι για τα καλά. Μέχρι που έρχεται η ώρα της εισόδου και ανοίγει η ψυχή σου. Ένα στάδιο 48.000 θέσεων, μεγάλο όσο πρέπει, με τα χρώματα της ομάδας να το κάνουν ακόμη πιο όμορφο και πιο ζεστό.
Η απουσία των οργανωμένων φίλων της Παρί Σεν Ζερμέν περιόρισε αρκετά τον θόρυβο στο στάδιο, όπου κατά γενική ομολογία βρίσκονταν ταξιδιώτες από όλο τον κόσμο όπως ο γράφων, αρκετοί εκ των οποίων προέρχονταν από την Αργεντινή για προφανείς λόγους. Οι αποδοκιμασίες πάντως προς το πρόσωπο του Μαουρίτσιο Ποκετίνο στην ανακοίνωση της ενδεκάδας και του Σέρχιο Ράμος κατά την είσοδό του στον αγωνιστικό χώρο στο β’ ημίχρονο ήταν πιο εκκωφαντική από τις στιγμές των γκολ και ίσως οι μοναδικές στιγμές που καταλάβαινες ότι ο κόσμος της Παρί βρίσκεται όντως στο γήπεδο.
Άλλο να τον βλέπεις
Για τον Κιλιάν Εμπαπέ δεν θα γράψω πολλά, γιατί, αν το προσπαθούσα ιδιαίτερα, δεν θα ήξερα από πού να ξεκινήσω και πού να τελειώσω. Ένας φίλος μου, που επισκέφθηκε το Parc de Princes λίγο πριν το καθολικό lockdown του 2020, μου είχε πει λίγες ημέρες πριν, όταν έβαλε εκείνο το μνημειώδες γκολ απέναντι στη Ρεάλ, ότι μόλις τον δω στο γήπεδο θα καταλάβω πως ό,τι βλέπεις στην τηλεόραση είναι η μισή ομορφιά. Και πράγματι έτσι ήταν. Είναι άλλο πράγμα να τον βλέπεις μπροστά στα μάτια σου να κινείται, να τρέχει, να υποδέχεται την μπάλα, να κόβει, να γκαζώνει, να εκτελεί και να κάνει τα πάντα μέσα στο γήπεδο. Ιδιαίτερα απέναντι σε υποδεέστερο αντίπαλο, το έδαφος ήταν πρόσφορο για εκείνον να κάνει πραγματικό πάρτι. Πιστέψτε με, είναι απόλαυση να τον βλέπεις. Καμία σχέση με τον τηλεοπτικό φακό. Πώς λέμε «η τηλεόραση σε παχαίνει;».
Στα του παιχνιδιού, δεν θα μπω σε ποδοσφαιρικές αναλύσεις άνευ νοήματος. Είχα την ευτυχία να είναι αυτός ο πρώτος (και μοναδικός μέχρι ώρας) αγώνας στον οποίο Μέσι, Εμπαπέ και Νεϊμάρ σκόραραν στο ίδιο παιχνίδι! Και επειδή αρκετοί είναι εκείνοι που το έχουν βρει καραμέλα και υποστηρίζουν ότι ο Μέσι περπατάει στο γήπεδο, επιτρέψτε μου μία παρατήρηση (και να μη μου επιτρέπατε, τη γράφω).
Αυτή ήταν η δεύτερη φορά που είδα τον Αργεντίνο στο γήπεδο, καθώς μπόρεσα να βρεθώ στις εξέδρες του Ολυμπιακού Σταδίου τον Νοέμβριο του 2010 στο 0-3 της κορυφαίας Μπαρτσελόνα όλων των εποχών (ίσως και της κορυφαίας ομάδας ever!) σε ρυθμούς προπόνησης απέναντι στο πιο ισχυρό ρόστερ στην ιστορία του Παναθηναϊκού. Ο Μέσι, δώδεκα χρόνια νεότερος τότε, δεν διέφερε σε πολλά αναφορικά με το πώς κινείται στο γήπεδο χωρίς την μπάλα. Φρόνημο είναι τον ποδοσφαιριστή να μην τον κοιτάμε -μόνο- στους αριθμούς. Στα δικά μου μάτια, ο μεγάλος παίκτης φαίνεται όταν δεν έχει την μπάλα!
Το ρημάδι το ενθύμιο
Αυτά τα -βολικά, κακά τα ψέματα- barcodes σε άψυχα, άχρωμα και παγερά αδιάφορα χαρτιά Α4 ή, ακόμη χειρότερα, στις οθόνες των κινητών μας, έχουν πλήξει σοβαρά τις όμορφες συλλογές μας από μαγικά χαρτάκια είτε σε επίπεδο αγώνων είτε κυρίως σε επίπεδο συναυλιών. Το αποτέλεσμα είναι σήμερα, όταν κρατάς ένα old school εισιτήριο στα χέρια σου, να θεωρείται εξαίρεση και να το απολαμβάνεις σαν μικρό παιδί. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και στο Parc de Princes, καθώς η Παρί Σεν Ζερμέν έχει φροντίσει να μη σε αφήνει χωρίς το… σουβενίρ σου. Η επίδειξη του barcode από την ηλεκτρονική κράτηση στα κατάλληλα μηχανήματα εισόδου στο χώρο του γηπέδου, όχι μόνο ενεργοποιεί το άνοιγμα των πυλών, αλλά σου εκτυπώνει επί τόπου ένα ονομαστικό εισιτήριο το οποίο βρίσκει περίοπτη θέση στο ταμπλό με τα αναμνηστικά χαρτάκια στο σπίτι σου. Οι ρομαντικοί του Rabona είμαι βέβαιος ότι θα το εκτιμήσουν δεόντως.
«Μα κι αν δεν γίνει αυτό…»
Το νόημα πίσω από το ιδιαίτερα γνωστό σύνθημα ομάδας της χώρας μας θα είχε μία βάση αν πραγματικά εφαρμοζόταν στις τάξεις των Ελλήνων οπαδών. Ότι ακόμη και πέντε γκολ να δεχθούμε, εμάς δεν μας νοιάζει και φωνάζουμε για σένα. Για Ελλάδα αυτό το ξεχνάμε. Για να μάθετε περισσότερα επ’ αυτού, σας παραπέμπω στους φίλους της Λοριάν, οι οποίοι ήταν ακριβώς από κάτω μας και, με την απουσία των οργανωμένων της Παρί Σεν Ζερμέν από το γήπεδο, δεν είναι υπερβολικό ή αναληθές ότι επί 90 λεπτά, πέραν των γκολ των γηπεδούχων, ήταν εκείνοι που ακούγονταν περισσότερο σε όλο το στάδιο. Και, για να γίνει ακόμη πιο ωραίο το κόνσεπτ, με την ομάδα τους να χάνει με 5-1 και να βυθίζεται ακόμη περισσότερο στον κίνδυνο του υποβιβασμού, το «λαϊκό δικαστήριο» που αρκετοί θα περιμέναμε εξελίχθηκε σε «λαϊκό προσκύνημα», με τον κόσμο να καλεί τους παίκτες για να τους χειροκροτήσει και εκείνοι με τη σειρά τους να τους ευχαριστήσουν. Ήμουν πολύ Έλληνας για να μη μου κάνει εντύπωση.
Ταξίδι στο χρόνο
Περπατώντας περιμετρικά του γηπέδου, με σκοπό μεταξύ άλλων να φτάσω και στην επίσημη μπουτίκ της Παρί, πέφτω πάνω σε μία μεγάλου μήκους μάντρα που μόνο αδιάφορη δεν είναι. Ο τοίχος των θρύλων όπως ονομάζεται φιλοτεχνήθηκε από τον graffiti artist ESTIM και αποτελεί ένα υπέροχο γραφιστικό ταξίδι στη σύγχρονη ιστορία της ομάδας, με δέκα προσωπικότητες που άφησαν το δικό τους στίγμα από το 1970 μέχρι σήμερα. Πραγματικά το αποτέλεσμα είναι αξιοθαύμαστο. Η σύνθεση περιλαμβάνει τους εξής: Ζαν-Πιερ Ντουλιανί από τα 70s, Σαφέτ Σούσιτς, Μουσταφά Ντάλεμπ, Ζαν-Μαρκ Πιλορζέ από τα 80s, Ζωρζ Γουεά, Νταβίντ Ζινολά, Μπερνάρντ Λαμά, Ράι από τα 90s, Ροναλντίνιο και Παουλέτα από τα 00s και Ζλάταν Ιμπραΐμοβιτς. Χωρίς υπερβολή, ό,τι πιο όμορφο θα συναντήσει κανείς στον εξωτερικό χώρο του γηπέδου.
Αναφορικά με την μπουτίκ, εκείνη δεν έχει την έκταση και την ποικιλία που θα περίμενε κανείς για το βεληνεκές της Παρί και την τοποθεσία της, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα βρει πράγματα είτε για σένα είτε για δώρο σε φίλους που σε περιμένουν καρτερικά να τους φέρεις κάτι από το Παρίσι.
Γιατί δεν πήγα στο Stade de France
Είχα την ατυχία να μην προλάβω οριακά το 5-0 της Εθνικής Γαλλίας επί της Νοτίου Αφρικής, ενώ την εβδομάδα που βρέθηκα στο Παρίσι δεν υπήρχε διαθέσιμη ημερομηνία για το tour του Stade de France, το οποίο φυσικά είχα στη λίστα να επισκεφθώ. Εν γένει, εγώ, όπως και αρκετοί από εσάς, δεν «κολλάω» σε αυτά και μία βόλτα απλά και μόνο έξω από το στάδιο θα ήταν κάτι αρκετά σημαντικό, πολύ περισσότερο από το απόλυτο μηδέν.
Η ευρύτερη περιοχή του σταδίου, ιδιαίτερα για μοναχικούς τουρίστες όπως εγώ, καλό θα ήταν να εξετασθεί εκτενώς πριν την οποιαδήποτε ενέργεια. Δεν μπορώ να πω ότι αισθάνθηκα ιδιαίτερα άνετα με τα όσα αντίκρισα στον προαστιακό σιδηρόδρομο από το αεροδρόμιο στο Παρίσι και… τούμπαλιν. Υποψίες τις οποίες επιβεβαίωσα στη συνέχεια από τον προσωπικό μου φίλο που διαμένει στη γαλλική πρωτεύουσα και οι οποίες προφανώς δεν αμφισβητήθηκαν με μία πρόχειρη αναζήτηση στο διαδίκτυο.
Κοντολογίς, δίχως εισιτήριο αγώνα ή κλεισμένο tour και κατά προτίμηση με παρέα, μία βόλτα στην ευρύτερη περιοχή του Stade de France απαιτεί μία κάποια σκέψη πρώτα, με όλο το σεβασμό και υπογραμμίζοντας το υποκειμενικό της τοποθέτησής μου.
Ψάχνοντας τον αθλητισμό
Το σπίτι στο οποίο φιλοξενήθηκα βρίσκεται στην περιοχή της Μπουλόν-Μπιγιανκούρ, ήτοι ένα δεκάλεπτο περπάτημα για το Parc de Princes και αντίστοιχα για το Stade Pierre de Coubertin, το κλειστό της ομάδας χάντμπολ της Παρί. Για όσους πιθανώς να μη γνωρίζουν ή τους διαφεύγει, ο Πιερ ντε Κουμπερτέν αποτελεί τον πατέρα των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων καθότι ιδρυτής της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, ωστόσο πέραν του συγκεκριμένου κλειστού δεν υπάρχει κάτι που να τον μνημονεύει μέσα στην πόλη.
Η Γαλλία ιστορικά έχει βάλει υπερπολύτιμους λίθους στην εξέλιξη του αθλητισμού και ειδικά του ποδοσφαίρου. Σε συνδυασμό με τις επιτυχίες της Εθνικής τους και την πληθώρα πρωτοκλασσάτων ποδοσφαιριστών και αθλητών που έχει γεννήσει αυτή η χώρα θα περίμενα από την πρωτεύουσά της να έχει μεγαλύτερη γκάμα και αθλητικών χώρων και μνημείων, ακόμη και μουσείων. Δεν φαίνεται ωστόσο πως είναι κάτι που τους απασχολεί.
Το Παρισάκι σε 292 λέξεις
Το να κρίνεις μία πόλη για την ομορφιά της αποτελεί σαφώς υποκειμενική διαδικασία και, προφανώς, δεν συστήνω σε κανέναν να λάβει σοβαρά υπόψη του τη δική μου εκτίμηση. Το Παρίσι μου άρεσε και μπόρεσα να καταλάβω αρκετούς από τους λόγους που εκατομμύρια κόσμου τρελαίνονται για την «Πόλη του Φωτός» και είτε θέλουν να ξαναπάνε είτε ξαναπηγαίνουν είτε το μνημονεύουν για όλη τους τη ζωή. Η δική μου επίσκεψη στο Παρίσι ήταν μοναχική κατά γενική ομολογία στο πρώτο της μισό και στο δεύτερο μισό μαζί με φίλο που με φιλοξένησε εκεί.
Στην ερώτηση τι σου άρεσε περισσότερο, η απάντηση είναι ξεκάθαρα η παρουσία του Σηκουάνα που από μόνος του δίνει ξεχωριστό τόνο στην πόλη και η περατζάδα κατά μήκος του είναι πραγματικά μοναδική και έχει ψυχοθεραπευτικά χαρακτηριστικά. Ο δε Πύργος του Άιφελ είναι πολύ πιο εντυπωσιακός από αυτό που περιμένεις, παρά το γεγονός ότι μιλάμε για ένα mainstream spot το οποίο το έχεις δει εκατομμύρια φορές στη ζωή σου σε εικόνες, σκίτσα κ.ο.κ. Από κοντά είναι πραγματικά άλλο πράγμα.
Στα δικά μου μάτια, το Παρίσι είναι ένας ιδιαίτερα όμορφος προορισμός, θεώρησα ωστόσο ότι ίσως και να είναι λίγο υπερτιμημένος στη συνείδησή μας συγκριτικά με αυτό που πραγματικά είναι. Για τα δικά μου στάνταρ και τα οικονομικά αλλά κυρίως στο κομμάτι του τρόπου ζωής που έχω υιοθετήσει και με εκφράζει, το Παρίσι ήταν λίγο μακριά. Over class δηλαδή για έναν γεννηθέντα στην Πάτρα, με χωριό στην Αιγείρα Αχαΐας, που τρώει φθηνές πίτσες και πίνει τρεις φρέντο εσπρέσο τη μέρα.
Τι επισκέφθηκα και συστήνω (πέρα από τα προφανή):
- Κοιμητήριο Pere-Lachaise – τάφος Τζιμ Μόρισον, Όσκαρ Ουάιλντ
- Μουσείο του Λούβρου – ελληνικά εκθέματα, αιγυπτιακά εκθέματα, γαλλικοί πίνακες
- Μονμάρτη – παζαρέψτε τιμές για παραδοσιακές καρικατούρες
- Γήπεδο Roland Garros – δυστυχώς μόνο στον εξωτερικό χώρο
- Βερσαλλίες – πάρτε ψάθα
- Κοιμητήριο Montparnasse – τάφος Αδαμάντιου Κοραή
- Κήποι του Λουξεμβούργου
Μάριος Μάντζος
