Ίσως η μητέρα που θηλάζει το βρέφος στην αγκαλιά της να μην του “μεταφέρει” μόνο το γάλα που του είναι απαραίτητο… Σίγουρα εάν φέρεις στο νου σου την εικόνα – που σίγουρα κάπου θα την έχεις συναντήσει – αναπόφευκτα θα επικεντρωθείς στο βλέμμα που ενώνει τους δύο τους εκείνη την ώρα, πέρα από οτιδήποτε άλλο… Την ολοκληρωτική προσήλωση στην οποία επιμένει το δεύτερο προκειμένου να την μυήσει επιτυχημένα στην ιερή ετούτη τελετή. Η αίσθηση ανιδιοτέλειας που συντροφεύει το κοίταγμά τους εκείνη την ώρα που παρέχει αθόρυβα “εφόδια” που και επιστημονικά πιστοποιούν ότι δεν θα χαραχτούν πρόσκαιρα μόνο στο είναι του, πιθανώς να διαμορφώσουν ακόμα και τον προεφηβικό χαρακτήρα του νεογνού.
Μία άλλη πιο “φιλοσοφημένη” γνώμη, μαρτυρά ότι την ώρα που η μάνα προσφέρει το γάλα, μαζί αφήνει και την κουλτούρα της, την γλώσσα της… Εξού και η χαραγμένη εθνική φράση περί “μητρικής γλώσσας”! Δεν ρωτούν για την πατρική του γλώσσα πουθενά, αλλά για την γλώσσα που προέρχεται από την μητέρα σου.
Με την πάροδο των ετών λοιπόν, η μητρική γλώσσα αρκετών λαών κινδύνεψε να αλλοιωθεί ή να χαθεί, ειδάλλως να τροποποιηθεί… Δεν τα κατάφεραν όλες οι γλώσσες στη μάχη τους με το χρόνο και την εξέλιξη, γι’ αυτό και η σύγχρονη κοινωνία καθιέρωσε την Διεθνή Ημέρας Μητρικής Γλώσσας στις 21/2 για 1η φορά το 1999 με πρωτοβουλία της UNESCO. Στόχος; Ποιος άλλος πέρα από την προώθηση της πολυμορφίας, της πολύγλωσσης εκπαίδευσης και σαφώς της διάσωσης των λιγότερο ομιλούμενων γλωσσών. Αφορμή για το γεγονός, στάθηκε η πολύνεκρη Σφαγή της Ντάκα, την ίδια ημερομηνία του 1952, όταν το Α. Πακιστάν, κοινώς το σημερινό Μπαγκλαντές ξεσηκώθηκε για να διαδηλώσει υπέρ της γλώσσας του, της Μπενγκάλι, ώστε να αποφευχθεί η υιοθέτηση της Ουρντού, της επίσημης γλώσσας δηλαδή του Πακιστάν. Η πορεία των φοιτητών πνίγηκε στο αίμα…
Το γεγονός διόλου μακρινό λοιπόν, πασίγνωστο στις εγκυκλοπαιδικές γνώσεις, πρακτική όμως διδαχή φάνηκε να μην προσφέρει. Στην ατέρμονη εξέλιξη των λαών, στην πάντα επίκαιρη και διαχρονική κατάσταση μετανάστευσης και προσφυγιάς, στην Παγκοσμιοποίηση, στην Ε.Ε. των αξιών και του σεβασμού του Διαφορετικού, πουθενά… Σίγουρα έκανε κάπου καλό, να υφίσταται επισήμως καταχωρισμένη κάπου για να θυμίζει την έννοια και την αιτία της ύπαρξής της. Με αφορμή τα ανωτέρω όμως, οι σκέψεις που εγείρονται κάνουν το μέσα μου να συλλογίζεται τον τρόπο που θα μπορούσε σε μια σύγχρονη κοινωνία, η μητρική γλώσσα να αποτελέσει και την γλώσσα που σε μεγάλωσε, την γλώσσα που θα διδάσκεσαι… Τα μεταναστευτικά ρεύματα της Σομαλίας, του Κογκό και των λοιπών Αφρικανικών χωρών που πλήττονται από τον Εμφύλιο, έρχονται να προστεθούν σε εκείνα που προέκυψαν από τη Συρία, το Ιράκ, το Αφγανιστάν. Απομόνωσε για λίγο τον συλλογισμό σου από τα εν Ελλάδι γεγονότα, το ζήτημα τρέχει ανά την Υφήλιο καθημερινά, απλά με άλλο προσωπείο, αλλιώς η Ημέρα δεν θα ήταν “Διεθνής”.
Τι παραδείγματα έχουμε ως τώρα στο νου μας; Ο χώρος του αθλητισμού για ακόμα μία φορά, είναι ικανός λόγω της πολυμορφίας του και των συμφερόντων του να μας “ταΐσει” να σκεφτούμε. Ο πατέρας: Μαροκινός/Αλγερινός/Τυνήσιος. Η μητέρα το ίδιο ή Γαλλίδα, Ισπανίδα, Ιταλίδα, Σουηδή. Μητρική γλώσσα = ; . Με άλλα λόγια ή μεγάλωσε με αραβικά στο σπίτι ο απόγονος και στο σχολείο διδάχθηκε την αντίστοιχη Ευρωπαϊκή γλώσσα ή απέκτησε δύο διαβατήρια και πολύ απλά έμεινε ένα επώνυμο στο φάκελο για να θυμίζει. Ο πατέρας: Αλβανός. Η μητέρα: Βόσνια. Ο απόγονος; Σέρβος; Κοσοβάρος; Μαυροβούνιος; Τα παραδείγματα πολλά και σε διαφορετικές γωνιές του χάρτη επομένως το θέμα της μητρικής γλώσσας και της σχέσης της με τη γλώσσα που παρέχεται από την χώρα υποδοχής θα απασχολήσει.
Συνειρμικά, θα απασχολήσει και σε εθνοτικό επίπεδο, σε διακρατικό επίπεδο, σε θρησκευτικό επίπεδο κ.ο.κ. Σαφώς τέτοια παραδείγματα τόσο το ποδόσφαιρο όσο και το μπάσκετ έχουν να μας δανείσουν ποικίλα για να κάνουμε εύκολα τον συνειρμό της κατάστασης της γλωσσικής αλλά και πολιτισμικής πολυμορφίας και το πως επηρεάζονται τα άτομα το ίδιο και διαφορετικά, ακόμα κι αν μιλάμε για τα άτομα της ίδιας οικογένειας.
Έστω ότι συνειδητοποιήσαμε εάν ο Αντετοκούνμπο κι ο Σχορτσιανίτης είναι διαφορετικές περιπτώσεις… Έλληνα! (Ανατριχιαστικό, αλλά χρειαζόταν εμβάθυνση!) Έστω ότι αστειευτήκαμε όταν ο Κεβιν Πρινς Μπόατενγκ φόρεσε την φανέλα της Γκάνα ενώ ο Ζερόμ της Γερμανίας. Το ειδικεύω ξανά με περισσότερο ενδιαφέρον, γιατί το είδαμε και στο ίδιο ματς. Ταουλάντ από τη μία για την Αλβανία, κι ας παίζει στην Βασιλεία (Ελβετία) και Γκρανίτ από την άλλη για την Ελβετία, ο έτερος αδερφός Τζάκα, της Άρσεναλ. Το σενάριο παίζει κι εκτός Ευρώπης μάλιστα! Λουίς Σουάρες, γνωστός με τα χρώματα της Ουρουγουάης και Πάολο Σουάρες για το Ελ Σαλβαδόρ.
Άλλοι για λόγους ανάγκης, άλλοι από επιλογή, μα μιλάμε για αδέρφια από την ίδια μάνα που μιλούν ίδια μητρική γλώσσα. Στην πρώτη δε περίπτωση, η μητρική άλλη, η πατρική άλλη, η “από το σχολείο παρεχόμενη” επίσης άλλης. Ποιος όμως μπορούσε να επιτρέψει ή να απαγορεύσει σε έναν άνθρωπο να μιλήσει την μητρική του γλώσσα ή να μην την διδαχθεί ακόμα ακόμα; Πόσες σκέψεις γεννά όμως, ε;
Πόσα ακόμα τα παραδείγματα που εξαιτίας του γεγονότος ότι είναι εκτός του πεδίου ενδιαφέροντας της μάζας ακόμα και να μην γνωρίζουμε την εξέλιξή τους…
Δεν είναι τυχαίο ότι από τις 6.000 γλώσσες που συνολικά ομιλούνται, απειλούνται οι μισές εξ αυτών με εξαφάνιση, μια και είναι γλώσσες ιθαγενών, δηλαδή χωρίς παράδοση γραπτή συχνά ή επίσημη αναγνώριση. Κατ’επέκταση η συζήτηση μεταφέρεται σε Κουρδιστάν, Αρμενία, φυλές του Καυκάσου και ο κύκλος κλείνει ξανά σε πολέμους ανά τον κόσμο, εμφυλίους ή μη.
Ο στόχος όμως της ημέρας – που φυσικά δεν περιορίζεται στην αποφυγή και την κατάπαυση του πυρός σε κάποιο μέτωπο – αντανακλά στην εκπαίδευση “πολιτών του κόσμου”. Περιβάλλεται δε από εκδηλώσεις, που όσο ειρωνικό κι αν μοιάζει, προσπαθούν να δράσουν έτσι υπέρ της πολυγλωσσίας με απόρροια ένα όσο το δυνατόν βέλτιστο κοινωνικό και εκπαιδευτικό σύστημα παγκοσμίως.
Η γλώσσα λένε είναι η ταυτότητά μας. Ας γίνει η σκέψη μας λοιπόν το διαβατήριό μας σε έναν κόσμο που μέρα με την μέρα αλλάζει τόσο γρήγορα όσο η δική μας μόνο γλώσσα δεν αρκεί για να το εξηγήσουμε!
