Το ηθικό και φιλοσοφικό δίπολο που απασχολεί εδώ και πολλές δεκαετίες το νομικό και το αθλητικό φάσμα αναλύσεων, συνδεδεμένο πάντα με τα όρια και τους κανόνες διεξαγωγής αθλημάτων που σχετίζονται με τις πολεμικές τέχνες, έρχεται στο προσκήνιο ξανά, λόγω της προ ημερών κατάληξης μιας 18χρονης αθλήτριας μποξ.
Θλίψη προκάλεσε στον κόσμο των σπορ ο θάνατος της Μεξικανής Ζανέτ Ζακάριας Ζαπάτα, ύστερα από ένα αριστερό άπερκατ και ένα δεξί ντιρέκτ από την Καναδή Μέρι Πιερ Χουλ, στα πλαίσια της διοργάνωσης του Μόντρεαλ, υπό τον τίτλο Groupe Yvon Michel (GYM).
Σαφώς, δεν είναι η πρώτη φορά που αθλητής πολεμικής τέχνης πέφτει νεκρός, με το πρόσφατο παράδειγμα στους αγώνες του Καράτσι ,το χειμώνα, τον Πακιστανό πυγμάχο Μοχάμαντ Ασλάμ Καν, ωστόσο ως γεγονός διευρύνει περισσότερο την συζήτηση περί ασφάλειας αλλά και αναφορικά με τον βαθμό που τέτοιας φύσης αγώνες, θα μπορούσαν έως σήμερα να αποτελούν ολυμπιακά αθλήματα.
Η φιλοσοφία αφενός και το πανάρχαιο ολυμπιακό πνεύμα αφετέρου, σε τέτοιου είδους διηπειρωτικές συναντήσεις, αποσκοπούν στην καταπολέμηση του μίσους, στην προώθηση της ευγενούς άμιλλας, στον ειρηνικό τρόπο που περιθωριοποιεί την βία και τον πόλεμο, προκειμένου διαφορετικοί πολιτισμοί και αντίθετες «τεχνογνωσίες» να καταλήξουν στην ανταλλαγή απόψεων, ερεθισμάτων και τρόπου προσέγγισης συγκεκριμένων αγωνισμάτων.
Δεδομένου ότι συγκεκριμένα αθλήματα ως λαοφιλέστερα και ως ακριβότερα τόσο από άποψης προβολής όσο κι από άποψης διαφημίσεων τραβούν τα βλέμματα σε πιο μεγάλο βαθμό , αρκετές από τις ως άνω ιδέες καταλήγουν σχεδόν «ρομαντικές».
Έχουν σαφώς, διατηρηθεί στις σύγχρονες κοινωνίες και σπορ, τα οποία παραπέμπουν στις ανάγκες και τις συνήθειες παλαιότερων εποχών, διαχωρίζοντας την τέχνη από το άθλημα, ακριβώς διότι είναι τέχνη να ιππεύει κανείς ταχέως και να μονομαχεί άρτια, δεν έχει όμως ουδεμία σχέση με τα υπόλοιπα αγωνίσματα στο αληθινό τους πνεύμα. Ασφαλώς γυμνάζεται κανείς μέσα από την διαδικασία αυτή. Το γεγονός βέβαια ότι υφίσταται μεγάλο κέρδος από τις χορηγίες και τις διαφημίσεις για το λαϊκό του θεάματος, εξυπηρετεί την βιομηχανία προβολών και πιέσεων να τα αναδεικνύει ως, εξίσου «υγιή» στην μέθοδό τους, αγωνίσματα.
Μια και επιχειρούμε να αντιληφθούμε το μέτρο ηθικής και σεβασμού στην σωματική ακεραιότητα μέσα από την διαδικασία ανάλυσης, χρήσιμο είναι να επισημανθεί ότι τέτοιου είδους πολεμικές τέχνες, διδάσκονται στα σώματα ασφαλείας έως σήμερα και ειδικά σε χώρες της Ασίας και της Αμερικής παραμένουν εκφάνσεις της κουλτούρας και της λαϊκής τους παράδοσης. Διόλου τυχαίο το παράδειγμα των συνοριοφυλάκων Ινδίας-Κίνας, όπου, μη φέροντες όπλα, στρατιώτες, τηρούν την αρχαία παράδοση να επιδίδονται σε μάχες σώμα με σώμα σε περίπτωση που απειληθεί σύρραξη.
Η ηθική βέβαια, προερχόμενη πάντοτε εκ του αρχαιοελληνικού – όπως και το ολυμπιακό πνεύμα- «έθους», δηλώνει την συνήθεια της κάθε εποχής, το επιτρεπτό και το ανεκτό από τα κοινωνικά πλαίσια και τις αντιλήψεις της. Συνεπώς, σε βάθος χρόνου, οι έννοιες ηθικής θα ήταν παράλογο να μην μεταβάλλονται, όσο οι κοινωνίες εκσυγχρονίζονται. Έτσι, αυξάνουν οι ελευθερίες ανεξαρτήτου φύλου και χρώματος ή σωματικών βλαβών, ο νους αντιλαμβάνεται διαφορετικά τον σεβασμό της προσωπικότητας και ο τρόπος που ακόμα ακόμα και ο αθλητισμός προοδεύει, εξυπηρετείται καλύτερα.
Κοινωνικά όμως, μεταφέρει την φιλοσοφία προπόνησης των αρχαίων για ανάγκη καλλιέργειας μελλοντικών πολεμιστών σε περίπτωση επικείμενης μάχης, στις σύγχρονες απειλές που υφίστανται τα αδύναμα μέλη του συνόλου, εξ’ού και μειώνει βάσει αριθμών τις πιθανότητες επιθέσεων με σκοπό τον βιασμό σε βάρος γυναικών με γνώσεις πολεμικών τεχνών.
Η βιαιότητα που οι πολεμικές τέχνες διαθέτουν από τη φύση τους, από την άλλη πλευρά, ανάγκαζε το κανονιστικό πλαίσιο, να αντιλαμβάνεται τον θάνατο που προέρχεται από την αγωνιστική διαδικασία, τόσο στην αρχαιότητα όσο και στον σύγχρονο νομικό κόσμο, ως ατύχημα και όχι ως ανθρωποκτονία με πρόθεση. Με άλλα λόγια, γίνεται κυνικά λόγος για «δίκαιο φόνο» από πλευράς νομικών, διότι δεν θα μπορούσε να δικαστεί αθλητής για αφαίρεση ζωής άλλου, εντός τερέν, τηρουμένων φυσικά των αναλογιών οριοθέτησης, εξειδικευμένα στις πολεμικές τέχνες. Είναι άλλωστε, μια ανάγνωση που στην σύγχρονη μορφή της, επιτρέπει σε τέτοια σπορ να υφίστανται έως σήμερα και μάλιστα υπό τον μανδύα του Ολυμπιακού πνεύματος.
Και αν προκύψει ο θάνατος; Και αν λάβει χώρα μια ανεπανόρθωτη βλάβη;
Τότε έρχεται η ώρα που αναζητάμε τα «σκοτεινά» εγκλήματα που ταυτίζονται με τον θάνατο ως αποτέλεσμα ντόπινγκ, ελλειπών μέτρων προστασίας, πρόληψης και αντιμετώπισης παλαιότερων χτυπημάτων, το οποίο και σε συνδυασμό με το επιτρεπτό χτύπημα δεν άντεξε ο οργανισμός- ενώ κανονικά δεν θα ήταν θανατηφόρο. Τα εν λόγω εγκλήματα, συχνά αποκρύπτονται στο σύνολο του αθλητισμού, όχι μόνο περιορισμένα στα αθλήματα που σχετίζονται με τη βία, δεδομένου ότι πολύ συγκεκριμένα αγωνίσματα δεν απαιτούν σωματική επαφή.
Σχετίζεται δηλαδή αναλυτικότερα, πρώτον με το γεγονός ότι είναι σχεδόν απίθανο να βρει τον θάνατο έτσι ξαφνικά ένας άνθρωπος και δη νέος, που πρώτα έχει πάρει την έγκριση καρδιολόγου για να εισέλθει στον αγωνιστικό χώρο και δεύτερον με την προσοχή βάσει της οποίας γαλουχείται ή θα έπρεπε με ευαισθησία να γαλουχείται όποιος ασχολείται με πολεμικές τέχνες, σε σχέση με τον λελογισμένο τρόπο που επιτρέπεται να τις χρησιμοποιεί, χωρίς ποτέ να συμβαίνει αναίτια ή σε πιο αδύναμο δυνητικά αντίπαλό του εκτός ρίνγκ.
Η ουσιώδης διαφοροποίηση κατά την προσωπική μου άποψη όμως, αγαπητοί υποστηρικτές της πολεμικής τέχνης, είναι ότι τα υπόλοιπα αθλήματα δεν έχουν τη βία ως αυτοσκοπό γι αυτό και συνυφαίνονται της αθλοπαιδειάς και του ολυμπιακού πνεύματος διδάσκοντας τον τρόπο με τον οποίο γεφυρώνονται οι διακρίσεις και καταβαραθρώνονται τα στερεότυπα.
Μα με αυτό το σκεπτικό θα έπρεπε φιλειρηνικό ολυμπιακό άθλημα να είναι μόνο το σκάκι, η κολύμβηση και το βόλεϊ ή το βάδην ώστε να αποφευχθεί η σωματική επαφή;
Ασφαλώς όχι. Δεν ξεκινάμε, ωστόσο, με δεδομένο στο ποδόσφαιρο ή το μπάσκετ, που έχουν και σωματική επαφή και συχνά βίαια μαρκαρίσματα, ότι θα συντριβεί ο αντίπαλος.
Κεντρική φωτογραφία: Jonathan Thomas / Unsplash
