Αφού η εθνική ομάδα δεν μας έκανε τη χάρη να περάσει στα ημιτελικά 13 χρόνια μετά την τελευταία παρουσία της εκεί (2009) ας θυμηθούμε τον ημιτελικο της ζωής της (μας).
Συνολικά, οχτώ φορές κοιτάξαμε κατάματα την προοπτική πρόκρισης σε έναν τελικό, μόλις τρεις φορές τα καταφέραμε! Πιθανότατα καμία από τις επόμενες επτά δεν θα είχε συμβεί εάν η Ελλάδα δεν κέρδιζε την Γιουγκοσλαβία στον πρώτο ημιτελικό της ιστορίας της, αυτόν του Eurobasket του 1987!
Eurobasket 1987: Ελλάδα 81-77 Γιουγκοσλαβία
Εν αρχή, λοιπόν, είναι το 1987. Η ημερομηνία γέννησης του ελληνικού μπάσκετ, εκείνο το ευλογημένο Eurobasket της Αθήνας που θα άλλαζε την αθλητική και όχι μόνο ζωή του τόπου μια για πάντα! Ναι, η νίκη με τη Σοβιετική Ένωση στον τελικό είναι αυτή που έμεινε στο θυμικό, όμως για να συμβεί χρειάστηκαν να έρθουν κάποια εξίσου σπουδαία αποτελέσματα νωρίτερα. Η επικράτηση επί των Γάλλων στην τελευταία αγωνιστική των ομίλων που έδωσε την πρόκριση στα νοκ αούτ. Η νίκη επί των Ιταλών στον προημιτελικό που έσπασε τη γκίνια της εισόδου στην τετράδα, η οποία κρατούσε για 38 χρόνια (από το 1949 που βέβαια δεν υπήρχαν νοκ άουτ)! Και φυσικά το σπάσιμο του τσαμπουκά σε μια εκ των δύο δυναστειών της εποχής, της Γιουγκοσλαβίας και μάλιστα όχι μία αλλά δύο φορες! Η πρώτη στον όμιλο με 84-77 και η δεύτερη στον παρθενικό, νικηφόρο ημιτελικό στην ιστορία της εθνικής ομάδας μπάσκετ!
Ο αγώνας Ελλάδα – Γιουγκοσλαβία
Η εθνική μπήκε ενθουσιασμένη στον ημιτελικό με σύμμαχο τη φούρια του κόσμου που κρεμιόταν σαν τσαμπιά από τις κερκίδες του ΣΕΦ και στα πρώτα λεπτά πήρε παραμάζωμα τους “πλάβι” προηγούμενη με 7-0 και 21-10. Οι Γιαννάκης και Χριστοδούλου είχαν πάρει “φωτιά” από τη γραμμή του τριπόντου σημειώνοντας και οι δύο μαζί 5 εύστοχα αλλά στο 28-19 “κολλήσαμε”. Οι Γιουγκοσλάβοι έκαναν ένα φοβερό σερί 21-0 (28-40) και τα χαμόγελα του ξεκινήματος μετατράπηκαν σε κατσούφιασμα των φιλάθλων στις κερκίδες που πάντως δεν σταμάτησαν να παρακινούν την ελληνική ομάδα με συνθήματα όπως “Ελλάς μπορείς να προκριθείς” και “Τίποτα δεν μας σταματά”.
“Να κερδίσεις την Γιουγκοσλαβία 2 φορές σε 8 ημέρες είναι θαύμα” έλεγε ο αείμνηστος Φίλιππος Συρίγος απογοητευμένος από το σερί 21-0 τον Γιούγκων, σε μια προσπάθεια παρηγοριάς για μια ενδεχόμενη αποτυχία. Είχαμε κερδίσει δηλαδή το λάθος ματς, όπως λένε τα δημοσιογραφικά κλισέ, αυτό του ομίλου. Τα κλισέ βέβαια, δεν έλεγαν τίποτα σε εκείνη την ελληνική ομαδάρα.
Στα του πρώτου ημιχρόνου, ο Γκάλης δυσκολεύοταν να συνδεθεί με το γιουγκοσλαβικό καλάθι χάνοντας ακόμη και βολές αλλά το άλυτο πρόβλημα ήταν στο αμυντικό ριμπάουντ. Η Ελλάδα έμοιαζε τελείως χαμένη στο δεύτερο μισό του ημιχρόνου (τότε ήταν 2 εικοσάλεπτα αντί για 4 δεκάλεπτα) κι αυτό αποτυπώθηκε στον πίνακα στατιστικής της ανάπαυλας: 5/18 δίποντα, 10/18 βολές, 30-18 τα ριμπάουντ υπέρ Γιούγκων που είχαν κερδίσει το Φασούλα και τους υπόλοιπους Έλληνες ψηλούς κατά κράτος αλλά και ένα εντυπωσιακό 5/8 τρίποντα, ο μόνος λόγος που είχαμε μείνει στη διεκδίκηση του ματς με το σκορ στο 35-45.
Εκείνη η γενιά των Γιουγκοσλάβων ήταν ταλαντούχα σε υπερθετικό βαθμό αλλά υπήρχε μια σημαντική σημείωση: βρισκόταν ακόμη στο μπασκετικό “νηπιαγωγείο”, οι αστέρες της ακόμα “μπουσουλούσαν”: Ντίνο Ράτζα 20 ετών, Τόνι Κούκοτς 18 ετών, Βλάντε Ντίβατς 19 ετών, Ζάρκο Πάσπαλι 21 ετών, Σάσα Τζόρτζεβιτς 19 ετών, Στόϊκο Βράνκοβιτς 23 ετών. Ακόμα και ο αξέχαστος Ντράζεν Πέτροβιτς που ήταν ο καλύτερος παίκτης και ηγέτης της ομάδας βρισκόταν μόλις στα 22 του. Ναι μεν, οι Γιουγκοι ανέκαθεν έπεφταν σε βαθιά νερά από μικροί (π.χ. ο Βλάντε Ντίβατς έπαιζε στο σέρβικο πρωτάθλημα από τα 15 του) αλλά εκείνη η φουρνιά δεν είχε ξεκινήσει να σαρώνει ακόμα με εθνική και Γιουγκοπλάστικα. Θα μπορούσαν εκείνα τα (σούπερ ταλαντούχα) παιδαρέλια να τα χάσουν και να κάνουν ένα μεγάλο “νεκρό διάστημα” που θα έβαζε ξανά τη γαλανόλευκη στο παιχνίδι; Η απάντηση ήταν, ΝΑΙ!
Η Ελλάδα μπήκε ορεξάτη στο δεύτερο μέρος με τους Γιούγκους να βρίσκουν τις απαντήσεις μέχρι το 39-52. “Οι παίκτες μας είναι θριαμβευτές ό,τι κι αν γίνει σε αυτό το Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα” έλεγε στο 41-52 ο Συρίγος προετοιμάζοντας ίσως τον κόσμο για ήττα αλλά που να ήξερε και ο ίδιος τι θα ακολουθήσει! Ο ορισμός της κατηφόρας!
Η Ελλάδα απάντησε στο 21-0 του πρώτου ημιχρόνου με ένα δικό της 20-2 που μετέτρεψε το 39-52 σε 59-54! Η κίνηση-ματ του προπονητή Κώστα Πολίτη ήταν να περάσει στο ‘4’ το Λιβέρη Ανδρίτσο, ο οποίος έδωσε λύσεις σε σκορ και ριμπάουντ. Ο δρόμος προς το καλάθι έκλεισε με το “ξύπνημα” του Φασούλα που έγινε ιδιαίτερα επιδραστικός και στην επίθεση ενώ η περιφερειακή άμυνα σκλήρυνε με Γιαννάκη και Φάνη να δίνουν τα ρέστα τους οδηγώντας τους Γιούγκους σε τρίποντα υπό κακές προϋποθέσεις. Στην επίθεση, ο Νίκος Γκάλης πήρε το όπλο του και απάντησε στον… εαυτό του για το μέτριο για τα δεδομένα του πρώτο ημίχρονο με μεγάλα προσωπικά καλάθια την ώρα που Φασούλας και Ανδρίτσος χτυπούσαν από μέση και κοντινή απόσταση. Ειδικότερα ο παίκτης του Παναθηναϊκού ήταν ο X-factor της ελληνικής ομάδας σκοράροντας δύο κρισιμότατα καλάθια με σουτ από τα 5 μέτρα.
Από τη στιγμή που πέρασε μπροστά η Ελλάδα δεν κοίταξε ξανά πίσω και δεν επέτρεψε στους Γιουγκοσλάβους να πλησιάσουν ξανά. Ο Ντράζεν και ο Σβετιτσιάνιν πάλευαν μόνοι τους χωρίς άξιους συμπαραστάτες. Το ματς τελείωσε στη βουτιά αυτοθυσίας του Γιαννάκη σε αιφνιδιασμό των “πλάβι” με το σκορ στο 81-75. Ο Δράκος, που εκείνο το βράδυ συμπλήρωνε 200 συμμετοχές με το εθνόσημο, μέσα σε μια φάση συμπύκνωσε τι ακριβώς πρέσβευε για τη γαλανόλευκη: τη ψυχή της ομάδας.
Άθελα του βέβαια προκάλεσε τον τραυματισμό του Γκρμποβιτς, του δεύτερου σκόρερ των Γιούγκων εκείνο το βράδυ πίσω από τον Ντράζεν, ο οποίος γλίστρησε στον ιδρώτα που είχε αφήσει ο Γιαννάκης, ταρακουνήθηκε άσχημα και δεν μπόρεσε να επιστρέψει ξανά στον αγώνα! Οι Έλληνες παίκτες απέφυγαν να εκδηλώσουν επίθεση όση ώρα ο Γιουγκοσλάβος συνάδελφος τους βρισκόταν στο έδαφος ενώ ο Γιαννάκης πρόετρεψε τους φιλάθλους να τον χειροκροτήσουν κατά την αποχώρηση του από το γήπεδο. “Οι Έλληνες πάικτες δίνουν μαθήματα και σε τέχνη, και σε ψυχή και σε ευγένεια” έλεγε εκστασιασμένος ο Συρίγος.
Το “τρίτο” ημίχρονο του Ελλάδα – Γιουγκοσλαβία
Η λήξη του αγώνα βρήκε ένα ΣΕΦ, μια Αθήνα, μια ολόκληρη Ελλάδα στο πόδι να μην μπορεί πιστέψει την πρωτόγνωρη επιτυχία. Σύμφωνα με το Συρίγο ήταν “ενας άθλος χωρίς προηγούμενο” που προανήγγειλε υπό τους ήχους του ‘Eye of the Tiger’ έναν “αναπόφευκτο” θρίαμβο και στον τελικό : “Τώρα πια εδώ που έχει φθάσει η εθνική δεν υπάρχει άλλος δρόμος”. Από την άλλη, οι Πέτροβιτς που δεν ήταν και τα καλύτερα παιδιά αποχωρούσαν τσαντισμένοι με τον μεγαλύτερο (και τραγικό σε απόδοση στο δεύτερο ημίχρονο) Άτσα Πέτροβιτς να εύχεται “καλή επιτυχία στους Ρώσους” στο μεγάλο τελικό!
Τίποτα όμως δεν μπορούσε να χαλάσει το πανηγυρικό κλίμα και την ευφορία που είχε προκαλέσει η εθνική ομάδα με την απίστευτη πρόκριση της. “Τίποτα δεν μας σταματά”. Η δουλειά δεν είχε τελειώσει καθώς έμενε ο τελικός με τη Σοβιετική Ένωση όμως η νίκη επί της Γιουγκοσλαβίας ήταν η μεγαλύτερη στην ιστορία του ελληνικού μπάσκετ. Ή τουλάχιστον “η μεγαλύτερη νίκη μέχρι την επόμενη” όπως είχε πει ο Νίκος Γκάλης στο Βασιλή Σκουντή αμέσως μετά το τέλος του προημιτελικού με την Ιταλία και δικαιώθηκε απόλυτα!
Μπορείτε να απολάυσετε ολόκληρο τον αγώνα στο YouTube:
Οι φωτογραφίες έχουν αντληθεί από το αφιέρωμα του allstarbasket.gr στον αγώνα: https://allstarbasket.gr/san-simera-i-ellada-ston-teliko-toy-eurobasket-87-81-77-ti-gioygkoslavia-pics-amp-vid/
