It came Home! Ήρθε, λοιπόν, επιτέλους σπίτι! Όχι όμως από την εθνική που θα περίμεναν όλοι, των "Τριών Λιονταριών" αλλά από τις "Lionesses" ("Λέαινες").
H Chloe Kelly με μία κίνηση συμβόλισε την επανάσταση!
Τι κι αν είμαστε σε χρονιά Μουντιάλ κι υπάρχει το πολύ σοβαρό ενδεχόμενο ο Μέσι να σηκώσει τη μόνη κούπα που του λείπει; Εκτιμώ πως ό,τι κι αν δούμε στο Κατάρ, το ποδοσφαιρικό κλικ της χρονιάς θα παραμείνει ο πανηγυρισμός της Chloe Kelly για το νικητήριο γκολ της στον τελικό του Euro Women’s 2022.
O πανηγυρισμός της Chloe θα μείνει στην ιστορία για πολλούς λόγους: ασφαλώς είναι ένας συμβολισμός ισότητας φύλων (“αν μπορούν οι άντρες να βγάζουν την φανέλα τους στα γήπεδα, μπορούμε κι εμείς”). Επίσης, αναδεικνύει την αίσθηση ελευθερίας των γυναικών που παίζουν σπορ χωρίς να χρειάζεται να παρουσιάζουν την “προσεγμένη” εμφάνιση που τις επιβάλλουν τα κοινωνικά πρότυπα. Η Chloe βγάζει τη φανέλα της για να προβάλλει την ταυτότητα της σαν αθλήτρια και ποδοσφαιρίστρια κι όχι ένα ελκυστικό κορμί. Παράλληλα, είναι και η προσωπική της δικαίωση για όσα τράβηξε με ένα πολύ σοβαρό τραυματισμό (ρήξη χιαστού) που την κράτησε εκτός γηπέδων 11 μήνες. Η Kelly επανήλθε στους αγωνιστικούς χώρους τον Απρίλιο κι είχε μόλις έξι εβδομάδες για να πείσει την Ολλανδή προπονήτρια της εθνικής, Sarina Wiegman ότι αξίζει μια θέση στην τελική επιλογή!
Είναι τόσο δυναμική αυτή η εικόνα που μπορούμε να της δώσουμε παραπάνω συμβολισμούς από όσους θα μπορούσε να είχε σκεφθεί ποτέ η ίδια η ποδοσφαιριστρία της Μάντσεστερ Σίτι όταν το έκανε. Όπως για παράδειγμα ότι ο πανηγυρισμός αυτός ήταν ένα shoutout για όλες εκείνες τις “χαμένες γενιές” ποδοσφαιριστριών στη Μεγάλη Βρετανία!
Από την απαγόρευση στα πρώτα δειλά βήματα και τις αναμενόμενες αποτυχίες
Το επαγγελματικό ποδόσφαιρο γυναικών στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν ήταν πάντοτε τόσο επιτυχημένο για την ακρίβεια για περίπου μισό αιώνα είχε ανακηρυχθεί… παράνομο! Η ανάλγητη FA αποφάσισε το 1921 να απαγορέψει τη σύσταση επαγγελματικών γυναικείων ομάδων καθώς το άθλημα “ήταν επικίνδυνο για την υγεία και την ηθική των γυναικών ενώ η διαχείριση χρημάτων πιθανόν να τις διέφθειρε!” Αυτη η αναχρονιστική απόφαση της Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας έβαλε στο πάγο το σπορ για τις γυναίκες μέχρι και το 1971! Ήταν η κατάκτηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1966 από την ανδρική ομάδα που αναθέρμανε το ενδιαφέρον των γυναικών για το ποδόσφαιρο. Το 1969, κι εφόσον η FA δεν ήταν πρόθυμη να συνεργαστεί, οι γυναίκες αποφάσισαν να φτιάξουν τη δική τους ομοσπονδία, τη Women’s FA. Για περισσότερο από 20 χρόνια η Women’s FA πάλευε με πενιχρά έσοδα να προωθήσει το παιχνίδι πετυχαίνοντας γιγαντιαία βήματα προς τα εμπρός με τη σύσταση εθνικής ομάδας, εθνικού πρωταθλήματος και διοργανώσεων Κυπέλλων.
Το 1984, η εθνική Αγγλίας έφθασε μέχρι το διπλό τελικό του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος όπου έχασε από τη Σουηδία στα πέναλτι. Το 1992 συστάθηκε η Women’s Premier League σε μια προσπάθεια οι γυναίκες να “καβαλήσουν το κύμα” της νεοσύστατης διοργάνωσης των Ανδρών. Αρκετά clubs όπως η Chelsea έδειξαν τότε ενδιαφέρον και προχώρησαν στην ίδρυση γυναικείων τμημάτων. Το 1993 η FA αποφάσισε να πάρει επιτέλους το ποδόσφαιρο γυναικών υπό την αιγίδα της οδηγώντας στη διάλυση της Women’s FA. Παρά τον αρχικό ενθουσιασμό τίποτα δεν άλλαξε όσο αφορούσε το επαγγελματικό πλαίσιο και τους μισθούς του πρωταθλήματος. Το άθλημα παρέμενε ερασιτεχνικό και οι ποδοσφαιρίστριες χρειάζονταν να δουλεύουν παράλληλα για να μπορούν να συντηρούνται. Οι επιτυχίες του 1995 (ημιτελικά Euro, προημιτελικά Μουντιάλ) έφεραν στη δημοσιότητα τις απίστευτες ελλείψεις που αντιμετώπιζε η εθνική γυναικών, η οποία δεν είχε καν δικό της πούλμαν κι οι παίκτριες αναγκάζονταν να πηγαίνουν στο γήπεδο με τα αυτοκίνητα τους ή με ταξί!
Η αλλαγή της χιλιετίας πλησίαζε και το αγγλικό ποδόσφαιρο γυναικών συνέχιζε να έχει τα χάλια του μισθολογικά. Θέλετε να καταλάβετε σε ποια ακριβώς κατάσταση βρισκόταν στις αρχές του 2000; Αρκεί να αναφέρω ότι η Fara Williams, η διεθνής με τις περισσότερες συμμετοχές στην ιστορία της χώρας μέχρι και σήμερα, ζούσε άστεγη για 6 ολόκληρα χρόνια (από τα 17 μέχρι τα 23) παρά το γεγονός ότι αγωνιζόταν για τη Chelsea και την εθνική ομάδα! Η Fara γυρνούσε από hostel σε hostel κρύβοντας από τις περισσότερες συμπαίκτριες της ότι δεν είχε τους οικονομικούς πόρους για να νοικιάσει ένα διαμέρισμα. Χρειάστηκε να πάρει μεταγραφή στην Everton, μέσω της οποίας βρήκε part-time εργασία στην Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία για να μπορέσει να πατήσει στα πόδια της το 2004!
Για πάρα πολλά χρόνια αυτός ήταν ο κανόνας για τις Αγγλίδες ποδοσφαιρίστριες: part time δουλειές και ελλιπείς προπονήσεις με τις ερασιτεχνικές ομάδες τους συνήθως όχι περισσότερες από 2-3 φορές την εβδομάδα. Την ίδια ώρα, η Γερμανία, οι ΗΠΑ και οι Σκανδιναβικές χώρες έκαναν άλματα προόδου στηρίζοντας μέσα από πανεπιστημιακές υποτροφίες και κάλυψη προσωπικών εξόδων τις παίκτριες τους. Οι Αγγλίδες μπορεί να ήταν ισάξιες τεχνικά με τις αντιπάλους τους αλλά η φυσική τους κατάσταση ήταν χιλιόμετρα πίσω καθώς αντί να προπονούνται μεθοδικά δούλευαν σαν νοσοκόμες, πωλήτριες, δασκάλες, κτλπ. Αυτός ήταν κι ο λόγος που ξεκίνησε κι ο αγωνιστικός κατήφορος: η Αγγλία δεν πήγε καν στο Euro 1997 και στα Παγκόσμια Κύπελλα του 1999 και 2003 ενώ ήταν άθλια στο Euro 2001 συγκεντρώνοντας μόλις 1 βαθμό. Το 2000 σε έναν αγώνα προκριματικών για το Euro 2001 κόντρα στη Νορβηγία είχε ηττηθεί με 8-0! Ήταν φανερό πως κάτι έπρεπε να αλλάξει, κάποιος έπρεπε να ενεργοποιηθεί για να ανασύρει το αγγλικό ποδόσφαιρο γυναικών από τον πάτο.
Κι αυτός ο κάποιος ήταν η Hope Powell!
Η Hope έφερε την… ελπίδα!
Το 1998 μέσα σε μια νύχτα η 66 φορές διεθνής με την εθνική ομάδα, Hope Powell κλήθηκε στα 31 της να προπονήσει το εθνικό συγκρότημα. Η Powell αποδείχθηκε όνομα και πράγμα (hope=ελπίδα) αλλάζοντας τα πάντα στην οργάνωση του αθλήματος στη χώρα. Δεν ήταν βέβαια καθόλου εύκολο καθώς βρήκε μπροστά της πολλές κλειστές πόρτες και χρειάστηκε να δώσει εκατοντάδες μάχες για να εξασφαλίσει καλύτερες συνθήκες στα κορίτσια της. Η Powell φρόντιζε κυριολεκτικά για τα πάντα από την πρόσληψη συνεργατών και την κατάρτιση ατομικών προγραμμάτων προπόνησης για τις παίκτριες της μέχρι το… μενού στα εστιατόρια όπου έτρωγε η εθνική Αγγλίας. Η επιμονή της να εισάγει επιστημονικές μεθόδους στην προπόνηση, διατροφή και υγιεινή των ποδοσφαιριστριών της ανέβασε κατακόρυφα επίπεδο την εθνική Αγγλίας. Μπορεί στο εντός έδρας Euro του 2005 να μην προκρίθηκαν στα νοκ άουτ αλλά το 2009 έκαναν μια φοβερή πορεία μέχρι τον τελικό όπου η Γερμανία τις έδειξε ότι είχαν ακόμη δρόμο να διανύσουν διαλύοντας τις με 6-2!
Η σύσταση της Women’s Super League άλλαξε το status quo
Έπρεπε να φτάσουμε στο 2010 για να παρθεί επιτέλους η απόφαση να γίνει επαγγελματικό το ποδόσφαιρο γυναικών στην Αγγλία με τη δημιουργία της Women’s Super League, μια διοργάνωσης η οποία είχε σκοπό να συμπεριλάβει τις οικονομικά ισχυρότερες ομάδες της χώρας κι όχι απαραίτητα τις καλύτερες. Το επαγγελματικό status του πρωταθλήματος δεν ήταν ακριβώς “επαγγελματικό” καθώς οι μισθοί ήταν αστείοι για πολλά χρόνια. Επιτέλους, το 2018, ψηφίστηκε δια νόμου ότι οι ποδοσφαιρίστριες της λίγκας θα αγωνίζονταν και προπονούνταν σε full-time βάση. Στην αύξηση των εξόδων βοήθησε η εξέυρεση κεντρικής χορηγίας για το πρωτάθλημα (τράπεζα Barclays) αλλά και η εξασφάλιση συμβολαίων τηλεοπτικών δικαιωμάτων με το BBC και το SkySports. Σύντομα η διοργανώτρια αρχή θα πετύχαινε συμφωνίες και με κανάλια στις ΗΠΑ, την Αυστραλία, τον Καναδά, τη Νέα Ζηλανδία, τη Γερμανία κι άλλες χώρες!
Η βάση της ομάδας που έφτασε στη φετινή κατάκτηση του Euro είναι στην ουσία η πρώτη φουρνιά παικτριών που μπόρεσε να προπονηθεί και να αγωνιστεί απερίσπαστη σε υψηλού επιπέδου εργασιακές συνθήκες χωρίς να έχει το βραχνά της επαγγελματικής αποκατάστασης. Οι καλύτερες Αγγλίδες παίκτριες δεν έχουν πια λόγο να φεύγουν για τις ΗΠΑ όπως έκαναν παλιότερα για να έχουν οικονομικές απολαβές καθώς η Women’s Super League παρουσιάζεται πλέον ως “το καλύτερο πρωτάθλημα στον κόσμο!” Οι παίκτριες της εθνικής συγκεντρώνονται πλέον στο Μάντσεστερ (12 εξ αυτών) και το Λονδίνο (8 από αυτές) και η μετανάστευση για άλλες πολιτείες είναι ένα σπάνιο φαινόμενο: μόνο η Rachel Daly αγωνίζεται στις ΗΠΑ ενώ από τη νέα χρόνια η Georgia Stanway θα φοράει τη φανέλα της Bayern Munich.
H Αγγλία προειδοποίησε πολλές φορές τα τελευταία χρόνια ότι… έρχεται: ήταν στα ημιτελικά όλων των μεγάλων διοργανώσεων από το 2015 εώς το 2019 ενώ η ομάδα της Μεγαλης Βρετανίας (που αποτελείται κατά βάση από Αγγλίδες διεθνείς) είχε φθάσει στα προημιτελικά των Ολυμπιακών Αγώνων του Τόκιο. Απλά περίμενε τη στιγμή της, η οποία ήρθε εντός έδρας όπως ακριβώς των Ανδρών το 1966.
Γιατί ο θρίαμβος των γυναικών είναι σημαντικότερος των ανδρών
Η ανδρική ομάδα θα μπορούσε να είχε… προηγηθεί στους θριάμβους εάν κέρδιζε την Ιταλία στα πέναλτι στο περσινό εντός έδρας Euro. Τι θα άλλαζε όμως στο αγγλικό ποδόσφαιρο, το αγγλικό πρωτάθλημα και κυρίως την αγγλική κοινωνία; Όχι πολλά πράγματα. Απλά θα τους έφευγε ο καημός για ένα διεθνές τρόπαιο.
Αντιθέτως, η νίκη των γυναικών προκαλεί ήδη χιονοστιβάδα εξελίξεων. Αυτό που επαναλάμβαναν συνεχώς οι παλαίμαχες και εν ενεργεία Αγγλίδες διεθνείς κατά τη διάρκεια του τουρνουά ήταν πως ο μεγάλος στόχος της εθνικής Αγγλίας έπρεπε να ήταν κάτι σπουδαιότερο από την κατάκτηση του τροπαίου: να εμπνεύσουν τα κορίτσια της χώρας όχι να γίνουν απαραίτητα επαγγελματίες ποδοσφαιρίστριες αλλά να μάθουν να κλωτσάνε την μπάλα. Η Alex Scott και η Fara Williams, πρώην Αγγλίδες διεθνείς, που συμμετείχαν στη μετάδοση του τελικού που έκανε το BBC δεν μπορούσαν να συγκρατήσουν τα δάκρυα τους όταν προσπάθησαν να πάρουν συνέντευξη από τις νικήτριες. Στα πρόσωπα των νεότερων κοριτσιών έβλεπαν τη δικαίωση της προσπάθειας που είχαν κάνει οι ίδιες σε πολύ δύσκολα χρόνια να πιάνει τόπο.
Με τη σειρά τους οι 23 διεθνείς της Πρωταθλήτριας Ευρώπης έχοντας την ίδια αγωνία, δηλαδή να υπάρξει συνέχεια και μετά από αυτές, λίγες μέρες μετά την κατάκτηση του Euro συνυπέγραφαν μια επιστολή που έστειλαν στους υποψήφιους πρωθυπουργούς της Μεγάλης Βρετανίας, “Δώστε στα κορίτσια τουλάχιστον 2 ώρες γυμναστικής στα σχολεία, επιτρέψτε τους να παίξουν ποδόσφαιρο στο διάλειμμα, ενισχύστε τις προσλήψεις γυναικών γυμναστών, επενδύστε στο ποδόσφαιρο γυναικών στα σχολεία ώστε κάθε κορίτσι να έχει τη δυνατότητα να ονειρεύεται ότι μια μέρα θα μπορεί να αγωνιστεί στην εθνική Αγγλίας.”
“We see this as only the beginning.”
— Lionesses (@Lionesses) August 3, 2022
An open letter from our #Lionesses… pic.twitter.com/Ty9kA7zgGa
Την περυσινή χρονιά τα τρία παιχνίδια με τo μεγαλύτερo αριθμό θεατών στην Ευρώπη ήταν τα δύο clasico στην Ισπανία και ο τελικός του Euro. Των γυναικών έτσι; Όχι των ανδρών. Επίσης, ο τελικός του Women’s Euro 2022 έθεσε νέο ρεκόρ παρουσίας θεατών για τελικό Ευρωπαϊκής διοργάνωσης σε οποιοδήποτε επίπεδο (ανδρών ή γυναικών). Liverpool και Manchester City ανακοίνωσαν ότι τα τοπικά ντέρμπι με Everton και United θα διεξαχθούν στις φυσικές έδρες των ομάδων, Anfield και Etihad αντιστοίχως κι όχι στα μικρότερα γήπεδα που δανείζονται οι γυναικείες ομάδες. Η Chelsea θα κάνει πρεμιέρα στο φετινό πρωτάθλημα στο Stamford Bridge. To φιλικό που θα δώσει η εθνική Αγγλίας με τις ΗΠΑ τον Οκτώβριο έγινε sold out μέσα σε 24 ώρες! Τα παραπάνω παραδείγματα δείχνουν ότι το status του ποδοσφαίρου γυναικών άλλαξε οριστικά και αμετάκλητα χάρη στο φετινό Euro που θα μνημονεύεται ως ένα σημαντικό turning point.
Προφανώς υπάρχουν πολλά ακόμη ζητήματα που χρήζουν βελτίωσης όπως για παράδειγμα της μισθοδοσίας των παικτριών. Όσα (£400,000) περίπου παίρνει η Sam Kerr, superstar και πρώτη σκόρερ της Women’s Super League το χρόνο, παίρνει ο Mohamed Salah την εβδομάδα. Ένας μέσος μισθός στην κορυφαία κατηγορία του ποδοσφαίρου γυναικών στην Αγγλία κυμαίνεται στα £30,000 το χρόνο. Αυτό δεν θα αλλάξει βέβαια εν μια νυκτί κι ασφαλώς υπόκειται στο νόμο της ζήτησης και της προσφοράς. Η νίκη όμως των Lionesses φέρνει περισσότερο κόσμο στο γήπεδο και μπροστά από τις οθόνες μαζί με πλουσιοπάροχα τηλεοπτικά και εμπορικά δικαώματα. Οι παίκτριες της Women’s Super League μπορούν πλέον να κάτσουν στο τραπέζι με τις διοικήσεις των ομάδων τους και να μιλήσουν από θέση ισχύος. Η αύξηση στους μισθούς θα προσελκύσει προφανώς τις καλύτερες ξένες παίκτριες και το πρωτάθλημα θα βαδίσει πλέον στα χνάρια της Premier League.
Η Chloe Kelly όπως είπε σε συνέντευξη της την εβδομάδα μετά το μεγάλο τελικό, έβγαλε τη φανέλα της γιατί απλά ήθελε να εκφράσει την “τρέλα της στιγμής”. Που να ήξερε ότι άλλαξε τον τρόπο που βλέπει ο κόσμος το ποδόσφαιρο γυναικών μια για πάντα!
