Όταν ακούς για κόντρες Ελλάδας - Ουκρανίας στο μυαλό σου μάλλον έρχονται τα μπαράζ του Μουντιάλ 2010 και το γκολ του Σαλπιγγίδη στο Ντονέτσκ.
Άλλωστε οι Ουκρανοί σπανίως διακρίνονταν στο μπάσκετ, δεν υπάρχει ‘Andriy Shevchenko’ στην μπασκετική ιστορία της παρά μόνο ένας Sasha Volkov που για μια περίοδο φαινόταν να παλέυει μόνος του από όλα τα πόστα για να διατηρήσει το ενδιαφέρον για το άθλημα στη χώρα!
Η πληθωρική παρουσία του Sasha Volkov
Η Ουκρανία μέχρι και το 1991 ήταν μέρος της Σοβιετικής Ένωσης συνεπώς οι κορυφαίοι Ουκρανοί παίκτες όπως οι Viktor Berezhniy, Valery Goborov, Alexander Belostenny και Alexander Volkov φορούσαν τα ερυθρόλευκα της CCCP. Τον τελευταίο τον απολαύσαμε και στο ελληνικό πρωτάθλημα με τα χρώματα των δύο αιωνίων τις σεζόν 1993-1994 και 1994-1995. Ο Sasha Volkov, που είχε αγωνιστεί και στο Eurobasket του 1987, ήταν ο πρώτος Σοβιετικός που έγινε draft στο ΝΒΑ αγωνιζόμενος για τους Atlanta Hawks (1989-1992). Στην επιστροφή του στην Ευρώπη και μετά από ένα σύντομο πέρασμα από τη Reggio Calabria, ο Παναθηναϊκός τον έκανε δικό του. Αν έχει μείνει όμως στην ιστορία των ελληνικών μπασκετικών δρώμενων για κάτι ο Ουκρανός παίκτης, αυτό είναι η απευθείας μεταπήδηση του στον αιώνιο αντίπαλο, Ολυμπιακό!
Μετά την “αρπαγή” του Zarko Paspaljι από τον Πειραιά οι πράσινοι δεν μπορούσαν να συνεχίσουν να πληρώνουν στο Volkov το υπέρογκο συμβόλαιο του, το οποίο και έσπασαν έχοντας συμφωνήσει με τους New Jersey Nets την αποδέσμευση του και πληρώνοντας 750.000 δολάρια από το συμβόλαιο της επόμενης χρονιάς! Ξαφνικά όμως εμφανίστηκε ο Ολυμπιακός του Κόκκαλη που απέκτησε τον Ουκρανό power forward και πήρε τη μεταγραφική ρεβάνς από το “τριφύλλι”. Εν τέλει ο νικητής αυτού του άτυπου trade μεταξύ των δύο αιωνίων θα ήταν ο… κανένας καθώς οι επιλογές τους δεν βγήκαν. Ο Volkov εμφάνισε προβλήματα στη μέση του και στο τέλος της σεζόν αποσύρθηκε ενώ ο Paspalj δεν βοήθησε να αλλάξει το status quo του ελληνικού μπάσκετ με τον ΠΑΟ να χάνει απο τον Ολυμπιακό τόσο στον ημιτελικό της Euroleague όσο και στους τελικούς της Α1.
O Volkov πάντως κόπιαζε συνεχώς για την ανάπτυξη του μπάσκετ στην ιδιαίτερη πατρίδα του: γύρισε από τη σύνταξη το 1998 για να αγωνιστεί με τα χρώματα της εθνικής Ουκρανίας, συμμετείχε στην ίδρυση της BC Kyiv με την οποία αγωνίστηκε δύο χρόνια (2000-2002) κι αργότερα διετέλεσε πρόεδρος της επιθυμώντας η πρωτεύουσα της χώρας να έχει μια ανταγωνιστική ομάδα ευρωπαϊκών προδιαγραφών ενώ το 2007 εκλέχθηκε Πρόεδρος της ουκρανικής ομοσπονδίας καλαθοσφαίρισης.
Οι πρώτες συμμετοχές στο Eurobasket
Τι έκανε όμως το ουκρανικό μπάσκετ όλα αυτά τα χρόνια της ανεξαρτητοποίησης του από τη Σοβιετική Ένωση πέρα από τις προσπάθειες του Volkov; Η πρώτη μεγάλη επιτυχία του ήταν η πρόκριση στο Eurobasket του 1997. Παρατάσσοντας παίκτες που αγωνίζονταν αποκλειστικά στο εγχώριο πρωτάθλημα η Ουκρανία δεν μπόρεσε να ξεπεράσει το σκόπελο των ομίλων αλλά θα έχει να θυμάται την παρθενική της νίκη επί της Κροατίας! Το 1999 απέτυχε να προκριθεί αλλά επέστρεψε το 2001 στο τουρνουά της Τουρκίας όπου η έκβαση ήταν η ίδια με του 1997: 2 ήττες και μια 1 απρόσμενη νίκη επί της Γαλλίας!
Όταν η Ελλάδα “βαρέθηκε” να παίξει με την Ουκρανία για ένα ημίχρονο
Και φθάνουμε στο 2003 και τη μοναδική αναμέτρηση στην ιστορία της χώρας με την εθνική μας ομάδα. Η Ελλάδα είχε επιβιώσει από δύο θρίλερ στον όμιλο κόντρα σε Κροατία και Τουρκία και είχε καπαρώσει όχι μόνο την πρόκριση αλλά και την πρώτη θέση του ομίλου πριν καν διεξαχθεί η τελευταία αγωνιστική. Αυτό σήμαινε πως οι παίκτες του Γιάννη Ιωαννίδη θα είχαν μπροστά τους μια ανιαρή αγγαρεία ενώ μια από τα ίδια ίσχυαν για τους Ουκρανούς που είχαν αποκλειστεί ήδη με δύο ήττες. Σε αυτό το Ελλάδα – Ουκρανία όμως αποδείχθηκε και για τις δύο μεριές ότι ο αθλητικός εγωισμός είναι ένα ισχυρό κίνητρο. Οι τελευταίοι μπήκαν πολύ ορεξάτοι στο ματς με διάθεση να αποδείξουν ότι δεν ήταν τόσο κακή ομάδα κι άρχισαν να τα “μπουμπουνίζουν” από παντου. Οι διεθνείς μας βαριόνταν τραγικά και δεν μπόρεσαν καν να σκοράρουν διψήφιο αριθμό πόντων στην πρώτη περίοδο η οποία έληξε 22-9! Το μπλαζέ υφάκι των Ελλήνων συνεχίστηκε και στη δεύτερη με αποτέλεσμα οι Ουκρανοί να πάνε στο ημίχρονο με προβάδισμα 20 πόντων (39-19) και ένα χαμόγελο μέχρι τα αυτιά. Από την άλλη ποιος είδε το Γιάννη Ιωαννίδη που αποχώρησε σε έξαλλη κατάσταση για τα αποδυτήρια και δεν τον φοβήθηκε!
Η Ελλάδα επέστρεψε στο δεύτερο ημίχρονο με “το μάτι να γυαλίζει”! Χρειάστηκαν μόλις 8 λεπτά μπάσκετ και 6/7 τρίποντα για να ισοφαρίσει το παιχνίδι με το δεκάλεπτο να λήγει υπέρ της με το εκκωφαντικό 35-16! Στην τελευταία περίοδο το ματς έγινε ντέρμπι για γερά νεύρα, όμως, από τη στιγμή που η γαλανόλευκη πέρασε μπροστά δεν έχασε ξανά την πρωτοπορία και επιβλήθηκε με 79-73 σε ένα ματς που ουδέποτε είχε φανταστεί ότι θα ζοριζόταν. Μα από ποιους τα είχε βρει μπαστούνια; Τη μεγάλη ζημιά με 19 πόντους είχε κάνει ο Artur Drozdov της γαλλικής Pau-Orthez κι από κοντά ήταν ο Oleksandr Okunskyy με 13 πόντους. Μάλιστα, ο εκλιπών Okunskyy (έχασε τη μάχη με το καρκίνο το 2019 σε ηλικία 47 ετών), χάρη σε εκείνο το ματς βρήκε συμβόλαιο στην Ελλάδα καθώς υπέγραψε στον ΠΑΟΚ ενώ την επόμενη σεζόν αγωνίστηκε και για τη ΜΕΝΤ!
Ο Αμερικανός που άλλαξε τη μοίρα του ουκρανικού μπάσκετ
Οι Ουκρανοί χρειάστηκε να περιμένουν μια ακόμη δεκαετία για τη μεγάλη στιγμή τους! Μετά από δύο νερόβραστες συμμετοχές (16η το 2005, 17η το 2011), η Ουκρανία διέγραψε την καλύτερη της πορεία στο Eurobasket του 2013 στη Σλοβενία, σε ένα τουρνουά που η δική μας εθνική πάτωσε! H διοργάνωση εξελίχθηκε ονειρικά για τους Ουκρανούς που τελείωσαν την πρώτη φάση με ρεκόρ 4-1 χάνοντας μόνο από τη Γαλλία! Στη δεύτερη φάση ομίλων ηττήθηκαν από τη Λετονία και τη Λιθουανία ωστόσο κατάφεραν να πετύχουν τη μεγαλύτερη νίκη στην ιστορία τους με 82-75 επί της Σερβίας! Στον προημιτελικό κόντρα στην Κροατία δεν τα κατάφεραν όμως η νίκη τους επί της Ιταλίας (στην οποία φαίνεται να έχουν μια ιδιαίτερη συμπάθεια) για τις θέσεις 5-8 την έστειλε απευθείας στο Μουντομπάσκετ!
Τι είχε προκαλέσει τόσο σημαντική πρόοδο όμως; Μα φυσικά, η έλευση του σπουδαίου Mike Fratello (προπονητής της χρονιάς στο ΝΒΑ το 1986 και 19ος προπονητής με τις περισσότερες νίκες στη λίγκα) που άλλαξε το ρου του ουκρανικού μπάσκετ. Στα 64 του ο Fratello διέκοψε τη σύνταξη του και αποδέχθηκε την πρόκληση να αναπτύξει το μπάσκετ σε μια πρώην σοβιετική δημοκρατία. Ο θρυλικός Αμερικανός coach πέτυχε πρωτόγνωρα πράγματα για τα δεδομένα της χώρας οδηγώντας την στην 6η θέση του Eurobasket 2013 και στα τελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου της επόμενης χρονιάς για πρώτη φορά στην ιστορία της χωρίς να έχει και το φοβερό ταλέντο στα χέρια του.
Από το ρόστερ ξεχώριζαν ο center Viacheslav Kravtsov που είχε βρει το δρόμο του για το ΝΒΑ (σε μια εποχή βέβαια που πήγαινε ο κάθε international απίθανος), ο επίσης center Artem Pustovyi με σημαντική πορεία στην ACB όπου έπαιξε μέχρι και στη Barcelona, ο guard Sergiy Gladyr που έκανε καριέρα στο γαλλικό πρωτάθλημα και ο Oleksandr Lypovyy, ο οποίος έμεινε για 4 χρόνια στα μέρη μας με τις φανέλες των Τρικάλων και κυρίως του Προμηθέα Πατρών. Η Ουκρανία βοηθήθηκε πολύ κι από την παρουσία του νατουραλιζέ Eugene ‘Pooh’ Jeter, ενός πολύ σημαντικού παίκτη για τα πλάνα του Fratello. Ο θρυλικός Αμερικανός coach δεν δίστασε να πάρει στην τελική 12δα του Μουντομπάσκετ 2014, ένα 16χρονο παιδί της 11ης ομάδας του ουκρανικού πρωταθλήματος απλά επειδή διέκρινε ένα ξεχωριστό ταλέντο. Ποιο ήταν αυτός ο αμούστακος έφηβος; Ο Svi Mykhailiuk, ο σημερινός ηγέτης της εθνικής Ουκρανίας!
Δεν είναι τυχαίο πως στα χρόνια του Fratello ανέβηκε και το συλλογικό μπάσκετ της χώρας. Με πολιορκητικό κριό τη Budivelnyk, την καλύτερη ομάδα της χώρας, το ουκρανικό μπάσκετ σημείωσε δύο συμμετοχές στη Euroleague κι άγγιξε έναν ευρωπαϊκό τελικό (Eurocup 2012-13) προτού η Budivelnyk αποκλειστεί στα ημιτελικά από τη Bilbao.
Το στοίχημα της μετά-Fratello εποχής έχει ήδη κερδηθεί
Η αποχώρηση του Fratello μετά το Παγκόσμιο Κύπελλο έφερε κλυδωνισμούς στο οικόδόμημα της Ουκρανίας που πραγματοποίησε ένα άθλιο Eurobasket 2015 (22η σε 24 ομάδες) με τον καινούργιο νατουραλιζέ, Jerome Randle να μην βοηθάει καθόλου. Οι Ουκρανοί επέστρεψαν δυναμικά στο επόμενο τουρνουά όπου βρήκαν το δρόμο για τα νοκ άουτ και χωρίς μάλιστα να έχουν Αμερικανό στη σύνθεση τους. Οι μετέπειτα πρωταθλητές Ευρώπης Σλοβένοι αποδείχθηκαν αδάμαστο θηρίο στη φάση των 16 όμως το στοίχημα της διατήρησης στο υψηλότερο επίπεδο μετά την αποχώρηση Fratello είχε κερδηθεί και συνεχίζει να κερδίζεται αν κρίνουμε από τα πεπραγμένα τους ως τώρα (3/3 νίκες ανάμεσα τους κι αυτή απέναντι στη διοργανώτρια Ιταλία) στο τουρνουά του 2022. Οι Ουκρανοί έχουν βρει τη συνταγή της επιτυχίας και το μπάσκετ συνεχίζει να αναπτύσσεται στη χώρα αν και το αντίκτυπο του πολέμου στην παραγωγική διαδικασία θα φανεί τα επόμενα χρόνια.
Σε κάθε περίπτωση η εθνική μας θα πρέπει να προετοιμαστεί για ένα σκληρό αγώνα στο ντέρμπι κορυφής του 3ου ομίλου, Ελλάδα – Ουκρανία ,διότι αυτή τη φορά ενδεχόμενο ξεκίνημα με μπλαζέ υφάκι όπως το 2003 πιθανόν να αποβεί μοιραίο.
