Μετά από έξι χρόνια η κοινή πορεία Νεϊμάρ - Παρί Σεν Ζερμαίν τελειώνει, με το Βραζιλιάνο να μετακομίζει στη Σαουδική Αραβία και την Αλ-Χιλάλ και μία ερώτηση αξίας... 222 εκατομμυρίων ευρώ να πλανάται πάνω απ'το παγκόσμιο ποδόσφαιρο.
Όταν το 2017 ο Νεϊμάρ έπαιρνε τη μεταγραφή των 222 εκατομμυρίων ευρώ από τη Μπαρτσελόνα στην Παρί Σεν Ζερμαίν, σε αυτήν εδώ τη γωνιά, ο Νίκος Γεωργόπουλος έγραφε ότι «άθελά του, ο Βραζιλιάνος άλλαξε το ποδόσφαιρο», αναφερόμενος στη ραγδαία αύξηση των χρημάτων που θα απαιτούνταν, από εκείνο το σημείο και έπειτα, για να πραγματοποιηθεί οποιαδήποτε σπουδαία μεταγραφή. Σε μία αγορά που όλο και περισσότερο «ένιωθε» την εισροή χρημάτων στο μεδούλι της, το «σοκ» της αγοράς του Νεϊμάρ από τους Παριζιάνους με ένα ποσό υπερδιπλάσιο από το προηγούμενο ρεκόρ (Πολ Πογκμπα στην Γιουνάιτεντ για 105 εκατομμύρια ευρώ), έμοιαζε με ένα καλοζυγισμένο κροσέ, το οποίο δημιούργησε μία άνευ προηγουμένου ζαλάδα σε ολόκληρο το ποδοσφαιρικό οικοδόμημα.
Μέχρι εκείνο το σημείο, η αύξηση των ποσών που ξοδεύονταν για τις μεγάλες μεταγραφές ήταν σίγουρα αισθητή, αλλά δεν ήταν ποτέ σοκαριστική. Από τη στιγμή που η Ρεάλ έσπαγε το 2009 το ρεκόρ (που η ίδια είχε θέσει για χάρη του Ζινεντίν Ζιντάν το 2001) με τα 95 εκατομμύρια που δαπανούσε για τον Ρονάλντο, έναν παίκτη ασύγκριτου βεληνεκούς, μέχρι το 2017 και τη μεταγραφή Νεϊμάρ, μόλις 2 ακόμα κινήσεις, η μεταγραφή Μπέιλ στη Ρεάλ και Πογκμπά στη Γιουνάιτεντ «ανέβασαν» το ταβάνι, και αυτό μόλις για 10 εκατομμύρια, χωρίς καμία άλλη να τις προσεγγίζει ούτε κατά διάνοια. Μόλις 3 μεταγραφές μάλιστα, (Ιγκουαΐν στη Γιουβέντους για 90 εκατομμύρια, Λουκάκου στην Τσέλσι για 85 εκατομμύρια και Σουάρεζ στη Μπαρτσελόνα για 83 εκατομμύρια) ήταν σε ποσό ακριβότερες από το μακρινό, χρονικά, ρεκόρ του 2001, τα 76 εκατομμύρια της Ρεάλ για το Ζιντάν.
Από το καλοκαίρι του 2017 και έπειτα λοιπόν, η Παρί δημιούργησε νέα ήθη και έθιμα και η αγορά εκτινάχτηκε. Μπορεί ο πήχης που έθεσε η μεταγραφή Νεϊμάρ να προσεγγίστηκε μόλις μία φορά ακόμη και αυτή να ήταν ξανά από τους ίδιους τους Παριζιάνους με τα 180 εκατομμύρια για τον Κίλιαν Εμπαπέ, όμως οι Καταριανοί ιδιοκτήτες της Παρί άνοιξαν ένα χορό στον οποίο με μεγάλη τους χαρά, οι πάντα μεγαλόστομοι παραγοντικά Ισπανοί, αλλά και οι ανέκαθεν… άπλες (από τη στιγμή που είδαν προφανώς και το απαραίτητο justification από την αγορά) Αμερικάνοι ιδιοκτήτες των Αγγλικών ομάδων, έσπευσαν να χορέψουν.
Και φτάνουμε στο σήμερα. Όπου ο ίδιος ο Νεϊμάρ κλείνει το κεφάλαιό του στην Παρί και μας κάνει να συνειδητοποιούμε στο ακέραιο ποιο ήταν πραγματικά το end game αυτής της μεταγραφής αυτής. Μετά από 6 χρόνια στα οποία ο Βραζιλιάνος αγωνιστικά σίγουρα δεν προσέφερε ούτε κατά διάνοια τα απαιτούμενα για το ποσό που δαπανήθηκε για τα μάτια του (αν και η ερώτηση είναι “ποιό κατόρθωμα θα ‘δικαιολογούσε’ πραγματικά ένα τέτοιο ποσό;”), η ιδιοκτησία της ομάδας μάλλον μπορεί να τη θεωρεί μία μεγάλη επιτυχία για πολλούς άλλους λόγους.
Πόσο πραγματικά κοστολογείται η «δημόσια εικόνα»;
Μέσα από τη μεταγραφή Νεϊμάρ, η Βασιλική οικογένεια του Κατάρ κατάφερε να δείξει πως όλα όσα θεωρούμε οι περισσότεροι εξ ημών ως δεδομένα αναφορικά με το ποδόσφαιρο, είναι πάντα σχετικά. Από τη μεταγραφή εκείνη και έπειτα, όλη αυτή η διαδικασία που είχε ξεκινήσει (λίγο πιο συντηρητικά, είναι η αλήθεια) εκ μέρους τους με μεταγραφές όπως αυτή του Ζλάταν και του Καβάνι, εκτοξεύτηκε. Η Παρί προφανώς και έγινε μία από τις κορυφαίες διεκδικήτριες του πιο σημαντικού (αγωνιστικά και οικονομικά) τίτλου στην Ευρώπη, του UEFA Champions League, όμως ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα αυτής της αναζήτησης, η κίνηση αυτή τη βοήθησε να αποδείξει ότι είναι πολλά παραπάνω από ένας ακόμη πλούσιος σύλλογος.
Ο Νεϊμάρ και ακολούθως ο Εμπαπέ, σε συνδυασμό με άλλου είδους εμπορικές κινήσεις (π.χ. συνεργασία με το Jordan Brand κομμάτι της Nike για τον ρουχισμό της) εκτόξευσαν το εμπορικό appeal της Γαλλικής ομάδας, την έκαναν ένα από τα σημαντικότερα brands στο σύγχρονο ποδόσφαιρο (σίγουρα στο πολύ casual και νεαρό κομμάτι του, που μεταξύ μας αποτελεί μάλλον και το μεγαλύτερο «ενιαίο» αγοραστικό κοινό στο ποδοσφαιρικό fanbase) και η προ διετίας απόκτηση Μέσι ήρθε και «έδεσε» το γλυκό, με το μεγαλύτερο όνομα στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο.
Ως state-owned ομάδα, η PSG αποτέλεσε την καλύτερη διαφήμιση του Κατάρ στον Δυτικό κόσμο και για πολλούς, ήταν πλέον το πρώτο πράγμα που σκεφτόταν κανείς όταν έβλεπε το όνομα της Αραβικής χώρας μπροστά του. Αποτέλεσε το… level up των όσων έγιναν το 2008 με την απόκτηση του πλειοψηφικού πακέτου της Μάντσεστερ Σίτι από τον Σεΐχη Μανσούρ του Άμπου Ντάμπι, καθώς σε αντίθεση με τους «Πολίτες», η PSG ανήκει εξ ολοκλήρου στον Εμίρη του Κατάρ μέσω της Qatar Sports Investments. Μία βόλτα στους δρόμους της Αθήνας, για παράδειγμα, αρκεί για να συνειδητοποιήσει κανείς ότι οι εμφανίσεις αλλά και τα ρούχα της PSG που συναντάει στον δρόμο συγκρίνονται – ίσως και να ξεπερνάνε – τα δύο ποδοσφαιρικά brands – χρυσορυχεία της τελευταίας 20ετίας, δηλαδή τη Ρεάλ Μαδρίτης και τη Μπαρτσελόνα.
Δεν χρειάζεται να απαριθμήσουμε τώρα όλα τα βήματα που έκανε το Κατάρ μετά την απόκτηση του Νεϊμάρ και τα οποία φυσικά κορυφώθηκαν με ένα άκρως επιτυχημένο (για τους σκοπούς αυτούς) Παγκόσμιο Κύπελλο, τον χειμώνα του 2022, παρά τις όποιες αντιδράσεις σήκωσε από ένα κομμάτι του υπόλοιπου πλανήτη. Η μεταγραφή του Νεϊμάρ λοιπόν δεν ήταν προφανώς το μοναδικό εργαλείο, αλλά σίγουρα ήταν ένα από τα πλέον σημαντικά εργαλεία της «κανονικοποίησης» της συμμετοχής των State Funds των Κρατών του Κόλπου στο χώρο του ποδοσφαίρου, ίσως της πιο σημαντικής αγοράς στα σπορ.
Το Κατάρ λοιπόν, με το πρότζεκτ της Παρί και το επιτυχημένο end game του Μουντιάλ έδειξε το δρόμο και πάνω σε αυτό το μονοπάτι, ο μεγάλος ανταγωνιστής του και το διαχρονικό «αφεντικό» της ευρύτερης περιοχής, η Σαουδική Αραβία, ακολούθησε, βλέποντας την ευκαιρία που ανοιγόταν μπροστά της. Δεν θα μπορούσε άλλωστε να μείνει και πίσω σε αυτή τη “μάχη”.
Για να μην πιάσουμε τα περί γεωπολιτικής και ασχοληθούμε με θέματα που αυτό το κείμενο σε καμία περίπτωση δεν φτάνει για να καλύψει, ας γυρίσουμε στο “σπιράλ” το οποίο έβαλε την αγορά η μεταγραφή Νεϊμάρ. Αυτό το σπιράλ οδήγησε στον παραλογισμό των ανισόρροπων μεταγραφικών ποσών που δαπανούνται σε κάθε περίοδο, με 14 μεταγραφές άνω των 100 εκατομμυρίων ευρώ να ακολουθούν αυτή του Νεϊμάρ και τα… 70αρο80άρια να φεύγουν σαν στραγάλια και να μοιάζουν ως το νέο στάνταρ για high profile κινήσεις. Αυτό το σπιράλ και αυτή η φούσκα που όλο φουσκώνει, αποτέλεσε το ιδανικό πεδίο για το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας, η οποία αφού «έβαλε το πόδι της» στην Ευρώπη με την αγορά της Νιούκασλ για να δοκιμάσει αν τη σηκώνει το κλίμα, είδε ότι το βήμα παραπάνω μπορούσε να γίνει άμεσα, με το γαϊτανάκι αποκτήσεων παικτών κάθε είδους και βεληνεκούς, με πρώτο και καλύτερο τον Κριστιάνο Ρονάλντο να παίρνει σειρά και να κορυφώνεται αυτό το καλοκαίρι. Με λίγα λόγια, ο Νεϊμάρ έσυρε το χορό που ο Κριστιάνο, ο Μπενζεμά, ο Καντέ και οι υπόλοιποι πλέον αποτελούν μέρος του.
Η μεταγραφή του Νεϊμάρ από το… Κατάρ στη Σαουδική Αραβία λοιπόν, κλείνει με κάθε επισημότητα αυτό το σπιράλ, το οποίο πλέον αποτελεί μία νέα κανονικότητα για το Παγκόσμιο ποδόσφαιρο. Αυτός που το άρχισε, “σφραγίζει” το νέο status quo ενός νέου ισχυρού παίκτη που ανταγωνίζεται ευθέως τους ευρωπαϊκούς συλλόγους για αθλητές κάθε ηλικίας και επιπέδου. Το κράτος της Σαουδικής Αραβίας πλέον, όπως ακριβώς το Κατάρ είναι για πολύ κόσμο η Παρί, είναι πρώτα και κύρια οι μεταγραφές των state funded ομάδων της Saudi Pro League και το ποδοσφαιρικό «προϊόν» της, και όχι όλα τα άλλα (κυρίως αρνητικά) τα οποία συζητούσε ο υπόλοιπος πλανήτης μέχρι τώρα.
Το αγωνιστικό «what if» και η πεταμένη ευκαιρία
Ας κλείσουμε όμως με μία μικρή αθλητική νότα. Κάνοντας τη ρετροσπεκτίβα της μέχρι τώρα καριέρας του 31χρονου Νεϊμάρ, δεν μπορώ να σκεφτώ άλλον παίκτη που να ξεκινούσε με τα εφόδια του Βραζιλιάνου και να είχε τέτοιο πρώτο μέρος της καριέρας του (π.χ. η εμφάνισή του στην περίφημη “Remontada” της Μπάρσα απέναντι στην Παρί ήταν συγκλονιστική) που να το ακολούθησε τόσο απογοητευτικό fall from grace στο επόμενο, και μάλιστα για εκατό διαφορετικούς λόγους πέρα από της απόδοσής του στο γήπεδο, η οποία ήταν συνήθως κορυφαία, ή έστω πολύ υψηλού επιπέδου.
Αν ρωτούσες 10 άτομα το 2016 σε τι κατάσταση θα βρίσκαμε τον Νεϊμάρ στα 31 του, οι περισσότεροι θα έλεγαν με μία ή παραπάνω Χρυσές Μπάλες στην κατοχή του, ίσως με ένα Μουντιαλ, το οποίο θα σήκωνε ως ηγέτης της Βραζιλίας και σίγουρα ως τον πρώτο άνθρωπο που θα έμπαινε σφήνα στο δίπολο Μέσι – Ρονάλντο.
Σήμερα, τίποτα από αυτά δεν ισχύει. Οι μόνες επιτυχίες του Νεϊμάρ είναι στο Γαλλικό πρωτάθλημα, η Βραζιλία δεν έχει κερδίσει κάποιον τίτλο και το δίπολο Μέσι – Ρονάλντο μπαίνει στη δύση της καριέρας του δίχως… ενόχληση, έτοιμο να παραδώσει τα σκήπτρα αυτοβούλως σε όποιον θέλει να ακολουθήσει. Και αν αγωνιστικά οι αριθμοί του δεν είναι άσχημοι – το αντίθετο -, το legacy του, από την φυγή του από την Μπαρτσελόνα και έπειτα είναι μία γραμμή ευθεία, στάσιμη. Αν εξαιρέσει κανείς την πορεία της Παρί ως τον τελικό του Champions League το 2020, ο Νεϊμάρ δεν έχει ούτε μία αξιομνημόνευτη στιγμή εκτός Γαλλικών συνόρων. Δεν έχει κάποιο μεγάλο σόου στo Champions League, δεν έχει πετύχει ούτε κάτι ξεχωριστό με τη Βραζιλία. Οι μπόλικοι τραυματισμοί σίγουρα έπαιξαν το ρόλο τους στο να μην πιάσει ποτέ ένα διαρκές peak απόδοσης, όμως μάλλον δεν ήταν μόνο αυτοί το θέμα, ειδικά από τη στιγμή που συνδέθηκαν με τις περιβόητες απουσίες του Βραζιλιάνου για πάρτι, καρναβάλια και τα… γενέθλια της αδερφής του αλλά και διάφορα άλλα ζητήματα που άπτονται της σκανδαλοθηρικής θεματολογίας.
Η Παρί έπρεπε να ήταν η ομάδα του και εν τέλει τη μοιράστηκε με το λαμπρό άστρο του Κιλιάν Εμπαπέ και εν συνεχεία με το υπέρλαμπρο σούπερνόβα του Λιονέλ Μέσι, από του οποίου τη σκιά εν τέλει δε ξέφυγε ποτέ.
Στην ώρα του ταμείου λοιπόν για το κεφάλαιο PSG, έξι χρόνια μετά, ο Νεϊμάρ βγαίνει σίγουρα κερδισμένος στα νούμερα. Στα μέχρι τώρα χρήματα του λογαριασμού του, όσο και στα δολάρια που αναμένεται να λάβει τα επόμενα δύο χρόνια. Θα λαμβάνει ένα συμβόλαιo άλλωστε που ακόμα και τα αμερικάνικα major sports δυσκολεύονται να χτυπήσουν και που μάλιστα διαθέτει και μπόλικα εκτός τράπεζας incentives που θα κάνουν την παραμονή του στη χώρα του Κόλπου ακόμα καλύτερη (Για την απαραίτητη σύνδεση με τα όσα γράψαμε παραπάνω, δεν μπορούμε και να μην υπογραμμίσουμε το σχετικό clause για 500.000 έξτρα αμοιβής για κάθε promotional post σχετικά με το κράτος της Σαουδικής Αραβίας, γιατί τόσο κοστολογείται η… δημόσια εικόνα) :
Στο τέλος της ημέρας όμως, ο Νεϊμάρ έγινε συνώνυμο μίας νέας τάξης πραγμάτων στο ποδόσφαιρο και αυτό είναι πλέον το πρώτο πράγμα που σκέφτεται πάρα πολύς κόσμος για εκείνον, ξεχνώντας σε μεγάλο βαθμό (ανεξάρτητα αν αυτό γίνεται δικαίως ή αδικώς) όσα έκανε στο χορτάρι τα τελευταία έξι χρόνια. Και το ότι εν τέλει αφιερώσαμε σχεδόν 1500 λέξεις όχι στα ποδοσφαιρικά κατορθώματα ενός εκ των πιο ταλαντούχων ποδοσφαιριστών της γενιάς του αλλά στην εργαλειοποίησή του από δύο απολυταρχικά κράτη, λέει μάλλον πολλά, αν όχι τα πάντα.
